Η «νέα» Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ

«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αφήνουμε να αντιμετωπίζεται το Ισραήλ με πλήρη περιφρόνηση και ασέβεια… Ισραήλ, μείνε δυνατό, η 20ή Ιανουαρίου έρχεται γρήγορα!» έγραψε πριν από τρεις ημέρες ο Ντόναλντ Τραμπ στο Twitter. Ηταν η απάντησή του στο βέτο που δεν έβαλαν οι ΗΠΑ σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το οποίο ζητά από το Ισραήλ να βάλει τέλος στην ανέγερση οικισμών στα παλαιστινιακά εδάφη. Ηταν και μια σαφής ένδειξη της πολιτικής του στη Μέση Ανατολή η οποία, όπως το συνηθίζει ο Τραμπ, εκφράστηκε μέσω Twitter.

Ο πιο απρόβλεπτος

Στις 20 Ιανουαρίου θα αναλάβει τα καθήκοντά του ο 45ος και πιο απρόβλεπτος πρόεδρος των ΗΠΑ. Στην εναρκτήρια ομιλία του θα περιγράψει την πολιτική που θα εφαρμόσει και η οποία θα διαμορφώσει μια «νέα Αμερική» αφού ο Τραμπ εξελέγη ως αντι-Ομπάμα.

Τη νέα αυτή Αμερική θα διοικήσει ένας άνθρωπος που δεν έχει καμία πείρα από διακυβέρνηση σε μια περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας παγκοσμίως. Η νέα Αμερική του Τραμπ είναι οργισμένη και διχασμένη, στοιχεία που καλλιεργεί ο ίδιος ο νέος πρόεδρος. Τελευταίο παράδειγμα, ο οπαδός του που άνοιξε πρόσφατα πυρ σε πιτσαρία της Ουάσιγκτον επειδή ο (ελληνικής καταγωγής) ιδιοκτήτης της ήταν υποστηρικτής της Κλίντον και αναμεμειγμένος σε εξωφρενικές θεωρίες συνωμοσίας τις οποίες διέδιδαν τοπικά μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν τον Τραμπ. Η οργή και τα εύκολα διαθέσιμα όπλα ήταν πάντα ένα εκρηκτικό μείγμα στις ΗΠΑ το οποίο θα γίνει ακόμη πιο εκρηκτικό αν συνεχίσει ο Τραμπ τη διχαστική και εμπρηστική ρητορική του.

Ενα από τα κυριότερα σχέδια του Τραμπ, οι περικοπές των φόρων, είναι από τα πιθανότερα νομοσχέδια που θα ψηφιστούν πρώτα αφού οι πολιτικές συνθήκες έχουν ωριμάσει και οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν πλέον το Κογκρέσο. Ο Τραμπ υπόσχεται να μειώσει στο 15% τη φορολογία των επιχειρήσεων και άλλες περικοπές. Το πρόβλημα είναι ότι τον έστειλαν στον Λευκό Οίκο οι λευκοί της εργατικής τάξης αλλά το νέο φορολογικό σύστημα των ΗΠΑ θα ευνοήσει κυρίως τους πλουσίους γιατί αυτοί θα καρπωθούν τις μεγαλύτερες μειώσεις.

Ο νέος πρόεδρος όμως έχει με το μέρος του το ότι κληρονομεί από τον Ομπάμα μια οικονομία σε άνοδο, που εμφάνισε ανάπτυξη 3,5% το τελευταίο τρίμηνο, έχει χαμηλή ανεργία και το μέσο εισόδημα άρχισε να αυξάνεται πρώτη φορά ύστερα από χρόνια. Για αυτόν τον λόγο, οι Αμερικανοί αναμένεται να δώσουν στον Τραμπ ένα περιθώριο τον πρώτο χρόνο, αν και η φορολογική ελάφρυνση των πλουσίων έναντι των φτωχότερων δεν θα αργήσει να φανεί στις τσέπες των ψηφοφόρων του.

Εκφράζονται πολλές ανησυχίες ότι στις διμερείς σχέσεις θα φανεί πιο έντονα η αρνητική επίδραση Τραμπ. Η σχέση με το Μεξικό θα είναι από τις πρώτες που θα επιδεινωθούν, κυρίως λόγω της ανοικτά εχθρικής στάσης του νέου προέδρου προς την παράνομη μετανάστευση από το Μεξικό προς τις ΗΠΑ την οποία χρεώνει στη γειτονική του χώρα («Στέλνει τους χειρότερους ανθρώπους της στην Αμερική»).

Με αυτόν τον τρόπο, οι σχέσεις ΗΠΑ – Μεξικού όλο θα χειροτερεύουν, αν ο Τραμπ δεν σταματήσει να δαιμονοποιεί τους Μεξικανούς, και θα συμπαρασύρουν τις σχέσεις του Λευκού Οίκου με τους Λατίνος που κατοικούν στις ΗΠΑ.

Εκτός από το Μεξικό, ο Τραμπ έχει ξεκινήσει βεντέτα με την Κίνα την οποία κατηγορεί ότι χειραγωγεί το νόμισμά της. Η βεντέτα αυτή θα εκφραστεί κυρίως μέσω εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Κίνα, η οποία εντάχθηκε στον Διεθνή Οργανισμό Εμπορίου το 2001. Ο Τραμπ επιθυμεί να περιορίσει το ελεύθερο εμπόριο ανάμεσα στις δύο χώρες επιβάλλοντας, για παράδειγμα, δασμούς. Ο νέος πρόεδρος υποστηρίζει ότι με αυτόν τον τρόπο θα προστατεύσει τις θέσεις εργασίας των Αμερικανών, όμως οι ειδικοί αναμένουν «πόλεμο δασμών» ο οποίος θα πλήξει τις αμερικανικές εξαγωγές και θα καταλήξει σε απώλεια θέσεων εργασίας στην Αμερική και αύξηση στις τιμές των προϊόντων.

Συρία και Ρωσία

Πιο ασαφής είναι η πολιτική του Τραμπ τόσο απέναντι στη Συρία όσο και απέναντι στη Ρωσία. Η καλή σχέση του με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι δεδομένη όπως φαίνεται από τις εγκάρδιες δηλώσεις αμφοτέρων, όμως οι αναλυτές αναρωτιούνται τι έχει να κερδίσει ο Τραμπ από τη Ρωσία. Η Μόσχα είναι πασιφανές τι θα κερδίσει από την αναθέρμανση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον (π.χ. ελευθερία κινήσεων στην Ουκρανία), όμως το κέρδος των ΗΠΑ μένει να φανεί.

Οπως επίσης μένει να φανεί ποια είναι η στρατηγική του Τραμπ για τη Συρία την οποία πολυδιαφημίζει, χωρίς όμως να προσδιορίζει ποτέ –υποστηρίζει απλώς ότι διαθέτει έναν «γρήγορο, αποφασιστικό και απόλυτο τρόπο για να ηττηθεί το Ισλαμικό Κράτος». Το πιθανότερο είναι ότι θα συνάψει συμφωνία με τον Πούτιν που θα περιλαμβάνει συνεργασία με τον σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ ενώ έχει καταστήσει σαφές ότι θα πάψει να εξοπλίζει τη συριακή αντιπολίτευση, την οποία σήμερα υποστηρίζει στρατιωτικά η Ουάσιγκτον.