Η λέξη της χρονιάς 2016 στο Λεξικό της Οξφόρδης (Oxford English Dictionary) είναι η post-truth. Ο ορισμός που δίνεται από το Λεξικό είναι καταστάσεις στις οποίες τα αντικειμενικά γεγονότα είναι λιγότερο επιδραστικά στον σχηματισμό και επηρεασμό της κοινής γνώμης απ’ ό,τι οι κατασκευές και ιστορίες που στοχεύουν στο συναίσθημα και οι προσωπικές απόψεις και πεποιθήσεις (https://en.oxforddictionaries.com/word-of-the-year/word-of-the-year-2016). Σύμφωνα με το Λεξικό, η έννοια είχε εμφανιστεί στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά παρέμενε περιθωριακή. Εμφανίστηκε με ορμή και σχεδόν κυριάρχησε στον πολιτικό σχολιασμό μέσα στο 2016, συνδεδεμένη με δύο μείζονα γεγονότα, το δημοψήφισμα στη Βρετανία και την επικράτηση του Brexit και, φυσικά, τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες και την επικράτηση του Τραμπ. Τη συναντάμε κυρίως στη φράση post-truth politics. Και είναι μάλιστα τόσο κατανοητή που δεν χρειάζεται καμία επεξήγηση περί της σημασίας της. Το πλήθος των ψεύτικων και κατασκευασμένων πληροφοριών που διακινούνται και επηρεάζουν καθοριστικά την κοινή γνώμη κάνει ορισμένους ειδικούς να μιλούν για τον πανικό του post-truth και για μια νέα χειραγώγηση που συνδέεται με τα νέα μέσα. Ετσι εξηγείται ότι αρκετοί δαιμονοποίησαν τα νέα μέσα (ιδιαίτερα το facebook και το twitter, πράγμα που δεν είναι σωστό, αφού δεν φταίνε τα μέσα αλλά ο τρόπος της χρήσης τους, κατηγορώντας τα ότι υπονομεύουν τη δημοκρατία. Φυσικά ξέρουμε ότι η πληροφορία είναι ένα εύθραυστο προϊόν. Και εδώ ακριβώς εμφανίζονται και πάλι δυναμικά στο προσκήνιο η ποιοτική δημοσιογραφία και η δεοντολογική αρχή της εξακρίβωσης και της επαλήθευσης –μια αρχή που συνδέεται κυρίως με τα παραδοσιακά μέσα. Οι πολίτες φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να νιώθουν την ανάγκη της. Δεν είναι τυχαίο ότι η εφημερίδα «The New York Times» αύξησε κατά 80.000 τους συνδρομητές της τις πρώτες ημέρες μετά την εκλογή Τραμπ. Η αύξηση αποδίδεται στην αντίδραση των πολιτών στην post-truth κατάσταση. Οι ιθύνοντες της εφημερίδας θεωρούν ότι πολύ σύντομα οι συνδρομητές θα ξεπεράσουν τα 3 εκατομμύρια. Στην Ελλάδα; Εδώ σφυρίζουμε αλλιώς. Ισως είμαστε η μόνη χώρα στον δυτικό κόσμο που οι πολίτες της, σύμφωνα με δημοσκόπηση, δείχνουν περισσότερη εμπιστοσύνη στα κοινωνικά δίκτυα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
