Η άνοδος του λαϊκισμού και του ευρωσκεπτικισμού, η επιφυλακτική στάση απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, στη μετανάστευση και στο Προσφυγικό, η τρομοκρατία και η επιδείνωση των συνθηκών ασφάλειας, η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς και τις ελίτ αναμένεται να ενταθούν το 2017 στη Γηραιά Ηπειρο, εν όψει μάλιστα και των κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων σε μια σειρά από σημαντικές χώρες του πυρήνα.
Και ενώ η ευρωζώνη δείχνει να βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής όσον αφορά την πορεία της ευρωπαϊκής της ολοκλήρωσης, η πρόσφατη κλιμάκωση της έντασης με τους πιστωτές της χώρας αυξάνει τους κινδύνους στο αποκαλούμενο από τους αναλυτές «ελληνικό έπος», κάτι που θα μπορούσε να βάλει τη χώρα σε νέες περιπέτειες.
Οσο η δεύτερη αξιολόγηση καθυστερεί τόσο μειώνονται εξάλλου οι πιθανότητες μιας απόφασης της ΕΚΤ να συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης σύντομα και παράλληλα με αυτό μειώνονται και οι πιθανότητες (δοκιμαστικής) επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές το 2017 παρατηρούσαν αναλυτές της αγοράς, που δεν αποκλείουν την προκήρυξη πρόωρων εκλογών το επόμενο έτος.
Αν πάντως η χώρα δεν μπορέσει να βρει τον δρόμο της, καθώς τους επόμενους μήνες η Ευρώπη θα έχει μπροστά της τον σκόπελο των εκλογικών αναμετρήσεων και το καλοκαίρι ωριμάζουν ελληνικά ομόλογα συνολικής αξίας 8 δισ. ευρώ, τότε μπορούμε να δούμε τα αρνητικά σενάρια για την Ελλάδα να επανέρχονται δυναμικά στο προσκήνιο καθώς μόνο τον Ιούλιο απαιτούνται 6,2 δισ. ευρώ σε ιδιώτες και διεθνείς πιστωτές.
Νέο σχέδιο
Αν η δεύτερη αξιολόγηση κρατήσει πολύ καιρό, η τρίτη μπορεί να ξεκινήσει αμέσως μετά, όπως συνέβη μετά τις καθυστερήσεις στην πρώτη αξιολόγηση. Στο σενάριο αυτό η ΕΚΤ ίσως να μη βιαστεί να αγοράσει ελληνικά ομόλογα, κάτι που μπορεί να έχει αντίκτυπο και στην οικονομία.
Για την Deutsche Bank, ενώ η πολιτική ατζέντα της ΕΕ το 2017 θα κυριαρχείται από τις εθνικές εκλογές σε μια σειρά από σημαντικές χώρες, το κύριο ερώτημα για την επόμενη ημέρα στη μετά Brexit εποχή αφορά στο κατά πόσο η ΕΕ-27 θα προχωρήσει τις διαδικασίες για τη δημιουργία ενός νέου σχεδίου για μια «Νέα Ευρώπη» που θα μπορούσε να δημοσιοποιηθούν κατά την 60ή επέτειο της ΕΕ τον ερχόμενο Μάρτιο.
Για τη γερμανική τράπεζα τα πιο ευαίσθητα θέματα για την Ευρώπη αφορούν πλέον την πολιτική της για τους πρόσφυγες, τη σχέση με την Τουρκία, την προώθηση θεμάτων ασφάλειας, άμυνας και του εμπορίου εν όψει μάλιστα και της νέας εποχής Τραμπ στις ΗΠΑ, καθώς και την ενίσχυση της δημοσιονομικής ολοκλήρωσης στην ευρωζώνη.
Για τη Citigroup, πάλι, η άνοδος της Ακροδεξιάς σε ορισμένες χώρες του πυρήνα (Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία), η αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία του Brexit και οι κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις σε Ολλανδία (Μάρτιος), Γαλλία (Απρίλιος – Ιούνιος), Γερμανία (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος) και πιθανόν στην Ιταλία, οι ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές σε κάποιες χώρες της περιφέρειας (π.χ. Ισπανία, Πορτογαλία και για ορισμένους και στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο), ο κατακερματισμός των πολιτικών σχηματισμών σε κάποιες χώρες όπως π.χ. σε Ισπανία και Ιρλανδία, αλλά και οι εξελίξεις σχετικά με το αποκαλούμενο «ελληνικό έπος» αποτελούν ένα ισχυρό κοκτέιλ το οποίο μπορεί να επηρεάσει την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης καθιστώντας το 2017 έτος καμπής για την Ευρώπη.
«Φωνή λαού»
Ενας συνδυασμός, όπως αναφέρει, οικονομικών παραμέτρων, κοινωνικής πολιτικής και νέων συνθηκών όσον αφορά την ασφάλεια φαίνεται ότι βρίσκεται πίσω από την αύξηση του αποκαλούμενου «Vox Populi» («φωνή λαού») που απεικονίζει τη μεταβαλλόµενη κοινή γνώµη σε µια σειρά από γεγονότα, η οποία εγείρει συνεχείς κινδύνους στο επιχειρηµατικό και επενδυτικό περιβάλλον. Ως βασική αιτία ενίσχυσης του «Vox Populi» θεωρούνται οι εισοδηµατικές ανισότητες, αλλά και οι ανησυχίες που δηµιουργεί η παγκοσµιοποίηση στη µεσαία τάξη, σε µια στιγµή που ο αριθµός των εκλογικών αναµετρήσεων και ο πολλαπλασιασµός των ακραίων πολιτικών σχηµατισµών, των µαζικών διαδηλώσεων, των κυβερνητικών ανατροπών, των τρομοκρατικών χτυπημάτων αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια κατακόρυφα.
Προβλέψεις
Εντείνονται οι αποκλίσεις στη ζώνη του ευρώ
Επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 1,3% το 2017 από 1,7% το 2016 και αύξηση του ΑΕΠ στο ισχνό 1,5% για το 2018 προβλέπει για την ευρωζώνη η Deutsche Bank. Για την Ελλάδα η γερμανική τράπεζα αναμένει ότι μετά από ανάπτυξη 0,3% το 2016 η οικονομία της χώρας θα ενισχυθεί με ρυθμό 1,4% το 2017 (έναντι του στόχου της κυβέρνησης για 2,7%) και κατά 1,5% το 2018. Στην ευρωζώνη, η ανάπτυξη σύμφωνα με τη Saxo Bank αναμένεται να φθάσει το 1,3% το 2017 έναντι 1,6% το 2016, κάτι που αν επιβεβαιωθεί μπορεί να αυξήσει τις πιέσεις στον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι (φωτογραφία) να λάβει πρόσθετα μέτρα κατά τη διάρκεια του έτους.
Εντείνονται οι αποκλίσεις στη ζώνη του ευρώ
Επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 1,3% το 2017 από 1,7% το 2016 και αύξηση του ΑΕΠ στο ισχνό 1,5% για το 2018 προβλέπει για την ευρωζώνη η Deutsche Bank. Για την Ελλάδα η γερμανική τράπεζα αναμένει ότι μετά από ανάπτυξη 0,3% το 2016 η οικονομία της χώρας θα ενισχυθεί με ρυθμό 1,4% το 2017 (έναντι του στόχου της κυβέρνησης για 2,7%) και κατά 1,5% το 2018. Στην ευρωζώνη, η ανάπτυξη σύμφωνα με τη Saxo Bank αναμένεται να φθάσει το 1,3% το 2017 έναντι 1,6% το 2016, κάτι που αν επιβεβαιωθεί μπορεί να αυξήσει τις πιέσεις στον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι (φωτογραφία) να λάβει πρόσθετα μέτρα κατά τη διάρκεια του έτους.
Για τους αναλυτές της αγοράς πάντως, ο πραγματικός κίνδυνος για την ευρωζώνη είναι η απόκλιση στις οικονομικές επιδόσεις των μελών της. Η κατάρρευση της ζήτησης και οι αποτυχημένες προσαρμογές στα κράτη του Νότου και ο συνδυασμός της αδύναμης συνολικής ζήτησης και των τεράστιων αποκλίσεων στις οικονομικές επιδόσεις καθιστούν την ευρωζώνη ευάλωτη στο επόμενο ατύχημα.
Από το 2007 ως το 2016 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όρους αγοραστικής δύναμης αυξήθηκε κατά 11% στη Γερμανία, έμεινε σχεδόν αμετάβλητο στη Γαλλία, υποχώρησε 8% στην Ισπανία και 11% στην Ιταλία, ενώ στην Ελλάδα από τη δημιουργία του υρώ σημειώνει σχεδόν μηδενική άνοδο. Να σημειωθεί πως η εξαφάνιση των προ κρίσης ελλειμμάτων στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στις χτυπημένες από την κρίση χώρες της ευρωζώνης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατάρρευση της πραγματικής ζήτησης
Στη πιο πρόσφατη έκθεσή του για την οικονομία, ο ΟΟΣΑ απευθύνει έκκληση για έναν συνδυασμό μιας φιλικής προς την ανάπτυξη δημοσιονομικής επέκτασης με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθώς θεωρείται υπερβολικός ο φετιχισμός για τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Στις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης, εξάλλου, οι καθαρές δημόσιες επενδύσεις είναι κοντά στο μηδέν.
Στο επίκεντρο θα είναι η ασφάλεια
Ο πολιτικός κίνδυνος στην Ευρώπη, ο οποίος πηγάζει από τις προσεχείς εκλογές στην Ολλανδία, στη Γαλλία και στη Γερμανία καθώς και την επίκληση του άρθρου 50 από το Ηνωμένο Βασίλειο, παραμένει στο προσκήνιο εκτιμά και ο Κρίστοφερ Ντέμπικ, επικεφαλής μακροοικονομικών αναλύσεων της Saxo Bank. Οι επενδυτές οι οποίοι βρέθηκαν απροετοίμαστοι απέναντι στα αποτελέσματα του βρετανικού δημοψηφίσματος και των αμερικανικών προεδρικών εκλογών αρχίζουν να προσαρμόζονται σε αυτή τη νέα κανονικότητα.
Ο πολιτικός κίνδυνος στην Ευρώπη, ο οποίος πηγάζει από τις προσεχείς εκλογές στην Ολλανδία, στη Γαλλία και στη Γερμανία καθώς και την επίκληση του άρθρου 50 από το Ηνωμένο Βασίλειο, παραμένει στο προσκήνιο εκτιμά και ο Κρίστοφερ Ντέμπικ, επικεφαλής μακροοικονομικών αναλύσεων της Saxo Bank. Οι επενδυτές οι οποίοι βρέθηκαν απροετοίμαστοι απέναντι στα αποτελέσματα του βρετανικού δημοψηφίσματος και των αμερικανικών προεδρικών εκλογών αρχίζουν να προσαρμόζονται σε αυτή τη νέα κανονικότητα.
Η ασφάλεια, η μετανάστευση και η τρομοκρατία δείχνουν ότι θα διαδραματίσουν εξάλλου κεντρικό ρόλο στις εκλογές που θα διεξαχθούν στην Ευρώπη το ερχόμενο έτος, διαμορφώνοντας τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν στη Γηραιά Ηπειρο για πολλά χρόνια.
Το πρόσφατο μπαράζ επιθέσεων σε όλη την Ευρώπη θα διαμορφώσει τις προεκλογικές καμπάνιες εκτίμησε το Stratfor. Η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ (φωτογραφία) έχει π.χ. επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο για να υπερασπιστεί την απόφασή της να ανοίξει τις πόρτες της Γερμανίας στους μετανάστες. Καθώς πλησιάζουμε προς τις γερμανικές βουλευτικές εκλογές όμως, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑfD) θα υποστηρίξει ότι η Μέρκελ δεν κατάφερε να προστατεύσει γερμανούς πολίτες.
Η κυβέρνηση της Μέρκελ πιέζει για μεγαλύτερη συνεργασία στην άμυνα και στην ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ενωση ενώ η Ευρώπη θα μπορούσε να κλείσει τις πόρτες της κατά μήκος των κύριων μεταναστευτικών μονοπατιών. Οι επερχόμενες εκλογές σε σημαντικά κράτη-μέλη της ΕΕ θα αποτρέψουν τη χορήγηση βίζας σε Τούρκους ενώ οι εντάσεις της Ελλάδας με τους πιστωτές της αυξάνονται παράλληλα με μια ενδεχόμενη πολιτική κρίση που, όπως αναφέρει το Stratfor, θα μπορούσε να περιορίσει τη δυνατότητά της και την προθυμία της να συντονίσει τις μεταναστευτικές της πολιτικές με την Αγκυρα και τις Βρυξέλλες.
Η ασφάλεια θα βρίσκεται στο επίκεντρο των προεδρικών εκλογών και στη Γαλλία και στην Ολλανδία, ενώ ακόμα και αν τα εθνικιστικά και αντιμεταναστευτικά κόμματα της Ευρώπης δεν καταφέρουν να σχηματίσουν κυβερνήσεις η αυξανόμενη δημοτικότητά τους θα αναγκάσει τους πιο μετριοπαθείς αντιπάλους τους να μετατοπίσουν την ατζέντα τους για να μη χάσουν περισσότερες ψήφους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
