Σελίδες σε εικόνες

«Ηταν πραγματικά δυνατόν να γνωρίζεις το μέλλον; Oχι απλώς να το μαντεύεις· ήταν δυνατόν να ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί, με απόλυτη βεβαιότητα και με όλες τις λεπτομέρειες; Ο Γκάρι μου είπε κάποτε ότι οι θεμελιώδεις νόμοι της φυσικής είναι συμμετρικοί προς τον χρόνο, ότι δεν υπάρχει φυσική διαφορά ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Με αυτό το δεδομένο, μπορεί να πει κάποιoς «ναι, θεωρητικά». Αλλά, μιλώντας πιο συγκεκριμένα, οι περισσότεροι θα απαντούσαν «όχι», λόγω της ελεύθερης βούλησης».

Ολες οι παραπάνω σκέψεις ανήκουν στη Λουίζ Μπανκς, την κεντρική ηρωίδα του διηγήματος «Η ιστορία της ζωής σου» του Τεντ Τσιάνγκ, το οποίο κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Κέδρος· το τέταρτο σε έναν τόμο οκτώ διηγημάτων με γενικό τίτλο «Ιστορίες της ζωής σου και άλλες ιστορίες». Ο Τεντ Τσιάνγκ ανήκει στην ελίτ των σύγχρονων συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας αλλά ποτέ μέχρι σήμερα δεν μεταφράστηκε στα ελληνικά και είναι πιθανόν να έπαιξε ρόλο η ταινία «Αφιξη» του Ντενί Βιλνέβ που βασίζεται στο παραπάνω διήγημα και που από την περασμένη Πέμπτη προβάλλεται στη χώρα μας.

Η «άφιξη» του τίτλου της ταινίας είναι μιας ομάδας εξωγήινων στον πλανήτη μας εξαιτίας των οποίων μια αμερικανίδα γλωσσολόγος, η Λουίζ (Εϊμι Ανταμς), και ένας αμερικανός φυσικός (Τζέρεμι Ρένερ) στρατολογούνται για να ασχοληθούν με τη μελέτη και την αποκωδικοποίηση της γλώσσας τους.

Με αυτόν τον τρόπο οι δύο επιστήμονες θα διερευνήσουν τα όρια της ανθρώπινης γλώσσας και την έννοια του χρόνου, έτσι όπως ο ίδιος ο Τσιάνγκ εξερευνά τα όρια ανάμεσα στην επιστήμη και τη θρησκεία, του ντετερμινισμού και της ελεύθερης βούλησης.

Η κινηματογραφική «Αφιξη» είναι επίσης ένα πολύ παράξενο «παιχνίδι» με την έννοια του χρόνου («Αν μπορούσες να δεις τη ζωή σου μια κι έξω, θα άλλαζες πράγματα;» ακούμε σε κάποια στιγμή), ενώ σε αλληγορικό επίπεδο ανοίγεται σε πολλές αναγνώσεις: η ηρεμία του επιστήμονα σε αντιπαραβολή με τη στρατιωτική βαρβαρότητα, το γεγονός ότι οι εξωγήινοι αντιπροσωπεύουν το «ξένο» που πολλές φορές φοβόμαστε επειδή δεν το γνωρίζουμε, είναι σκέψεις που τριβελίζουν το μυαλό μας ενώ παρακολουθούμε την ποιητική αυτή ταινία.

Aν όμως το διήγημα του Τεντ Τσιάνγκ είναι το πρώτο έργο του που μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη, το «Αμερικανικό ειδύλλιο» (American pastoral) είναι το έβδομο μυθιστόρημα του αμερικανού συγγραφέα Φίλιπ Ροθ που βρίσκει τον δρόμο για τον κινηματογράφο. Η ταινία, που επίσης προβάλλεται στις αίθουσες από την περασμένη Πέμπτη, είναι η πρώτη που σκηνοθετεί ο σκωτσέζος ηθοποιός Γιούαν Μακ Γκρέγκορ. Με κεντρικό πρόσωπο τον Σίμορ –Ο Σουηδός –Λιβόβ, που υποδύεται ο ίδιος ο Μακ Γκρέγκορ, η ταινία είναι μια τοιχογραφία της Αμερικής στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα μέσα από τη δραματική ιστορία μιας φαινομενικά πρότυπης οικογένειας, που όμως γκρεμίζεται από τις κοινωνικοπολιτικές αναταραχές της δεκαετίας του ’60.

O Μακ Γκρέγκορ είχε εκφράσει την επιθυμία να ενσαρκώσει τον κεντρικό χαρακτήρα του Σουηδού στην ταινία, πολύ προτού αναλάβει και τη σκηνοθεσία. Και ήταν αυτή ακριβώς η αγάπη του για το βιβλίο που τον οδήγησε στην απόφαση του σκηνοθετικού ντεμπούτου του. Αναμφισβήτητα ήταν μια γενναία απόφαση, παρότι το αποτέλεσμα δεν είναι απολύτως επιτυχημένο. Η ταινία σού δίνει διαρκώς την εντύπωση ότι βρίσκεται εκτός εστίασης και σίγουρα δεν μπορεί να αποκτήσει την πυκνότητα του μυθιστορήματος του Ροθ (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ).