ξένη λογοτεχνία – Μια συναρπαστική ναυτική περιπέτεια

Edgar Allan Poe
Η αφήγηση του Αρθουρ Γκόρντον Πιμ από το Ναντάκετ
Μετάφραση Πολύκαρπος Πολυκάρπου.
Εκδόσεις Gutenberg, 2016,
σελ. 509, τιμή 20 ευρώ

Το 1838, όταν πρωτοεκδόθηκε αυτό το εξόχως «διφορούμενο κείμενο», ο συγγραφέας του επιχείρησε να το παρουσιάσει σαν αληθινή ιστορία και ήταν πολλοί εκείνοι που τον πίστεψαν. Κατόπιν ο ίδιος προσπάθησε να το υποβαθμίσει χαρακτηρίζοντάς το «κουτό βιβλίο». Αυτό όμως δεν απέτρεψε, αργότερα, ένα πλήθος λαμπρών συγγραφέων να αντλήσουν από αυτό έμπνευση για τα δικά τους σημαντικά έργα, όπως ο Χέρμαν Μέλβιλ ή ο Ιούλιος Βερν. Ούτε και τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες να το θεωρήσει το «σημαντικότερο έργο του». Το πρώτο πεζογράφημα του Εντγκαρ Αλαν Πόου, ενός εστέτ που είχε σωστή και από πρώτο χέρι γνώση της θάλασσας, είναι μια συναρπαστική ναυτική περιπέτεια που σταδιακά μετασχηματίζεται, μέσω της λογοτεχνικής του πανουργίας, σε μια υπαρξιακή καταβύθιση στην ανθρώπινη ψυχή. Ο νεαρός Αρθρουρ Γκόρντον Πιμ σαλπάρει, κρυφά από τους γονείς του και με συντροφιά τον φίλο του Αύγουστο, για ένα ταξίδι στο άγνωστο που οδηγεί όλο και «βαθύτερα μέσα στην καρδιά του ζόφου». Μέσα από φουρτουνιασμένες θάλασσες, ανταρσίες, ναυάγια, κανιβαλισμούς και εξωτικά νησιά με επικίνδυνους κατοίκους, ο ιδιοφυής Αμερικανός παρασέρνει τους αναγνώστες του στη δίνη μιας ονειρικής ψευδαίσθησης, σε μια πάλη του λευκού με το μαύρο ή και σε μια λαζαρική ανάσταση, αφού ο νεκρός ήρωας, ο οποίος είναι ζωντανός, διεκδικεί από τον συγγραφέα την πατρότητα του έργου, ενός υποβλητικού έργου «όπου παίζει μεγαλύτερο ρόλο η αισθητική παρά η πλοκή». Οι ανατρεπτικά δυσοίωνες εικόνες δεν έχουν τέλος. Ο πρωταγωνιστής, λ.χ., βρίσκεται κλειδωμένος σε ένα αμπάρι, ένας σκύλος μεταλλάσσεται σε «αφρίζουσα τίγρη» έτοιμη να τον κατασπαράξει, εξεγερμένοι ναύτες απειλούν τη ζωή του, ένας δουλοπρεπής μαύρος μεταμορφώνεται σε διάβολο με τσεκούρι. Κοντολογίς, μια δράση καταιγιστική και συγχρόνως ένα «κρυπτογραφικό παιχνίδι σε άσπρο μαύρο», όπως εξηγεί στα πλούσια συνοδευτικά κείμενα ο επιμελητής Χάρολντ Μπίβερ. Η μετάφραση αυτή επανακυκλοφορεί, 37 χρόνια μετά, πλήρως αναμορφωμένη. Με το έργο αυτό εγκαινιάζεται η νέα σειρά «Aldina» των εκδόσεων Gutenberg που οραματίστηκε ο πρόωρα χαμένος Δημήτρης Αρμάος.

Σβετλάνα Αλεξίεβιτς
Το τέλος του κόκκινου ανθρώπου
Μετάφραση Αλεξάνδρα Δ. Ιωαννίδου.
Εκδόσεις Πατάκη, 2016,
σελ. 686, τιμή 19,90 ευρώ

Στο πλέον πρόσφατο έργο της η Λευκορωδίσα Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, η οποία τιμήθηκε με το Νομπέλ Λογοτεχνίας το 2015, περιγράφει τη μετάβαση από την «αυτοκρατορία» της ΕΣΣΔ στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία. Και το κάνει με τρόπο πολυφωνικό, μέσα από τη δραματική ενορχήστρωση ποικίλων μαρτυριών δεκάδων ανθρώπων. Ολες μαζί συνθέτουν τη συνταρακτική εικόνα μιας «ουτοπίας» που χάθηκε.

Αμος Οζ
Ιούδας
Μετάφραση Μάγκυ Κοέν.
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016,
σελ. 368, τιμή 19,80 ευρώ

«Η ιστορία μιλάει για ένα σφάλμα και μια επιθυμία, για μια απεγνωσμένη αγάπη και ένα θρησκευτικό ζήτημα που παραμένει άλυτο». Ο κορυφαίος ισραηλινός συγγραφέας επέστρεψε με το σημαντικότερο έργο του, μετά την «Ιστορία αγάπης και σκότους». Ο «Ιούδας» είναι ένα προκλητικό μυθιστόρημα ιδεών και συγχρόνως η εξιστόρηση ενός απρόβλεπτου έρωτα, με φόντο μια διχοτομημένη Ιερουσαλήμ.

Mathias Enard
Πυξίδα
Μετάφραση Σοφία Διονυσοπούλου.
Εκδόσεις Στερέωμα, 2016,
σελ. 472, τιμή 22 ευρώ

Αυτό το ξεχωριστό μυθιστόρημα του Γάλλου Ματιάς Ενάρ, για τις ακατάπαυστες πολιτισμικές ανταλλαγές ανάμεσα στη Δύσης και στην Ανατολή, απέσπασε το Βραβείο Goncourt το 2015. Πρωταγωνιστούν εδώ ο μουσικολόγος Φραντς Ρίτερ και μια γυναίκα που τον έχει στοιχειώσει, η Σάρα. Μέσα από τη δική τους σχέση εισερχόμαστε στον μαγευτικό κόσμο των πρωτοπόρων οριενταλιστών αλλά και των επιγόνων τους.

Laszlo Kraszna­horkai
Η μελαγ­χολία της αντίστασης
Μετάφραση Ιωάννα Αβραμίδου.
Εκδόσεις Πόλις, 2016,
σελ. 416, τιμή 17,70 ευρώ

Το μυθιστόρημα του Λάσλο Κρασναχορκάι, που έλαβε το Διεθνές Βραβείο Booker 2015, διαδραματίζεται σε μια μικρή, ομιχλώδη πόλη στη λεκάνη των Καρπαθίων. Ο ούγγρος συγγραφέας, με το κοφτερό του ύφος και τις σκοτεινές του εικόνες, μετουσιώνει την απροσδιόριστη απειλή μιας επικείμενης καταστροφής σε μια υποβλητική σπουδή της ανθρώπινης συνθήκης. Και ανακαλεί τόσο τον Κάφκα όσο και τον Μπέκετ.

Κλαρίσε Λισπέκτορ
Η ώρα του αστεριού
Μετάφραση Μάριος Χατζηπροκοπίου,
Επίμετρο Ελέν Σιξού.
Εκδόσεις Αντίποδες, 2016,
σελ. 152, τιμή 11 ευρώ

Η εκδοτική επαναφορά της Κλαρίσε Λισπέκτορ στην Ελλάδα συντονίζεται με την αντίστοιχη στον διεθνή χώρο. Η ίδια υπήρξε η μεγάλη κυρία των βραζιλιάνικων γραμμάτων και της πορτογαλικής γλώσσας στον εικοστό αιώνα. Το έργο αυτό, το τελευταίο της συγγραφέως, εκδόθηκε το 1977 αλλά παραμένει ένα κείμενο ανησυχαστικό και, εν τέλει, διαχρονικό. Η Μακκαμπέα στοιχειώνει, με κραυγές και ψιθύρους.

Hanya Yanagihara
Λίγη ζωή
Μετάφραση Μαρία Ξυλούρη.
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2016,
σελ. 894, τιμή 24,40 ευρώ

Ενα μυθιστόρημα που προκάλεσε πολλές συζητήσεις στις ΗΠΑ. Αγαπήθηκε και δίχασε αναγνώστες και κριτικούς. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να προσπεράσει επιπόλαια την περίπτωση της Αμερικανίδας Χάνια Γιαναγκιχάρα, με τη χαβανέζικη καταγωγή. Η ίδια, με φόντο τη Νέα Υόρκη, αφηγείται τις αλληλένδετες ιστορίες τεσσάρων ανδρών και με δυναμισμό αποτυπώνει τις εμπλοκές τους: ψυχικές και σωματικές.