Κανείς δεν αιφνιδιάστηκε με την αγιοποίηση του Φιντέλ από όσους στη χώρα μας επικαλούνται την κομμουνιστική Αριστερά (εδώ ακόμη ονειρεύονται τον κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό) ή την ελληνική ριζοσπαστική Αριστερά (εξάλλου τις αρχές της υλοποίησε ο θανών –μαζί με την κυβέρνηση πήρε και όλες τις εξουσίες). Για να είμαι ειλικρινής, όμως, ήλπιζα ότι η Κεντροαριστερά και οι νεοφυείς (start up) σοσιαλδημοκράτες στη χώρα μας θα ήταν πιο συγκρατημένοι, αλλά φευ.
Ο Κάστρο μας είπαν διάφοροι κεντροαριστεροί δεν ήταν σαν τους κομμουνιστές δικτάτορες Τσαουσέσκου και Ζίβκοφ. Αυτός με τους συντρόφους του ηγήθηκε μιας λαϊκής επανάστασης –82 ατόμων σύμφωνα με όσα ισχυριζόταν ο Κάστρο. Στον ολοκληρωτισμό τούς έσπρωξε η μικρόμυαλη και μικρόψυχη στάση των ΗΠΑ, οι οποίες φοβήθηκαν την «έφοδο στον ουρανό» που σηματοδοτούσε αυτή η επανάσταση. Ο Κάστρο δεν ήταν αυτό που νόμιζαν οι χιλιάδες φυλακισμένοι, εκτοπισμένοι, δολοφονημένοι και πνιγμένοι στη θάλασσα. Δεν ήταν ένας δικτάτορας, αλλά ένα «σύμβολο της επανάστασης» ή έστω ένας «αμφιλεγόμενος» ηγέτης.
Ο Κάστρο και οι σύντροφοί του όντως ανέτρεψαν ένα από τα πιο τυραννικά και δικτατορικά καθεστώτα. Στην αρχή της δεκαετίας του ’60 τα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ήλπιζαν ότι ίσως ο Κάστρο δώσει ένα παράδειγμα δίκαιης κοινωνίας στη Λατινική Αμερική. Αλλά ο Κάστρο και όλοι οι σύντροφοί του, με επικεφαλής τον Τσε, δημιούργησαν την κοινωνία του ολοκληρωτικού παραλόγου, την κατά Κούντερα κοινωνία του «Αστείου». Και τη δημιούργησαν όχι τα τελευταία χρόνια ή μετά το 1989, αλλά από τις πρώτες ημέρες της εξουσίας τους.
Μα δεν τους την επέβαλλαν οι Αμερικανοί; Να τι έλεγε ο Κάστρο στη συνέντευξή του στον Ολιβερ Στόουν το 2004 και όχι το 1964. Οι αντιφρονούντες είναι μισθωτοί των ΗΠΑ και γι’ αυτό τους το έγκλημα τους τιμωρούμε. Εξάλλου αυτοί είναι το 0,2%, συνέχιζε. Και όπως πολύ καλά γνωρίζουν όλοι οι εμπνεόμενοι από τον Κομαντάτε το 0,2% δεν δικαιούται ελευθερίας λόγου, Τύπου, συναθροίσεων, ελεύθερων εκλογών, ελεύθερης λογοτεχνίας και επιστήμης. Δεν δικαιούται γενικά ελευθερίας. Εξάλλου τι νομίζετε, πώς θα γίνει «η έφοδος στον ουρανό», όταν στα πόδια σου μπλέκει τα 0,2% το οποίο και δεν αφήνει το άλλο 99,8% να εφορμήσει στα ουράνια.
Μα και ο σύντροφος Χότζα τα ίδια έλεγε αλλά συγγνώμη, το ξέχασα, αυτός ήταν δικτάτωρ. Για το ίδιο πράγμα ο ένας είναι δικτάτωρ και ο άλλος; Τι ήταν; Σταχυολογώ, «πρόσωπο που σηματοδότησε την ελπίδα», «εμβληματικός ηγέτης», «αγωνιστής για τις ιδέες και τη χώρα του». Κάποιο λάθος υπάρχει εδώ. Γιατί στερούμε από τον σύντροφο Χότζα ό,τι απλόχερα χαρίζουμε στον Φιντέλ; Πού είναι η ισονομία; Εκαναν ακριβώς τα ίδια.
Μα ο Φιντέλ μετέτρεψε μια αναλφάβητη κοινωνία σε εγγράμματη. Κατάργησε τη φτώχεια (sic). Η Κούβα έχει έξι γιατρούς ανά 1.000 πολίτες, έχει σχολεία, νοσοκομεία. Ολοι οι πολίτες έχουν εργασία. Ας προσπεράσουμε το γεγονός ότι οι αντιφρονούντες δεν έχουν τίποτα από αυτά και ας του τα πιστώσουμε. Βλέποντας κουβανικές ταινίες και διαβάζοντας έστω και ένα βιβλίο του Γκουτιέρες, του Παδούρα, του Ραμίρεζ συντρόφου του Κάστρο και πολλών άλλων θα δούμε τον οικονομικό ανορθολογισμό του Τσε, τους μισθούς πείνας των επιστημόνων, τις ελλείψεις σε φάρμακα, νοσοκομειακό υλικό, βιβλία αλλά και το κλίμα δουλοπρέπειας και υποταγής στο οποίο υποβλήθηκε η περήφανη κουβανική κοινωνία, τα υπερπρονόμια της νομενκλατούρας, την πορνεία και τη διαφθορά που τίποτα δεν είχε να ζηλέψει από αυτή του Μπατίστα, την εξόντωση ανθρώπων μόνο και μόνο γιατί σκέπτονται διαφορετικά ή γιατί έχουν διαφορετικό σεξουαλικά προσανατολισμό.
Μα πουθενά οι μαύροι δεν ζουν καλύτερα από ό,τι στην Κούβα μάς λένε. Αλήθεια; Και οι μαύροι ομοφυλόφιλοι; Και οι μαύροι στις φυλακές; Και οι μαύροι διαφωνούντες; Τα ίδια ερωτήματα αφορούν και τους λευκούς, τους μιγάδες και οποιονδήποτε δεν ταιριάζει με τα μέτρα «ηθικής» και «πολιτικής» του Προκρούστη Κάστρο.
Μα δεν φταίει το αμερικανικό εμπάργκο για τις οικονομικές ελλείψεις, τις κοινωνικές αστοχίες και τη φτώχεια; Φυσικά και φταίει. Μα πάνω απ’ όλα φταίει το πολιτικό, κοινωνικό και πνευματικό εμπάργκο που ο ίδιος ο Κάστρο επέβαλλε στη χώρα του και στον λαό του. Η Κούβα του Κάστρο ήταν μια κλειστή κοινωνία και κάθε κλειστή κοινωνία είναι μια ολοκληρωτική κοινωνία. Είναι μια κοινωνία στην οποία οι εξουσιαστές της τής έχουν επιβάλει το χειρότερο εμπάργκο όλων. Το εμπάργκο του ολοκληρωτισμού.
Ενα ακόμη μεγάλο επίτευγμα του κουβανού ηγέτη ήταν ότι –γράφτηκε και αυτό –παρέμεινε στην ηγεσία της χώρας του για μισό αιώνα, «σπάνιο φαινόμενο στην παγκόσμια ιστορία». Πραγματικά σπάνιο. Μόνο ο Φράνκο πέτυχε κάτι ανάλογο. Τέτοιοι υποστηρικτές του Κάστρο υπάρχουν και στην Πολωνία του αντιδραστικού Κατσίνσκι. Μόνο που εκεί δεν επικαλούνται αριστερές περγαμηνές αλλά το ότι ο Κάστρο είναι ο μοναδικός ηγέτης που συναντήθηκε με τρεις πάπες. Ο καθείς και τα όπλα του. Αλλά τώρα γράφω κακίες;
Αυτόν τον άνθρωπο και ηγέτη εκθειάζουν κάποιοι έλληνες κεντροαριστεροί; Οι σοσιαλδημοκράτες που είναι πρωτίστως δημοκράτες γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί, δεξιοί ή αριστεροί δικτάτορες, αλλά μόνο δικτάτορες. Μόνο οι δημοκράτες μπορεί να καλοί ή κακοί σοσιαλ-δημοκράτες, χριστιανο-δημοκράτες, φιλελεύθεροι δημοκράτες κ.λπ. Αυτή ακριβώς είναι η διαφορά μεταξύ του συστήματος ενός στυγνού δικτάτορα και της ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας.
Ας ελπίσουμε ότι ο δρόμος για την έφοδο στην ελευθερία του κουβανικού λαού θα ανοίξει διάπλατα πολύ σύντομα.
Ο κ. Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, συγγραφέας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
