Ατομα με προχωρημένο Αλτσχάιμερ και τέλεια μνήμη!

Μια νέα μελέτη που διεξήχθη στους εγκεφάλους ατόμων 90 ετών και άνω που εμφάνιζαν εξαιρετική μνήμη έως τον θάνατό τους αποκάλυψε εκτεταμένη ύπαρξη των χαρακτηριστικών πλακών και ινωδών συμπλεγμάτων της νόσου Αλτσχάιμερ σε ορισμένες περιπτώσεις –η εικόνα του εγκεφάλου ήταν δηλαδή τέτοια που παρέπεμπε σε εκδηλωμένη νόσο.

Η μελέτη αυτή που ανήκει σε ειδικούς του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν στο Εβανστον του Ιλινόι των ΗΠΑ προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση δεδομένου ότι πολλές και διαφορετικές έρευνες ως σήμερα έχουν δείξει πως η ύπαρξη πλακών της πρωτεΐνης β-αμυλοειδές αλλά και ινωδών «κουβαριών» μιας άλλης πρωτεΐνης, της ταυ, στον εγκέφαλο αποτελεί σαφή δείκτη της νόσου Αλτσχάιμερ.

«Είναι κάτι εκπληκτικό και αναπάντεχο» σημείωσε ο κύριος ερευνητής της μελέτης, καθηγητής Γνωστικής Νευρολογίας στο Κέντρο για τη νόσο Αλτσχάιμερ της Ιατρικής Σχολής Φάινμπεργκ του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν Τσανγκίζ Γκιουλά και προσέθεσε: «Τα ευρήματα δείχνουν πως υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που προστατεύουν τον εγκέφαλο και τη μνήμη από την παθολογία της νόσου Αλτσχάιμερ. Τώρα πρέπει να βρούμε ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες».

Τα αποτελέσματα των ερευνητών του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν είναι τα πρώτα παγκοσμίως που δείχνουν ότι εκτεταμένες παθολογικές πλάκες και ινώδη συμπλέγματα της νόσου Αλτσχάιμερ μπορεί να υπάρχουν στον εγκέφαλο ηλικιωμένων οι οποίοι εμφανίζουν εξαιρετικές γνωστικές επιδόσεις. Παρουσιάστηκαν από τον καθηγητή Γκιουλά στις 14 Νοεμβρίου κατά τη διάρκεια του ετήσιου συνεδρίου της Εταιρείας Νευροεπιστήμης στο Σαν Ντιέγκο.

Oι πλάκες της πρωτεΐνης β-αμυλοειδές αλλά και τα συμπλέγματα της πρωτεΐνης ταυ που εναποτίθενται στον εγκέφαλο ασθενών με Αλτσχάιμερ οδηγούν στον θάνατο των νευρώνων. Το γεγονός όμως ότι υπάρχουν κάποια ηλικιωμένα άτομα που… νικούν την παθολογία της νόσου εμφανίζοντας πολύ καλή μνήμη ως το τέλος της ζωής τους δείχνει προς μηχανισμούς οι οποίοι προστατεύουν τους νευρώνες και τη μνήμη. Η ανακάλυψη αυτών των μηχανισμών εκτιμάται ότι θα βοηθήσει στην ανάπτυξη θεραπειών ενάντια στην Αλτσχάιμερ. Η ομάδα του δρος Γκιουλά στο πλαίσιο της αναζήτησης αυτών των καταλυτικών παραγόντων θα διερευνήσει «γενετικές, διατροφικές και περιβαλλοντικές επιρροές οι οποίες προσφέρουν προστασία στους νευρώνες παρά την παθολογία της νόσου στον εγκέφαλο των ηλικιωμένων».

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές από το Νορθγουέστερν μελέτησαν τους εγκεφάλους οκτώ ατόμων άνω των 90 ετών τα οποία όσο ήταν εν ζωή είχαν εμφανίσει καταπληκτικές επιδόσεις σε τεστ μνήμης σε σύγκριση με συνομηλίκους τους που εμφάνιζαν φυσιολογικές για την ηλικία τους επιδόσεις. Σε τρεις περιπτώσεις, οι εξετάσεις έδειξαν εκτεταμένη παθολογία νόσου Αλτσχάιμερ η οποία όμως δεν είχε αντικατοπτρισθεί στη μνήμη των ασθενών ενόσω βρίσκονταν στη ζωή.

Οταν ο δρ Γκιουλά και οι συνεργάτες του εξέτασαν τα νευρικά κύτταρα στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον σχηματισμό της μνήμης, ανακάλυψαν ότι αυτά είχαν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό ανέπαφα, στα άτομα με καλή μνήμη, παρά την ύπαρξη της κλινικής εικόνας Αλτσχάιμερ. Αντιθέτως η εξέταση στους εγκεφάλους πέντε ατόμων με εκδηλωμένη νόσο Αλτσχάιμερ αποκάλυψε σημαντικά ποσοστά κυτταρικού θανάτου στον ιππόκαμπο. Παρόμοιο μοτίβο παρατηρήθηκε και σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες ελέγχουν τις γνωστικές λειτουργίες. «Τα ευρήματα αυτά αποδεικνύουν ότι ο εγκέφαλος ορισμένων ηλικιωμένων εμφανίζει ανοσία στις τοξικές επιδράσεις της Αλτσχάιμερ» είπε ο καθηγητής Γκιουλά.

Προκειμένου να μελετήσουν τους νευρώνες, οι ειδικοί εξέτασαν τομές ιστών οι οποίες είχαν βαφτεί με τις κατάλληλες χρωστικές ώστε να αποτυπώνονται οι νευρώνες. Στη συνέχεια, με χρήση μικροσκοπίου, μετρήθηκε ο αριθμός των νευρώνων στον ιππόκαμπο και στον μετωπιαίο φλοιό. Οταν οι πλάκες του β-αμυλοειδούς και τα «κουβάρια» της ταυ εμφανιστούν στον μετωπιαίο φλοιό, αυτό σημαίνει ότι η παθολογία της Αλτσχάιμερ έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον εγκέφαλο.

Το εργαστήριο του καθηγητή Γκιουλά ξεκινά τώρα μια μεγάλου εύρους μελέτη ώστε να προσδιοριστούν οι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των γενετικών, οι οποίοι βοηθούν στην προστασία του εγκεφάλου ορισμένων ηλικιωμένων ατόμων από τη νόσο Αλτσχάιμερ.