Το είχε δηλώσει το 2014 ο Πίτερ Λίντμπεργκ, ο διάσημος γερμανός φωτογράφος, ότι είναι ευθύνη του σιναφιού του να «απελευθερώσει τις γυναίκες και τελικά όλους τους ανθρώπους από την τρομοκρατία της νεότητας και της τελειότητας», όμως φέτος βρήκε ένα πραγματικά επιδραστικό μέσο για να κάνει την υπόσχεσή του πραγματικότητα: μια ετήσια, συλλεκτική έκδοση που αποτελεί συλλογικό αντικείμενο πόθου, το ημερολόγιο δηλαδή της εταιρείας ελαστικών Pirelli για το 2017. Δεκατέσσερις ηθοποιοί, κάθε ηλικίας, φτασμένες ή ραγδαία ανερχόμενες σταρ του κινηματογράφου, πόζαραν στον φακό του με φυσικό λουκ: η Τζέσικα Τσαστέιν, η Πενέλοπε Κρουζ, η Νικόλ Κίντμαν, η Ρούνεϊ Μάρα, η Ελεν Μίρεν, η Τζουλιάν Μουρ, η Λουπίτα Νιόνγκο, η Σαρλότ Ράμπλινγκ, η Λέα Σεϊντού, η Ούμα Θέρμαν, η Αλίσια Βικάντερ, η Κέιτ Γουίνσλετ, η Ρόμπιν Ράιτ και η Ζαν Ζιγί. Για να σπάσει προφανώς η κυριαρχία των αστέρων του σινεμά, και να δοθεί και μια απαραίτητη ιντελεκτουέλ νότα, βρέθηκε ανάμεσά τους και η Αναστασία Ιγκνάτοβα, καθηγήτρια Πολιτικής Θεωρίας στο MGIMO, Κρατικό Πανεπιστήμιο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας.
Η φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε σε διάστημα δύο μηνών, τον περασμένο Μάιο και Ιούνιο, σε τέσσερις πόλεις, το Βερολίνο, το Λος Αντζελες, τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, αλλά και στην παραλία Λε Τουκέ στη Γαλλία. Οι σαράντα εικόνες του Pirelli Calendar, πορτρέτα και τοπία, δεν έχουν τραβηχτεί μόνο στο στούντιο αλλά και έξω στον δρόμο, σε αλυσίδες fast food, σε φθηνά ξενοδοχεία στο κέντρο του Λος Αντζελες ή στην Times Square στη Νέα Υόρκη, στο θέατρο Sophiensaele στο Βερολίνο, σε μποέμ σοφίτες στο Λονδίνο και δίπλα στη θάλασσα. Ο Λίντμπεργκ επέλεξε τον τίτλο «Emotional» για το έργο του, επειδή τον ενδιέφερε «η δημιουργία ενός ημερολογίου με ζητούμενο την αποτύπωση όχι ενός τέλειου κορμιού αλλά της ευαισθησίας και του συναισθήματος, που προχωρά στα ενδόμυχα της ψυχής των μοντέλων και πετυχαίνει μια «έκθεση» πιο αποκαλυπτική από τη θέα ενός γυμνού σώματος. Σε μια εποχή που οι γυναίκες προβάλλονται στα media και παντού ως πρέσβειρες της τελειότητας και της νεότητας, θεώρησα σημαντικό να θυμίσω σε όλους ότι υπάρχει μια διαφορετική ομορφιά, πιο ρεαλιστική και αληθινή, καθόλου ψεύτικη ή καθοδηγούμενη από εμπορικά ή άλλα συμφέροντα, μια ομορφιά που μιλάει για την προσωπικότητα και το θάρρος να είσαι ο εαυτός σου».
Το ημερολόγιο της Pirelli είχε ανέκαθεν την ικανότητα, αν όχι να διαμορφώνει νέες τάσεις, τότε σίγουρα να επιδεικνύει εξαιρετικά αντανακλαστικά όσον αφορά τις εξελίξεις στον χώρο της μόδας και της ομορφιάς. Το αίτημα για λιγότερο λουστράρισμα και περισσότερη πραγματικότητα έχει αρθρωθεί πολλάκις τώρα τελευταία και ορθώς, έπειτα από μια χρονιά κατά την οποία ακόμη και μια σταρ της ποπ σαν την Αλίσια Κιζ εμφανίστηκε παντού εντελώς άβαφη. Ετσι, δόθηκε βάρος στους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς και όχι στο τέλειο μακιγιάζ ή στο εύκολο photoshop. Η αλήθεια, βεβαίως, είναι πως η Pirelli συνεργαζόταν πάντα με πραγματικούς καλλιτέχνες, όπως ο Ρίτσαρντ Αβεντον, η Ανι Λίμποβιτς, ο Πάτρικ Ντεμαρσελιέ, ο Χερμπ Ριτς, ο Μάριο Τεστίνο ή ο Τέρι Ρίτσαρντσον, και δεν έδειξε ποτέ να βασανίζεται από αναστολές. Το 1987, για παράδειγμα, φιλοξένησε στο ημερολόγιό της μοντέλα με εβένινα κορμιά, ανάμεσά τους και την 16χρονη τότε Ναόμι Κάμπελ, στην αφετηρία μιας μεγάλης και λαμπρής, όπως αποδείχθηκε στην πορεία, καριέρας. Το 2007 δεν δίστασε να αποθεώσει στις σελίδες του PirelliCal την 72χρονη Σοφία Λόρεν. Για την έκδοση του 2013, ο φωτορεπόρτερ Στιβ Μακ Κάρι, διάσημος για το πορτρέτο του κοριτσιού από το Αφγανιστάν που είχε δημοσιευθεί το 1985 στο εξώφυλλο του περιοδικού «National Geographic», επιμελήθηκε μια σειρά από εικόνες που τραβήχτηκαν στο σύνολό τους στους δρόμους του Ρίο ντε Ζανέιρο, αυτή τη φορά χωρίς καθόλου γυμνό. Ο Λίντμπεργκ είναι, ωστόσο, ο μοναδικός φωτογράφος στον οποίο ανατίθεται για τρίτη φορά η δημιουργία του Pirelli Calendar, το οποίο έφθασε αισίως στην 44η έκδοσή του.
Ο ίδιος ο σουπερστάρ της φωτογραφίας που μεσουράνησε την εποχή των σούπερ μόντελ, έχει υπερθεματίσει σχετικά με τις προθέσεις του αυτή τη φορά: «Καθώς ζούμε σε μια καταναλωτική κοινωνία, όλοι οι μηχανισμοί του συστήματος προβάλλουν ένα μοναδικό πρότυπο ομορφιάς που εστιάζει κυρίως στη νεότητα και στην τελειότητα, επειδή στόχος είναι να οδηγεί τον κόσμο στην κατανάλωση. Ομως αυτό το πρότυπο ομορφιάς δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα ή με την ίδια τη γυναίκα. Μέσα από το ημερολόγιο της Pirelli έχω προσπαθήσει να μεταφέρω ένα διαφορετικό μήνυμα, ότι η ομορφιά απέχει πολύ από αυτό που προβάλλεται σήμερα μέσα από τη διαφήμιση. Θέλω να απεικονίσω τη γυναίκα με διαφορετικό τρόπο και γι’ αυτό φωτογράφισα ηθοποιούς που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη ζωή μου, πλησιάζοντάς τες όσο μπορούσα πιο πολύ. Θεωρώ συναρπαστικό να βλέπεις κάποια όπως η Νικόλ Κίντμαν –η οποία ήταν η πρώτη που φωτογράφισα –με τελείως διαφορετικό μάτι. Είναι μια αισθησιακή εμπειρία να αφοσιώνεσαι σε κάποιον που σε κοιτάζει μέσα από τον φακό, δημιουργείται ένα άμεσο δέσιμο μεταξύ σας –μετά από μία ή δύο ώρες φωτογράφισης, η Νικόλ γύρισε και μου είπε: «Δεν ξέρω γιατί το απολαμβάνω τόσο πολύ… κανείς δεν με έχει φωτογραφίσει ποτέ με τέτοιο τρόπο… κανείς δεν έχει δει ποτέ αυτό το κομμάτι μου και είναι πραγματικά όμορφο»».
Ο Λίντμπεργκ έχει εξηγήσει, επίσης, γιατί επιμένει ασπρόμαυρα. «Οταν φωτογραφίζεις κάτι σε ασπρόμαυρο φιλμ τοποθετείς το θέμα σου σε ένα πλαίσιο διαφορετικό από αυτό του πραγματικού έγχρωμου κόσμου: γίνεσαι εσύ αυτός που ερμηνεύει την πραγματικότητα, αναμειγνύοντας άσπρο και μαύρο για να δημιουργήσεις σκιές, λάμψεις και μορφές. Θεωρώ ότι το ασπρόμαυρο αποτελεί μια αφαιρετική μεταμόρφωση της πραγματικότητας σε κάτι άλλο. Είναι το πρώτο μικρό βήμα για να ξεφύγεις από το κανονικό ή πραγματικό και να βρεις κάτι πιο ενδιαφέρον –κάτι μη ρεαλιστικό». Κοιτάζοντας, πάντως, τις ρυτίδες στο μέτωπο της Κίντμαν, τις φακίδες της Τζουλιάν Μουρ ή το βλέμμα της Ούμα Θέρμαν, γίνεσαι μάρτυρας μιας αλήθειας που θα χανόταν αν έπρεπε να καλογυαλιστεί. Ο ταλαντούχος κύριος Λίντμπεργκ κατάφερε να προσθέσει συναίσθημα στο ημερολόγιο της Pirelli χωρίς να αφαιρέσει καθόλου από τον συνήθη (και αναμενόμενο) αισθησιασμό.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2016

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ