«Ελληνική ζωγραφική!». Ενας φίλος που κατέβηκε ανυποψίαστος τα σκαλιά της Φωκίωνος Νέγρη 16 στην Κυψέλη, όντας περαστικός από την περιοχή, με αυτά τα λόγια αντέδρασε βλέποντας τα έργα που ήταν αναρτημένα στους τοίχους. Αναφερόταν στην «Ανα-δρομή» του Κώστα Παπανικολάου, μια άτυπη αναδρομική έκθεση έργων του, με 32 από τα 75 που έχει στην κατοχή του ο συλλέκτης Σωτήρης Φέλιος, καθώς καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της δουλειάς του, από την αποφοίτησή του από την Καλών Τεχνών μέχρι πρόσφατα (1985-2013), και σίγουρα η θεματική τους ήταν εκείνη που τον ώθησε να εκφράσει την αταλάντευτη πεποίθησή του. Ο απόηχος μιας κηδείας στον Γαλατά του Πόρου, οι καδραρισμένοι κόσμοι των ταξιδιωτών του καλοκαιριού σε πλοία που κάνουν τη διαδρομή Πειραιάς-Πόρος ή των θαμώνων ενός μπαρ όπως θα τους παρακολουθούσε ένας αδιάκριτος θεατής μέσα από ένα αθέατο παράθυρο, μια θάλασσα που στραφταλίζει κάτω από το καυτό φως του καλοκαιριού αποκαλύπτοντας την πλούσια χρωματική παλέτα του ζωγράφου ο οποίος θέλει να αποτυπώσει στον καμβά του όλα τα πρόσωπά της μεμιάς.
Αριστερά: «21 Δεκεμβρίου 2112» (2008), Δεξιά: «Φυτώριο» (2011)
Η «ελληνικότητα», όμως, της ζωγραφικής του Παπανικολάου δεν εξαντλείται στα αναγνωρίσιμα τοπία ή την επισήμανση σκηνών που σαν μικρή παρένθεση παρατίθενται σε μια γωνιά ενός πίνακα για να υπερθεματίσουν το couleur locale της, όπως το ζευγάρι που κάνει έρωτα σε μια ταράτσα με φόντο το Αιγαίο, ή ο ψαράς που σκύβει πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας για να εντοπίσει με ένα γυαλί τα ψάρια στον βυθό. Είναι και η ίδια η τεχνική τους, αβγοτέμπερα πάνω σε ξύλο θαλάσσης στην πλειονότητά τους, που παραπέμπει στην παράδοση της αγιογραφίας και των βυζαντινών εικόνων, ή ακόμη και στην υφαντουργία και τις τεχνικές του αργαλειού, χάρη στις κοφτές πινελιές του έργου «Φυτώριο», για παράδειγμα, που σε κάνουν να νιώθεις ότι οι πίνακες συνοψίζουν την ψυχή μιας Ελλάδας, ανέμελης στην εξοχή, αποξενωμένης και αδιέξοδα προβληματισμένης και εσωστρεφούς στα αστικά κέντρα. Μια ελληνικότητα που κοιτάει γύρω της και συνομιλεί με τις τοιχογραφίες της Πομπηίας αλλά και τους μετα-ιμπρεσιονιστές ή τους μεγάλους παραστατικούς της διεθνούς τέχνης όπως ένας Χόκνεϊ προτού στραφεί εντός της, στα τοπία του Τσαρούχη ή τις επιρροές του Κόντογλου και τις μορφές του Γραμματόπουλου για να αντλήσει από τα δικά της κοιτάσματα και να δημιουργήσει ένα δικό της, πολύτιμο κράμα.
«Ανα-δρομή»: Φωκίωνος Νέγρη 16, έως τις 29/01. Την έκθεση και τον κατάλογό της έχει επιμεληθεί η ιστορικός τέχνης Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη και αξίζει να την επισκεφθείτε όταν το κοινό θα ξεναγηθεί στον χώρο από τον ίδιο τον καλλιτέχνη (στις 14 και 29 Ιανουαρίου, στις 12.30).
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2016
