Νέα προσφυγή της Κομισιόν για τα λύματα του Θριάσιου Πεδίου

Την επιβολή προστίμου εκατομμυρίων ευρώ στην Ελλάδα διότι από το 2004 δεν έχει ακόμα επιλύσει το πρόβλημα με το αποχετευτικό σύστημα σε περιοχές της Δυτικής Αττικής ζητά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η χώρα μας πριν από 12 χρόνια είχε καταδικαστεί πρωτοδίκως από το ευρωδικαστήριο για την ανυπαρξία συστήματος επεξεργασίας λυμάτων στο Θριάσιο.

Η Κομισιόν σήμερα, ζητά από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), στο οποίο εισήχθη η υπόθεση, να επιβάλλει στη χώρα μας πρόστιμο τουλάχιστον 17,5 εκατ. ευρώ, το οποίο θα προσαυξάνεται κάθε ημέρα που περνά έως την τελική συμμόρφωση της Ελλάδας.

Ειδικότερα, τον περασμένο Ιούνιο, η Επιτροπή κατέθεσε τη δεύτερη προσφυγή της στο ΔΕΕ με αιτήματα:

– Να επιβάλει στην Ελλάδα την καταβολή ημερησίου κατ’ αποκοπή ποσού ύψους3.828 ευρώ ανά ημέρα, από την ημέρα έκδοσης της πρώτης απόφασηςέως την ημερομηνία που θα εκδοθεί η απόφαση στην παρούσα υπόθεση ή την ημερομηνία εκτέλεσης της πρώτης απόφασης εάν επέλθει νωρίτερα.

– Να διατάξει την Ελλάδα να καταβάλει στην Επιτροπή χρηματική ποινή ύψους34.974 ευρώ ανά ημέρα καθυστέρησης στην εκτέλεση της πρώτηςαπόφασης του 2004 (C-119/02) από την ημέρα που θα εκδοθεί η απόφαση στην παρούσα υπόθεση έως την ημέρα που θα έχει εκτελεστεί η πρώτη απόφαση.

Το ιστορικό

Η ιστορία ξεκινά το 1999 οπότε ο κόλπος της Ελευσίνας χαρακτηρίζεται ως ευαίσθητη περιοχή. Η οδηγία 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων απαιτεί την ύπαρξη αποχετευτικού δικτύου για τα αστικά λύματα που καταλήγουν σε ευαίσθητες περιοχές, με επεξεργασία αυστηρότερη της δευτεροβάθμιας.

To2000, η Επιτροπή ζητά από τις ελληνικές αρχές στοιχεία σχετικά με τα μέτρα που είχαν λάβει για την εφαρμογή της οδηγίας. Οι ελληνικές αρχές διαβιβάζουν λεπτομερή στοιχεία, ωστόσο, για την περιοχή του Θριασίου Πεδίου (όπου περιλαμβάνονται οι οικισμοί της Ελευσίνας, του Ασπρόπυργου, της Μαγούλας και της Μάνδρας), παραδέχθηκαν την ανυπαρξία συστήματος επεξεργασία λυμάτων και αναφέρθηκαν στις προσπάθειες ολοκλήρωσης σχετικού σχεδίου, σύμφωνα με το οποίο οι προγραμματισμένες εγκαταστάσεις δεν αναμένονταν να λειτουργήσουν πριν το 2004.

Έτσι, το 2002 η Επιτροπή προσέφυγε ενώπιον του ΔΕΕ, το οποίο αναγνώρισε ότι η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου αστικών λυμάτων στην περιοχή του Θριασίου Πεδίου στοιχειοθετεί παράβαση. Δύο χρόνια αργότερα, η Κομισιόν ζήτησε πληροφορίες από τις ελληνικές αρχές σχετικά με τα μέτρα που έλαβαν για να εκτελέσουν την απόφαση του ΔΕΕ.

Η συμμόρφωση με την απόφαση θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί μέσω της υλοποίησης διαφόρων σχεδίων, που περιελάμβαναν τη δημιουργία ενός κέντρου επεξεργασίας, την κατασκευή «κύριων» αγωγών ή «βασικού δικτύου» και την κατασκευή των αγωγών ή «δευτερεύοντος δικτύου» για τα αστικά λύματα, τη σύνδεση των διαφόρων κατοικιών/βιομηχανιών της περιοχής (των δήμων Ασπρόπυργου, Ελευσίνας, Μάνδρας, Μαγούλας) με το δίκτυο των αστικών λυμάτων, ή «τριτοβάθμια δίκτυα».

Οι ελληνικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού σχεδίου θα ολοκληρωνόταν έως το τέλος του 2010. Το βασικό δίκτυο ήταν σε στάδιο κατασκευής, το δευτερεύον δίκτυο έχει ολοκληρωθεί κατά 45% και το τριτοβάθμιο δίκτυο είναι υπό κατασκευή. Οι αρχές ισχυρίζονταν ότι το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Θριασίου (ΚΕΛΘ) θα μπορούσε να συλλέγει τα αστικά λύματα του συνόλου του πληθυσμού της περιοχής πριν από το τέλος του 2010. Όσον αφορά το κύριο δίκτυο, θα καλύπτει το 100% του πληθυσμού των δήμων Ασπρόπυργου και Μάνδρας, Μαγούλας και 2/3 της Ελευσίνας. Ο υπόλοιπος πληθυσμός θα μπορούσε να καλυφθεί έως τις 30 Απριλίου 2011.

Το 2012, οι ελληνικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι το ΚΕΛΘ λειτουργούσε από τις 27 Ιουλίου 2012 αλλά το δευτερογενές και τριτογενές δίκτυο δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί (αναμένονταν στο τέλος Μαρτίου 2013). Όσον αφορά το δευτερεύον δίκτυο θα είχε σχεδόν ολοκληρωθεί, με εξαίρεση ένα μέρος του Δήμου Ελευσίνας («Κάτω Ελευσίνα») όπου οι εργασίες καθυστέρησαν λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων.

Σήμερα, η Επιτροπή εκτιμά ότι παρά την πάροδο δώδεκα ετών από την πρώτη καταδικαστική απόφαση, η Ελλάδα δεν την έχει ακόμη πλήρως εκτελέσει. Οι σταθμοί επεξεργασίας αστικών λυμάτων έχουν μεν ολοκληρωθεί και τεθεί σε λειτουργία από το 2012, έχοντας τη δυνατότητα να προβούν σε αφαίρεση του αζώτου, ωστόσο μόνο ένα ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό (28%) των αστικών λυμάτων της περιοχής του Θριασίου Πεδίου υπόκειται έως τώρα σε συλλογή και επεξεργασία.

Επιπλέον, η Επιτροπή δε έλαβε κανένα χρονοδιάγραμμα με αξιόπιστα στοιχεία ούτε άλλα στατιστικά στοιχεία ώστε να επαληθεύσει εάν τα αστικά λύματα υπόκεινται εν τέλει σε τριτοβάθμια επεξεργασία, ενώ οι διάφορες καταληκτικές ημερομηνίες που κατά καιρούς είχαν ανακοινωθεί από τις ελληνικές αρχές ουδέποτε τηρήθηκαν.

Πάντως, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, με τις περίπου 5.500 συνδέσεις που έχουν κατασκευαστεί ως σήμερα υπολογίζεται ότι έχει συνδεθεί περίπου το 45% των ακινήτων. Επίσης, έχουν κατασκευαστεί οι κεντρικοί συλλεκτήρες αποχέτευσης ακαθάρτων (πρωτεύον δίκτυο) καθώς και το ΚΕΛΘ, το οποίο έχει κατασκευαστεί για την εξυπηρέτηση 117.000 πολιτών. Σύμφωνα με τα δεδομένα της ΕΥΔΑΠ, το δευτερεύον δίκτυο έχει κατασκευαστεί και καλύπτει το 95% του πληθυσμού στο Θριάσιο.

Η ΕΥΔΑΠ, αν και δεν υποχρεούται να συμμετέχει στη διαδικασία συνδέσεων των ακινήτων με το αποχετευτικό δίκτυο (τριτεύον), προχώρησε στην παροχή οικονομικών κινήτρων προκειμένου να αυξηθούν οι συνδέσεις στο Θριάσιο. Έτσι, για κάθε αίτηση σύνδεσης αποχέτευσης παρέχεται άτοκο δάνειο 2.500 ευρώ με εξαετή περίοδο αποπληρωμής και διετή απαλλαγή από τέλη αποχέτευσης. Η προθεσμία για υποβολή αιτήσεων λήγει την 1η Φεβρουαρίου 2017.