Ο Τραμπ αλλάζει το τοπίο των σχέσεων με την Κίνα

Το Πεκίνο άρχισε να «δίνει απάντηση» στην Ουάσιγκτον, όπως το είχε προαναγγείλει, για το τηλεφώνημα του Ντόναλντ Τραμπ στην πρόεδρο της Ταϊβάν, παραβιάζοντας την άτυπη κινεζο-αμερικανική συμφωνία 37 ετών η οποία δηλώνει ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν «μία και μόνη Κίνα». Η πρωτοβουλία του νέου αμερικανού προέδρου ενόχλησε σοβαρά το Πεκίνο το οποίο απέρριψε τις εξηγήσεις που έδωσε το επιτελείο του Τραμπ και διακήρυξε σε έντονο ύφος ότι «εν καιρώ θα δοθεί η πρέπουσα απάντηση». Την περασμένη εβδομάδα σκάφος του Κινεζικού Ναυτικού συνέλαβε ένα αμερικανικό υποβρύχιο drone, γεγονός το οποίο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Κογκρέσο χαρακτηρίστηκε ως «ένα βήμα προς την πραγματοποίηση της απειλής» και έδωσε την ευκαιρία στον Ντόναλντ Τραμπ να κάνει μια σκληρή δήλωση καταγγέλλοντας και ονομάζοντας τους κινέζους «κλέφτες». Στην Ουάσιγκτον αλλά και σε ασιατικές πρωτεύουσες δίνουν μεγάλη σημασία στο επεισόδιο. Στο «νέο πρόβλημα» προσέτρεξε και ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ «αναγνωρίζουν» μία μόνο Κίνα αλλά αυτό δεν είχε απήχηση στο Πεκίνο, ούτε φαίνεται να επηρέασε τον Τραμπ και το επιτελείο του.

Το Πεντάγωνο υποστηρίζει ότι το drone ανήκει στο ωκεανογραφικό σκάφος «Bowditch» το οποίο κάνει «βιομετρικές έρευνες στα διεθνή ύδατα», περίπου 100 μίλια από τις Φιλιππίνες. Προχώρησε σε διάβημα ζητώντας την επιστροφή του, αλλά δεν αποκάλυψε τι είδους «έρευνες» πραγματοποιούσε το σκάφος. Το Πεκίνο απάντησε ότι «θα παραδώσει το υποβρύχιο αναγνωριστικό αμερικανικό drone» και εξήγησε ότι αυτό «ανασύρθηκε» από τη θάλασσα επειδή «δημιουργούσε πρόβλημα στη ναυσιπλοΐα» (!) αποφεύγοντας να δηλώσει αν βρισκόταν εντός των κινεζικών χωρικών υδάτων και να εξηγήσει τι είδους πρόβλημα ήταν δυνατόν να δημιουργήσει ένα μικροσκοπικό «σώμα» στον ανοικτό ωκεανό.

Φυσικά, οι «εξηγήσεις» και των δύο πλευρών είναι αστειότητες. Το αμερικανικό «Bowditch» παρακολουθεί και καταγράφει από μήνες τις κινήσεις του Κινεζικού Ναυτικού στα όρια των διεθνών υδάτων. «Το σκάφος μολονότι εμφανίζεται ως ωκεανογραφικό και δείχνει ακίνδυνο στην πραγματικότητα συλλέγει στοιχεία τα οποία είναι ουσιαστικής σημασίας» για το Πεντάγωνο γράφει η εφημερίδα «Guardian». H Κίνα δεν χάνει ευκαιρία, αγνοώντας τα διεθνή ύδατα, να αντιδρά με τον τρόπο της. Κράτησε το drone και το εξέτασε «μελετώντας την αμερικανική τεχνολογία στα υποβρύχια drones» γράφει ο αμερικανός ειδικός Τζούλιαν Μπόργκερ. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που σημειώνεται τέτοιο επεισόδιο. Πριν από τέσσερα χρόνια έκανε αναγκαστική προσγείωση σε κινεζικό αεροδρόμιο αμερικανικό «αεροσκάφος έρευνας», οι Κινέζοι το κράτησαν μια εβδομάδα αλλά απομάκρυναν το πλήρωμά του, ερεύνησαν τον τεχνικό εξοπλισμό του και τότε μόνο το επέστρεψαν.

Το επεισόδιο με το drone του ωκεανογραφικού δεν θα προκαλούσε σοβαρή ανησυχία στην ευρύτερη περιοχή του Ειρηνικο-Ινδικού αν στην Ουάσιγκτον υπήρχε κυβέρνηση η οποία θα έδειχνε ότι δεν αμφισβητεί την πολιτική της «μίας Κίνας». Συμβαίνει όμως ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ και το επιτελείο του να δίνουν «καθημερινά μηνύματα ότι δεν θα την τηρήσουν» σημειώνει το γερμανικό περιοδικό «Spiegel». Το περασμένο Σάββατο ο Ντόναλντ Τραμπ συζητώντας με δημοσιογράφους στην Αλαμπάμα δήλωσε ότι «δεν είναι δυνατόν (η Αμερική) να έχει με την Κίνα το σημερινό επίπεδο σχέσεων» το οποίο θεωρεί «άθλιο». Η πολιτική Τραμπ απέναντι στην Κίνα απασχόλησε περιθωριακά τον πρωθυπουργό της Ιαπωνίας Σίντζο Αμπε και τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη συνάντησή τους την περασμένη εβδομάδα, μετέδωσαν ιάπωνες δημοσιογράφοι. Ο ιάπωνας πρωθυπουργός είναι «ζωηρά ενοχλημένος» από «σειρά ενδείξεων (…) από την Ουάσιγκτον και από το Πεκίνο» οι οποίες συγκλίνουν στο ότι ο νέος αμερικανός πρόεδρος είναι αποφασισμένος «να αλλάξει το τοπίο» των διμερών σχέσεων. Το Πεκίνο, γράφουν, τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι «μία Κίνα υπάρχει» και προειδοποιεί ότι είναι ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας η αμφισβήτηση από οποιονδήποτε αυτής της «πραγματικότητας» την οποία θα υπερασπίσει με όλα τα μέσα.

Στην Ουάσιγκτον «βλέπουν» το επεισόδιο με το «Bowditch» στο πλαίσιο των γενικότερων αντιδράσεων για την «κατάληψη» από την Κίνα των υφαλοκρηπίδων στη Νότιο Κινεζική Θάλασσα και τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων σε ορισμένες από αυτές. Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δήλωσε την περασμένη Κυριακή ότι οι ΗΠΑ θεωρούν πάντοτε την περιοχή ζωτικής σημασίας για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και δεν πρόκειται να δεχθούν αμφισβήτησή της. Η Ιαπωνία και η Αυστραλία έσπευσαν να διακηρύξουν την υποστήριξή τους στην αμερικανική θέση. Η σύλληψη του «Bowditch» –την οποία τα ΜΜΕ ορισμένων χωρών της περιοχής μετέδωσαν σε δραματικούς τόνους –είχε αρνητική απήχηση στα χρηματιστήρια του Λονδίνου και της Απω Ανατολής, ιδιαίτερα στο Τόκιο και στη Σιγκαπούρη, γεγονός το οποίο σχολίασε η «Wall Street Journal» ως ένδειξη της σημασίας που δίνουν οι χώρες της περιοχής στο επεισόδιο, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των αντιδράσεων της Κίνας και των όσων είναι πιθανόν να ακολουθήσουν.