Μηνιγγίτιδα τύπου Β – Οι εκκλήσεις της ιατρικής κοινότητας και το σωτήριο εμβόλιο

Ηταν Χριστούγεννα του 2011, ακριβώς πριν από πέντε χρόνια, όταν ένα αγγελούδι από τη Βρετανία, μόλις 10 μηνών, έχασε τη ζωή του από μηνιγγίτιδα. Παρά τον ανείπωτο πόνο τους, οι γονείς του βρήκαν το κουράγιο και συμμετείχαν σε μια εκστρατεία για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τη νόσο. Λίγα χρόνια μετά βρέθηκε το σωτήριο εμβόλιο. Παρότι το εμβόλιο κυκλοφορεί και στην Ελλάδα από το 2014, δεν έχει ενταχθεί ακόμη στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών λόγω κόστους.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κινδυνεύσει η ζωή ενός πεντάχρονου κοριτσιού που διαγνώστηκε με μηνιγγίτιδα τύπου Β και η οποία εξελίχθηκε ραγδαία εντός 24ώρου σε μηνιγγιτιδοκοκκική σηψαιμία. Μετά από πολυήμερη νοσηλεία στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, το κοριτσάκι υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση, καθώς ημηνιγγίτιδα τύπου Β είχε προκαλέσει εκτεταμένες ισχαιμικές νεκρώσεις στην περιοχή της φτέρνας και των δαχτύλων. Τον ίδιο μήνα καταγράφηκαν άλλα τέσσερα κρούσματα στην Κρήτη σε παιδιά κάτω των επτά ετών.

Και τα πέντε περιστατικά παρουσιάστηκαν σε διάστημα μικρότερο του μήνα, προκαλώντας αναστάτωση στην επιστημονική κοινότητα και στους γονείς, οι οποίοι έσπευσαν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους πληρώνοντας το εμβόλιο από το υστέρημά τους. Δυστυχώς, υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες οι γονείς, στην πλειονότητά τους, αδυνατούν να επωμιστούν το κόστος. Ερευνα που διεξήχθη προσφάτως υπό την επιστημονική ευθύνη του καθηγητή κ. Κυριάκου Σουλιώτη, δείχνει ότι μόνο τρεις στους 10 γονείς έχουν εμβολιάσει το παιδί τους έναντι της νόσου, με τους υπόλοιπους να αποδίδουν τον μη εμβολιασμό των παιδιών τους στη μη αποζημίωση του εμβολίου, με αποτέλεσμα ένα σημαντικό τμήμα του ευπαθούς πληθυσμού, που είναι κυρίως τα βρέφη κάτω του ενός έτους, να είναι έκθετο στον κίνδυνο μετάδοσης της νόσου. Εξού και οι εκκλήσεις των ειδικών επιστημόνων για ένταξη του εμβολίου στο Πρόγραμμα. Μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Ετσι, σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα αναμένει την επικαιροποίηση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.

Αλλεπάλληλες εκκλήσεις προς την ηγεσία του υπουργείου Υγείας για την άμεση ένταξη του εμβολίου κατά της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου τύπου Β στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών έχουν κάνει οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Ενωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής.

Παρότι τα τελευταία χρόνια η επίπτωση της μηνιγγίτιδας έχει μειωθεί σημαντικά χάρη στην εκτεταμένη εφαρμογή των εμβολιασμών έναντι των οροομάδων C, A, W και Y, η κύρια αιτία εκδήλωσης μηνιγγιτιδοκοκκικής μηνιγγίτιδας παραμένει η οροομάδα Β (έναντι της οποίας γίνεται το εμβόλιο), καθώς ευθύνεται για το 86,6% των περιπτώσεων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου στην Ελλάδα (στοιχεία Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας για το 2015). Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης «η αναθεώρηση του θέματος της ένταξης του εμβολιασμού αυτού στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών είναι επιτακτικής σημασίας καθώς η πολύ σοβαρή επιβάρυνση της υγείας που προκαλεί η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος τύπου Β δεν μπορεί να μετρηθεί με βάση τον αριθμό των περιστατικών».

Υπέρ της ένταξης του εμβολίου στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών τάχθηκαν τόσο ο Ιατρικός Σύλλογος Λάρισας όσο και η Ενωση Ελευθεροεπαγγελματιών παιδιάτρων Λάρισας. Οπως αναφέρουν σε κοινή ανακοίνωση, το εμβόλιο σώζει ζωές και η πρόληψη στοιχίζει λιγότερο από τη θεραπεία. «Πρέπει να αντιληφθούμε ότι δεν πρέπει να επικρατεί η οικονομική άποψη έναντι της επιστημονικής όταν πρόκειται για ζητήματα δημόσιας υγείας» σημειώνουν και προσθέτουν: «Η βαριά εφ’ όρου ζωής αναπηρία ή η απώλεια της ζωής, έστω και ενός παιδιού, δεν είναι μόνο βαριά απώλεια για την ίδια την οικογένεια, αλλά και για τη χώρα μας. Τα παιδιά μας είναι το μέλλον αυτής της χώρας».

Νέα επιστημονικά δεδομένα, που δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό«The Lancet»,επιβεβαιώνουν την υψηλή αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Τα δεδομένα έρχονται από τη Βρετανία, την πρώτη χώρα που εισήγαγε τοεμβόλιοκατά της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου τύπου Β στο Εθνικό της Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Ειδικότερα, τον Ιούνιο του 2016, 10 μόλις μήνες μετά την ένταξη του εν λόγω εμβολίου στο Πρόγραμμα Εμβολιασμών της Βρετανίας, τακαταγεγραμμένα περιστατικά της νόσου μειώθηκαν κατά 50% στον κατάλληλο για εμβολιασμό πληθυσμό, σε σύγκριση με τον μέσο αριθμό περιστατικών που καταγράφηκαν συνολικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η εκτιμώμενη αποτελεσματικότητα του εμβολίου, έναντι οποιουδήποτε στελέχους της μηνιγγίτιδας Β, αγγίζει το 82,9% και το 94,2% κατά των στελεχών που μπορούν να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού, για όλα τα παιδιά που έλαβαν τις πρώτες δύο από τις τρεις συνιστώμενες δόσεις.