Οι επιπλοκές μιας δολοφονίας

Ο Καρλόφ δεν ήταν τυχαία περίπτωση διπλωμάτη. Υπηρετούσε στην Τουρκία από τον Ιούνιο του 2013 και είχε δημιουργήσει πολύ καλή εικόνα. Αυτό συνέβη κυρίως διότι είχε καταφέρει να διατηρήσει τις ισορροπίες μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από την τουρκική αεράμυνα τον Νοέμβριο του 2015 που είχε οδηγήσει στο ναδίρ τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Ο ίδιος είχε ανακληθεί στη Μόσχα και είχε επιστρέψει πριν από περίπου δύο μήνες, αφού ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «τα βρήκαν».

«Ούτε η Τουρκία ούτε η Ρωσία θέλουν να κλιμακωθεί η κατάσταση. Αυτή τη στιγμή, οι δύο χώρες χρειάζονται η μία την άλλη» έλεγε πριν από λίγες ημέρες ξένη διπλωματική πηγή στο «Βήμα». Είναι όμως τα πράγματα τόσο απλά; Κάθε άλλο. Είναι ξεκάθαρο ότι η Μόσχα δεν θα αρκεστεί σε εύκολες απαντήσεις, όπως π.χ. ότι ο Αλτιντάς, ο οποίος σκοτώθηκε επί τόπου από συναδέλφους του, ήταν στέλεχος του δικτύου του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν –του ανθρώπου που μετά τις 15 Ιουλίου ευθύνεται για τα πάντα στην Τουρκία. Στοιχεία για την εμπλοκή του Αλτιντάς με το δίκτυο Γκιουλέν υπάρχουν καθώς το δίκτυο είχε εδώ και χρόνια αλώσει την τουρκική αστυνομία. Η Μόσχα όμως ζήτησε και η Αγκυρα αποδέχθηκε να διεξαχθεί κοινή έρευνα για το ποιος διέταξε τη δολοφονία Καρλόφ.

Ηδη, ομάδα 18 ρώσων εμπειρογνωμόνων βρίσκεται στην Τουρκία και ένα από τα πρώτα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν είναι για ποιον λόγο ο δολοφόνος σκοτώθηκε και δεν συνελήφθη. Αλλωστε, η εμπιστοσύνη στις ικανότητες και στην ακεραιότητα της τουρκικής αστυνομίας δεν είναι υψηλή ούτε στη Μόσχα ούτε στην Αγκυρα. Επιπλέον, το επιχείρημα ότι ένας γκιουλενιστής σκότωσε τον πρεσβευτή όπως ένας γκιουλενιστής έριξε το ρωσικό μαχητικό το 2015 ακούγεται «πολύ εύκολο» για να γίνει αποδεκτό. Αν όμως ισχύει, αυτό θα περιπλέξει και τις αμερικανορωσικές σχέσεις. Υπενθυμίζεται ότι το 2008 η Ρωσία είχε απαγορεύσει τη λειτουργία των σχολείων του Γκιουλέν στην επικράτειά της με το αιτιολογικό ότι αποτελούσαν ουσιαστικά παρακλάδι των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Το κρισιμότερο και δυσκολότερο να απαντηθεί ζήτημα όμως είναι η επίπτωση που θα μπορούσε να έχει η δολοφονία στη ρωσοτουρκική συνεργασία στο Συριακό. Είναι χαρακτηριστικό ότι την επομένη της δολοφονίας πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν (σ.σ. μία συνάντηση για την οποία δεν είχαν ενημερωθεί ούτε οι Αμερικανοί ούτε τα Ηνωμένα Εθνη). Μάλιστα, οι Ρώσοι απέφυγαν να ακυρώσουν τη συνάντηση αυτή, κάτι που θα είχε αναμφίβολα προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα για την τουρκική ηγεσία. Το γεγονός όμως ότι ο κ. Ερντογάν είχε αποδεχθεί το αίτημα Πούτιν για κοινές έρευνες διευκόλυνε τη συνεννόηση.

Η Αγκυρα μοιάζει να έχει παραδοθεί πλήρως στις ρωσικές ορέξεις στο Συριακό. Η άλλοτε υπερήφανη πολιτική της εκδίωξης του Μπασάρ αλ Ασαντ έχει πάει «στον κάλαθο των διπλωματικών αχρήστων». Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μετά την τριμερή της Μόσχας δεν υπήρξε αναφορά στο μείζον θέμα που απασχολεί την Αγκυρα, δηλαδή το Κουρδικό. Η Τουρκία φέρεται να έχει επίσης αποδεχθεί ότι η μάχη εναντίον των τρομοκρατικών ισλαμικών οργανώσεων αποτελεί πλέον υψίστη προτεραιότητα στη Συρία και αυτό είναι κάτι που τίθεται επιτακτικά από τη ρωσική πλευρά.

Κυνικά μιλώντας, η Αγκυρα έχει παραδώσει την πρωτοβουλία των κινήσεων στο Συριακό στη Μόσχα σε μια προσπάθεια να εξισορροπήσει την επιδείνωση των σχέσεών της με τους παραδοσιακούς συμμάχους της στη Δύση. Η οικοδόμηση στρατηγικών σχέσεων με τη Ρωσία δεν είναι πάντως εύκολη υπόθεση, λόγω της ιστορικής καχυποψίας μεταξύ των δύο χωρών, ενώ η δολοφονία Καρλόφ δημιουργεί επιπλέον περιπλοκές. Η ίδια αυτή δολοφονία έχει φυσικά άλλη μία επίπτωση, συγκεκριμένα της διολίσθησης της διεθνούς εικόνας της χώρας ως έρμαιο της τρομοκρατίας και της πολιτικής αστάθειας.