«Μας τράβηξαν το χαλί κάτω από τα πόδια»

Ηταν μέσα Ιουλίου του 2014 όταν ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς εμφανιζόταν απόλυτα πεπεισμένος ότι δεν θα υπάρξει κανένα απολύτως πρόβλημα με την ομαλή χρηματοδότηση της χώρας. Ο ίδιος και συνεργάτες του, όπως ο Χρύσανθος Λαζαρίδης, προχωρούσαν στην εκπλήρωση των προαπαιτούμενων και μπροστά τους είχαν την εκταμίευση των δόσεων, τις διορθωτικές κινήσεις στην οικονομία με άρση αδικιών και τη συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους. Ο κ. Σαμαράς είχε την ευκαιρία να τα συζητήσει αυτά και με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλεμε τον οποίο γευμάτισε (παρουσία Μπαρόζο κ.ά.) στην ανάπαυλα των εργασιών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος σε ένα θέρετρο τηςΛισαβόνας. Η αίσθηση που είχε ο κ. Σαμαράς τότε ήταν πως όλα βαίνουν καλώς και ο κ. Σόιμπλε συμπαρίσταται στις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης. Ηταν μια ψευδαίσθηση…

Σύμφωνα με την προ ημερών παραδοχή του Γιάνη Βαρουφάκη, ο Σόιμπλε αποφάσισε τον Ιούνιο του 2014 να απαλλαγεί από την κυβέρνηση Σαμαρά ώστε να οδηγήσει τη χώρα σε ένα νέο Μνημόνιο και μόνιμη επιτροπεία. Πολλοί ξαφνιάστηκαν από τα λεγόμενα Βαρουφάκη, αλλά ο ίδιος υπενθύμισε πως δεν ήταν η πρώτη φορά που το έλεγε. Στις 9 Δεκεμβρίου 2014, εν μέσω των ζυμώσεων για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, ο κ. Βαρουφάκης είπε: «… το Βερολίνο τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια του κ. Σαμαρά».

Η φράση αυτή ήταν ένα ακόμα στοιχείο δικαίωσης του πρώην πρωθυπουργού που πληροφορήθηκε τις δηλώσεις του κ. Βαρουφάκη στις Βρυξέλλες, όπου βρισκόταν για μια ενδιαφέρουσα σύναξη του think tank του ΕΛΚ. Ο ίδιος δεν θέλει να μιλήσει δημοσίως: «Δεν θα έκανα καλό στον τόπο αν κάνω τώρα δήλωση ή πω το οτιδήποτε» λέει σε συνομιλητές του που καταλαβαίνουν ότι τον πνίγει το παράπονο για όσα συνέβησαν.

Πρόσωπα που συνομιλούν μαζί του θυμούνται ότι για την τρόικα τον Νοέμβριο του 2014 δεν είχε σημασία τι έκανε η ελληνική κυβέρνηση. «Καταλαβαίναμε ότι όλα είχαν τελειώσει. Η αναθεώρηση δεν θα ολοκληρωνόταν. Δεν το θέλανε. Ο εκλεκτός ήταν ο Τσίπρας και το νέο Μνημόνιο φαινόταν, ενώ εμείς θα βγαίναμε από τον φαύλο κύκλο» λέει στο «Βήμα» πρόσωπο που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις.

Αλλος κυβερνητικός παράγοντας της εποχής θυμίζει ότι στο Παρίσι στα μέσα Νοεμβρίου 2014 φάνηκε η διάσταση απόψεων κυβέρνησης και τρόικας για τον υπό κατάρτιση προϋπολογισμό. «Η τρόικα έκανε λόγο για 2,5 δισ. ευρώ που έπρεπε να εξευρεθούν, ενώ η ελληνική πλευρά μιλούσε για 500 εκατ. ευρώ». Ο τότε υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης είχε αποστείλει έγγραφο στους δανειστές με ημερομηνία 29 Νοεμβρίου και τους σημείωνε ότι το 2015 θα είναι έτος υψηλής ανάπτυξης και άρα το αποθεματικό έκτακτης ανάγκης θα έπρεπε να μειωθεί καθώς η τρόικα το ήθελε στα 1,2 δισ. ευρώ.

Κατά τον βουλευτή της ΝΔ Δημήτρη Σταμάτη, «ένας από τους λόγους για τους οποίους τράβηξαν το χαλί κάτω από τα πόδια του κ. Σαμαρά και το έστρωσαν στα πόδια του κ. Τσίπρα ήταν το Υπερταμείο. Είναι αυτό που επίμονα μας ζητούσαν από το 2013 και επίμονα αρνιόμασταν». Από τον κύκλο των στενών συνομιλητών του κ. Σαμαρά τονίζουν ότι το Υπερταμείο στην πραγματικότητα είναι ένας εν δυνάμει σχηματισμός πτωχευτικής περιουσίας επί του συνόλου της εθνικής περιουσίας και ενθυμούνται ότι ο Γιάννης Στουρνάρας, υπουργός Οικονομικών τον Σεπτέμβριο του 2013, είχε δηλώσει ότι δεν παραχωρούμε το Υπερταμείο.

Στο γραφείο του κ. Σαμαρά κυρίαρχη είναι η εκτίμηση –και το λέει με ένταση και ο κ. Λαζαρίδης –ότι το κριτήριο των πιστωτών να μην κλείσει η αξιολόγηση δεν ήταν οικονομικό αλλά πολιτικό. Μάλιστα επιμένουν ότι ο κ. Σόιμπλε συνέπλευσε με το ΔΝΤ, το οποίο προέβαλε παράλογες απαιτήσεις και διαρκώς άλλαζε τη σύνθεση του δημοσιονομικού κενού, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κλείσει η αξιολόγηση.

Ο Σόιμπλε, σύμφωνα με κεντρικούς παράγοντες εκείνης της περιόδου, ήθελε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και Πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα, ώστε να περάσει και να υλοποιήσει ένα νέο Μνημόνιο με τις μικρότερες δυνατές, πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις.

Η ΝΔ είχε ηττηθεί στις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014, ήταν πίσω στις δημοσκοπήσεις και οι πρόωρες εκλογές ήταν στις συζητήσεις των πιστωτών σε περίπτωση μη εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας ενώ ο κ. Τσίπρας δεν τους τρόμαζε!

Και όπως είπε προ ημερών ο κ. Βαρουφάκης: «Ο κ. Σόιμπλε από τον Ιούνιο του 2014 αποφάσισε ότι ο Σαμαράς δεν του κάνει πλέον. Τον ρώτησα: Βόλφγκανγκ πες μου, πότε αποφασίσατε να ρίξετε τον Σαμαρά; Και μου λέει: τον Ιούνιο του 2014».

«Δεν σέβονται τις θυσίες του ελληνικού λαού». «Κάναμε τόσα και μας εμπαίζουν». «Δεν τηρούν τον λόγο τους. Αλλα μας υποσχέθηκαν και άλλα κάνουν». «Φτύσαμε αίμα επί δυόμισι χρόνια». «Είναι ανήθικο». «Τσαλακώνουν όχι τον Σαμαρά αλλά μια ολόκληρη χώρα».Αυτές ήταν μερικές από τις φράσεις που ακούστηκαν τέτοιες μέρες, ακριβώς πριν από δύο χρόνια, στα γραφεία του Μεγάρου Μαξίμου, όπως είχε αποκαλύψει το «Βήμα». Ο κ. Σαμαράς ήταν έξαλλος διότι έβλεπε τους ισχυρούς της Ευρώπης, με προεξάρχουσα την Μέρκελ, να κάνουν πίσω και να έχει την μπαγκέτα ο σκληρόςΣόιμπλεπου συμπλέει με το ΔΝΤ.Τότε ακούστηκε για πρώτη φορά, η φράση: «Μας τράβηξαν το χαλί κάτω από τα πόδια».

Ομως η πίεση φάνηκε καθαρά, όπως λένε στενοί συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού, μετά την επίσκεψη του κ. Σαμαρά στο Βερολίνο, στις 22 Σεπτεμβρίου 2014. Τότε, ο κ. Σαμαράς, έχοντας και το «Ναι» του Φώτη Κουβέλη για την προεδρική εκλογή, κάβο που πίστευε ότι θα περάσει, ζήτησε από την κυρία Μέρκελ να ασκήσει την επιρροή της στην τρόικα ώστε να είναι χαλαρότερη η αντιμετώπισή της στην τελευταία αξιολόγηση ώστε να διευκολυνθεί η έξοδος από το Μνημόνιο, αλλά ο μη παριστάμενος στη συνάντηση Σόιμπλε δεν άφηνε κανένα περιθώριο πρώιμης εξόδου από το πρόγραμμα.