Eνας κόσμος ανισοτήτων

«Για να υπάρχει ένας πάμπλουτος, θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον πεντακόσιοι φτωχοί» είχε αποφανθεί κάποτε ο διάσημος οικονομολόγος και θεμελιωτής της σχολής των κλασικών οικονομικών Ανταμ Σμιθ, αν και στον σημερινό κόσμο για καθέναν από τους 2.473 δισεκατομμυριούχους αντιστοιχούν 2.950.000 κάτοικοι αυτού του πλανήτη.

Οι 25 πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου είδαν εξάλλου την περιουσία τους να αυξάνεται κατά 6% περίπου το 2016 ξεπερνώντας το 1 τρισ. δολάρια. Η έκρηξη πλούτου των υπερπλουσίων δεικνύει τις δραματικές ανισότητες και τις στρεβλώσεις που χαρακτηρίζουν την παγκόσμια οικονομία, αναφέρουν οι αναλυτές, υπογραμμίζοντας τον αυξημένο ρόλο του κλειστού αυτού κλαμπ των υπερπλουσίων στην παγκόσμια οικονομία.

Εξάλλου σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση πλούτου της Credit Suisse, το 0,7% του πληθυσμού, περίπου 33 εκατ. εκατομμυριούχοι και δισεκατομμυριούχοι, μεταξύ των οποίων και 77.000 Ελληνες που ανήκουν στην κατηγορία αυτή, ελέγχουν περιουσιακά στοιχεία –σε χρηματοοικονομική και φυσική μορφή –αξίας 116,6 τρισ. δολαρίων ή το 45,6% του παγκόσμιου πλούτου, ο οποίος το 2016 αυξήθηκε στα 256 τρισ. δολάρια (241 τρισ. ευρώ).

Συνολικά το φτωχότερο ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού μοιράζεται κάτι λιγότερο από το 1% του παγκόσμιου πλούτου, την ώρα που το πλουσιότερο 10% έχει στα χέρια του το 89% του συνόλου πλούτου, με το κορυφαίο 1% μάλιστα να ελέγχει τα μισά περιουσιακά στοιχεία του πλανήτη.

Το 2016 τη μεγαλύτερη αύξηση πλούτου σημείωσαν οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία λόγω της ανατίμησης των νομισμάτων τους, ενώ το Brexit και η στερλίνα οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες το Ηνωμένο Βασίλειο.

Από τις αρχές του 21ου αιώνα ο αριθμός των εκατομμυριούχων αυξήθηκε συνολικά κατά 155% και ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων κατά 216%. Η τάση αυτή αναμένεται μάλιστα να συνεχιστεί και τα επόμενα πέντε χρόνια, με τον αριθμό των εκατομμυριούχων να αυξάνεται κατά 12 εκατ. φθάνοντας το 2021 τα 45 εκατ. άτομα, ενώ ο συνολικός παγκόσμιος πλούτος το ίδιο έτος θα ξεπεράσει τα 344 τρισ. δολάρια.

Στην Ελλάδα της κρίσης, ύστερα από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης και τρία χρόνια στασιμότητας, η ελληνική οικονομία επέστρεψε το 2016 στα επίπεδα του 2003, καθώς το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε κατά 66 δισ. ευρώ από το υψηλό του 2008, ενώ με βάση τα στοιχεία για το 2016 του ινστιτούτου μελετών της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse η συνολική περιουσία των Ελλήνων υποχώρησε κατά 587 δισ. ευρώ. Κάθε νοικοκυριό είδε την περιουσία του να μειώνεται κατά 67.703 ευρώ, καθώς από τα 165.410 ευρώ σε μέσα επίπεδα το 2007 υποχώρησε κατά 41% (40% εκτιμούσε και αντίστοιχη μελέτη της ΕΚΤ) ως το 2016 στα 97.706 ευρώ.

Βάσει στοιχείων της Wealth-Χ, οι δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη ανήλθαν σε 2.473 (+6,4%) το 2016, ενώ η συνολική περιουσία τους διαμορφώθηκε σε 7,68 τρισ. δολάρια (+5,4%), δηλαδή ελέγχουν πλέον πλούτο που ξεπερνά αυτόν που κατέχουν 3,54 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή το 73,2% του πληθυσμού, που μοιράζεται μόλις 6,1 τρισ. δολ.

Εν τω μεταξύ τα στοιχεία του Bloomberg δείχνουν πως το 2016 έκλεισε με μεγάλο κερδισμένο τον δισεκατομμυριούχο μεγαλοεπενδυτή Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος πρόσθεσε 11 δισ. δολάρια στην περιουσία του κατά τη διάρκεια του έτους, καθώς η επενδυτική του εταιρεία Berkshire Hathaway σημείωσε κέρδη από την άνοδο των αεροπορικών εταιρειών και των τραπεζών μετά τη νίκη του Τραμπ στις εκλογές των ΗΠΑ. Η περιουσία του αυξήθηκε κατά 17,6% στα 73,3 δισ. δολάρια και είναι ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο μετά τον συνιδρυτή της Microsoft Corp. Μπιλ Γκέιτς που αύξησε την περιουσία του κατά 9,3 δισ. δολάρια (+11,3%) στα 91,5 δισ. δολάρια. Ο Αμάνσιο Ορτέγκα παραμένει ο πλουσιότερος άνθρωπος στην Ευρώπη, ενώ υποχώρησε στην τρίτη θέση της λίστας με τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη καθώς το 2016 η περιουσία του υποχώρησε κατά 1,2 δισ. δολάρια στα 71,6 δισ. δολάρια.

Οι πλουσιότεροι άνθρωποι στις ΗΠΑ ήταν αντίθετοι στην προεδρία του Τραμπ κατά τη διάρκεια των εκλογών, αλλά έβγαλαν κέρδος 77 δισ. δολάρια από τη νίκη του. Παράλληλα ο Τραμπ φτιάχνει ένα υπουργικό συμβούλιο με διασυνδέσεις στον επιχειρηματικό κόσμο και μικρή κυβερνητική εμπειρία, ένα μείγμα που, σύμφωνα με τον δισεκατομμυριούχο των hedge funds Ρέι Ντάλιο, θα μπορούσε να απελευθερώσει τις «ζωώδεις δυνάμεις του καπιταλισμού» και να οδηγήσει τις αγορές ακόμα ψηλότερα.