Στην αρχή ήταν τα δύσκολα. Και στα πιο δύσκολα ανήκει το ελληνικό πρόγραμμα και η εφαρμογή του. «Ας αρχίσουμε με αυτό» είπε η Ανγκελα Μέρκελ στην αρχή του γεύματος που παρέθεσε στον Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο. Ο φιλοξενούμενός της –άλλο που δεν ήθελε –συναίνεσε αμέσως σε αυτό. Μόνο που η αρχή αποδείχθηκε ατελείωτη. «Εφαγε τουλάχιστον τα δύο τρίτα του χρόνου από τη συνομιλία, που κράτησε συνολικά μία ώρα και ένα τέταρτο» έλεγε πηγή της ελληνικής αντιπροσωπείας. Τα άλλα δύο θέματα που συζητήθηκαν ήταν το Κυπριακό και το Προσφυγικό. Στο επίκεντρο της συζήτησης για το πρόγραμμα ήταν, πρώτον, το ξεπέρασμα της κρίσης που δημιουργήθηκε από τις παροχές της ελληνικής κυβέρνησης σε συνταξιούχους και η δεύτερη αξιολόγηση. Και στις δύο περιπτώσεις δεν υπήρξαν απτά αποτελέσματα, οι δύο πλευρές, πάντα σύμφωνα με την ελληνική πηγή, περιορίστηκαν σε ανταλλαγή απόψεων.
Οτιδήποτε άλλο δεν θα ήταν βέβαια ρεαλιστικό. Η κυρία Μέρκελ έχει ξεκαθαρίσει εξαρχής ότι συζητεί μεν με τον κ. Τσίπρα για το πρόγραμμα, αλλά και ότι οι αποφάσεις για αυτό λαμβάνονται αποκλειστικά στο Eurogroup. Την ίδια θέση επανέλαβε και στη συνέντευξη Τύπου πριν από την έναρξη των συνομιλιών. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αφήνει τη διαχείριση στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος κινεί τα νήματα στο Eurogroup. Για τον εαυτό της κρατά μόνο τη στρατηγική δικαιοδοσία να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ –τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο.
Η «συμμορία των τεσσάρων»
Η αδυναμία της να συνεισφέρει σε μια πολιτική λύση στο θέμα του πρωτογενούς πλεονάσματος και εν γένει του χρέους έχει αυξηθεί μάλιστα τις τελευταίες εβδομάδες. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στην πρόσφατη απομείωσή της ως προέδρου των Χριστιανοδημοκρατών, που συντελέστηκε στο συνέδριο του κόμματός της στο Εσσεν. Νικητής σε αυτό αναδείχθηκε η «συμμορία των τεσσάρων» («Der Spiegel»), μια ομάδα υπερσυντηρητικών πολιτικών με επικεφαλής τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και μέλη άτομα του στενού πολιτικού περιβάλλοντος: τον αντιπρόεδρο του κόμματος Τόμας Στρομπλ, που είναι και γαμπρός του, τον υφυπουργό Οικονομικών Γενς Σπαν, που είναι το αγαπημένο πολιτικό του παιδί, και τον υφυπουργό Οικονομικών στο κρατίδιο Βάδης-Βυρτεμβέργης Μάρτιν Γέγκερ, ο οποίος μέχρι πρότινος ήταν εκπρόσωπος Τύπου στο υπουργείο Οικονομικών. Η τετράδα επέβαλε μια δεξιά στροφή στην εσωτερική πολιτική των Χριστιανοδημοκρατών, και ιδιαίτερα στο Προσφυγικό, επηρεάζει όμως σε αυξανόμενο βαθμό και την ευρωπαϊκή πολιτική. Χωρίς να έχει γίνει η ίδια «δεξιά», η κυρία Μέρκελ αναγκάζεται έτσι να ακολουθεί σε πολλά σημεία μια δεξιόστροφη γραμμή και κυρίως να αποφεύγει, προς το παρόν τουλάχιστον, κάθε τριβή με τον κ. Σόιμπλε.
Η αποδόμηση του κύρους της καγκελαρίου δεν περιορίζεται όμως σε αυτό. Ακριβώς απέναντι από την Καγκελαρία, στο Ράιχσταγκ, τη γερμανική Βουλή, λειτουργεί ένας άλλος, παράλληλος κόσμος, που αντιτίθεται επίσης εν πολλοίς στις βουλές της. Αυτό δεν ισχύει μόνο για την αντιπολίτευση, αλλά και για αρκετούς βουλευτές του κόμματός της, του Χριστιανοδημοκρατικού. Αυτοί δεν χρειάζεται να κρύβουν την οργή τους εναντίον του κ. Τσίπρα πίσω από μια διπλωματική γλώσσα. Αυτό φάνηκε καθαρά την περασμένη Τετάρτη στην κλειστή συνεδρίαση της Επιτροπής Προϋπολογισμού της Βουλής. «Η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε αμέσως μόλις έγινε λόγος για τις παροχές του Τσίπρα» λέει παριστάμενος. «Οι χριστιανοδημοκράτες βουλευτές άρχισαν να κατηγορούν τον έλληνα πρωθυπουργό για αχαριστία και τυχοδιωκτισμό».
Ο Σόιμπλε, προσθέτει, που ήταν παρών στη συνεδρίαση, έριχνε λάδι στη φωτιά υπενθυμίζοντας ότι η υποχρέωση της ελληνικής πλευράς να παίρνει προκαταβολικά τη συγκατάθεση των δανειστών για οποιοδήποτε οικονομικό μέτρο φέρνει στη Βουλή, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του τρίτου Μνημονίου –σύμφωνα με την αρχή: «Πέφτει ο λίθος, πέφτει και το Μνημόνιο». Οι σοσιαλδημοκράτες συνάδελφοί τους, προσθέτει, που ανήκουν επίσης στο κυβερνητικό στρατόπεδο, φαίνονταν αναποφάσιστοι, επειδή δεν συμφωνούσαν ούτε με τον κ. Τσίπρα ούτε με τον κ. Σόιμπλε.
Τέτοια οργή δεν ξεθυμαίνει πάντως εύκολα, ακόμη και αν βρεθεί σύντομα συμβιβαστική λύση για το επίμαχο «δώρο». «Πολλοί βουλευτές δεν ξεχνούν. Περιμένουν τον Τσίπρα στη γωνία» λέει ο παριστάμενος. Η επόμενη ευκαιρία για ρεβάνς θα είναι η συνεδρίαση της Επιτροπής Προϋπολογισμού τον Ιανουάριο, κατά την οποία θα τεθεί προς έγκριση τουλάχιστον ένα από τα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους –εκείνο για τη μείωση των swap των επιτοκίων. «Εκπλήξεις, με τη μορφή πολλών «όχι», δεν αποκλείονται» λέει. Ομως, σπεύδει να καθησυχάσει ο ίδιος, η απόρριψη του μέτρου αποκλείεται, δεδομένου ότι ο αριθμός των «θερμοκέφαλων» βουλευτών της συμπολίτευσης δεν αρκεί για αυτό.
«Βούτυρο στο ψωμί του»
«Ο Σόιμπλε καταφέρεται από καιρό συστηματικά εναντίον της Ελλάδας για ψηφοθηρικούς λόγους, εν όψει των ομοσπονδιακών εκλογών του 2017» λέει ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος, που θέλει να μείνει ανώνυμος. Οι παροχές της ελληνικής κυβέρνησης, προσθέτει, του ήρθαν έτσι σαν μάννα εξ ουρανού. Η πρόγνωσή του: Χωρίς να τραβήξει το σκοινί στα άκρα, που θα ήταν το Grexit, ο γερμανός υπουργός θα συνεχίσει με αυξανόμενη ένταση τα «καψώνια» κατά της ελληνικής κυβέρνησης –εκτός κι αν αυτή συνθηκολογήσει σε όλα τα επίμαχα σημεία. Κι αυτό προοιωνίζεται νέο κύμα αναταράξεων στις ελληνογερμανικές σχέσεις, που θυμίζουν, έστω και αχνά, τον «ψυχρό πόλεμο» στα τέλη του 2014 ως τα μέσα του 2015.
Βόλφγκανγκ VS ΔΝΤ
O Βόλφγκανγκ Σόιμπλε βρίσκεται σε σύγκρουση με το ΔΝΤ σχετικά με το ελληνικό πρωτογενές πλεόνασμα. Στο Βερολίνο δίνουν και παίρνουν τα στοιχήματα για το ποιος θα κερδίσει τη μονομαχία. «Μα φυσικά ο Σόιμπλε, επειδή παράγει ασύλληπτη ενέργεια ως μαχόμενος πολιτικός από ό,τι το ΔΝΤ, η μοναδική πηγή ενέργειας του οποίου είναι το καταστατικό του» λέει ο ίδιος αξιωματούχος. Γι’ αυτό, προσθέτει, θα πρέπει η ελληνική πλευρά να τον υπολογίζει στο μέλλον περισσότερο από ό,τι μέχρι σήμερα – ίσως και περισσότερο από την κυρία Μέρκελ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
