Τόμας Βίντερμπεργκ: «Οι άνδρες χωρίζουμε και παντρευόμαστε ξανά νεότερες γυναίκες για να αισθανθούμε νεότεροι»

Ξενοδοχείο Scandic Berlin Potsdamer Platz, στην καρδιά της 66ης Μπερλινάλε (Φεβρουάριος 2016). Περιμένω, μαζί με άλλους τρεις ξένους δημοσιογράφους, τον Τόμας Βίντερμπεργκ για να μας δώσει συνέντευξη σχετικά με τη νέα ταινία του που συμμετέχει στο Επίσημο Διαγωνιστικό του φεστιβάλ (και η οποία τελικά θα βραβευτεί, λίγες ημέρες αργότερα, με την Αργυρή Αρκτο για τη θαρραλέα, «ωμή» ερμηνεία της πρωταγωνίστριας Τρίνε Ντίρχολμ). Το «Κοινόβιο» ξεκινά με τους καλύτερους οιωνούς, όταν ένα πετυχημένο επαγγελματικά παντρεμένο ζευγάρι (η Τρίνε Ντίρχολμ και ο Ούλριχ Τόμσεν, οι οποίοι συνεργάζονται πάλι με τον σκηνοθέτη σχεδόν δύο δεκαετίες μετά την «Οικογενειακή γιορτή»), με μια έφηβη κόρη, κληρονομεί ένα μεγάλο σπίτι και η γυναίκα, προκειμένου να ξεπεράσει τη συζυγική ανία, προτείνει στον σύζυγό της να το μοιραστούν με άλλους. Το κοινωνικό αυτό πείραμα θα αποδειχθεί πετυχημένο για όλους τους εμπλεκόμενους –ιδιαίτερα για τον σύζυγο, ο οποίος θα φέρει κάποια στιγμή και τη νεαρή ερωμένη του στο σπίτι -, εκτός από εκείνη που το εμπνεύστηκε. Η Αννα, η σύζυγος, θα καταρρεύσει συναισθηματικά, μέχρι να έρθει στο τέλος και η δική της «κάθαρση» (α λα σκανδιναβικά).

Το σενάριο αυτής της οικογενειακής, βασικά, τραγικωμωδίας –γιατί το κοινόβιο λειτουργεί περισσότερο σαν φόντο στην εξέλιξη της πλοκής -, γεμάτο με «μπεργκμανικούς» διαλόγους και το οποίο ο Βίντερμπεργκ συνυπέγραψε με τον στενό συνεργάτη του, Τομπάιας Λίντχολμ, βασίζεται στις αναμνήσεις από την εποχή που έζησε με τους γονείς του σε ένα παρόμοιο κοινόβιο, καθώς και σε δικό του θεατρικό έργο. Το αντίθετο, δηλαδή, από ό,τι συνέβη με την αριστουργηματική «Οικογενειακή γιορτή» (πρώτα στο σινεμά, μετά στο θέατρο), χάρη στην οποία έγινε ευρύτερα γνωστός.

Από κοντά, τώρα, ο 47χρονος σκηνοθέτης, άνετος, ευπροσήγορος και απίθανα γοητευτικός, μοιάζει περισσότερο με τελειόφοιτο της Ivy League παρά με κάποιον που ξεκίνησε την καριέρα του δίπλα στον άλλο τρομερό Δανό, τον Λαρς φον Τρίερ, με το αβανγκάρντ κινηματογραφικό ρεύμα «Dogma 95». Αλλά γι’ αυτό θα μας μιλήσει στο τέλος.

Γράψατε «Το κοινόβιο» από νοσταλγία για την παιδική σας ηλικία; «Δεν ξέρω αν στη δεκαετία του ’70 ήταν καλύτερα τα πράγματα, σίγουρα πάντως ήταν πιο δυνατή η έννοια του «ανήκειν» –είτε σε κολεκτίβα είτε εκτός αυτής. Σήμερα, τουλάχιστον στην πατρίδα μου, όλοι μιλάνε για μοναξιά, ακόμη κι αν δεν ζούνε μόνοι τους. Οχι, βέβαια, πως τότε ήταν εύκολο να εκτίθεσαι μπροστά σε τόσους ανθρώπους σε καθημερινή βάση, και, όσο για εμάς τα παιδιά, είχαμε επωμιστεί πολύ μεγαλύτερες ευθύνες από αυτές που αναλογούσαν στην ηλικία μας. Αλλά ήταν γενικά ωραίες στιγμές. Και αστείες: Υπήρχε πραγματικά αυτός ο τύπος που έκαιγε τα πράγματά μας, αν δεν τα βάζαμε στη θέση τους. Είχα χάσει ένα σωρό αθλητικά παπούτσια έτσι».

Η έφηβη κόρη στην ταινία αναγκάζεται και αυτή να ενηλικιωθεί απότομα, με όσα συμβαίνουν γύρω της. «Ακριβώς. Συμβολίζει το δικό μου κλείσιμο ματιού προς τον νεαρότερο εαυτό μου».

Πώς πετύχατε τέτοια άριστη επικοινωνία ανάμεσα στους ηθοποιούς σας; «Μετακομίσαμε όλοι μαζί σε ένα εξοχικό σπίτι για λίγες εβδομάδες και αυτοσχεδιάζαμε. Το μόνο που δεν τους είπα να κάνουν ήταν να γδυθούν (σ.σ.: σε μια σκηνή πηδάνε όλοι μαζί στο νερό από μια αποβάθρα, ολόγυμνοι), αλλά εκείνοι προφανώς είχαν μπει πια για τα καλά στο πετσί του ρόλου τους (γέλια)».

Και αυτή η ταινία σας, σκηνοθετικά τουλάχιστον, ελάχιστη σχέση έχει με το ρεύμα «Dogma 95». Το αφήσατε για τα καλά πίσω σας; «Ναι. Το ξεκινήσαμε τότε ρισκάροντας τα πάντα, προκειμένου να κάνουμε ταινίες όσο το δυνατόν πιο «γυμνές» και αυτό τελικά έγινε trend. Μπορείς να βρεις σήμερα «Dogma box» σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα, ένα κουτί δηλαδή που περιέχει ελάχιστα προϊόντα μέσα. Υπάρχει ακόμη και Dogma επίπλωση…».

Dogma καναπές, ας πούμε; Αν είχατε κρύψει κανέναν κάπου στο σετ του «Κοινοβίου» (που αποδίδει με τρομερή ακρίβεια το πνεύμα της εποχής και το οποίο επιμελήθηκε ο σκηνογράφος της ταινίας «Ο έρωτας της βασίλισσας»), θα μας το λέγατε; «Οχι βέβαια!».