Η πρακτικότητα σε άλλη διάσταση

Πριν από περίπου 60 χρόνια, οπότε και ξεκινά η σουηδική παράδοση των station wagons, η αυτοκινητοβιομηχανία ελάχιστη σημασία έδινε στις διαφορετικές εκδόσεις αμαξώματος, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, αφήνοντας συνήθως τέτοιου είδους τροποποιήσεις στη διακριτική ευχέρεια ανεξάρτητων κατασκευαστών και προτιμώντας αντ’ αυτού να δαπανήσει τη δική της φαιά ουσία στην εξέλιξη πλαισίων και κινητήρων με στόχο περισσότερη αξιοπιστία, ταχύτητα, άνεση ή ό,τι απαιτούσε η εκάστοτε τετράτροχη περίσταση. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, ωστόσο, υπήρχαν και μεγάλα περιθώρια ηθελημένου ή και αθέλητου αυτοσχεδιασμού, ο οποίος αρκετές φορές οδηγούσε στην εφεύρεση ενός νέου είδους συμβάλλοντας στην πληθωρική εικόνα που γνωρίζουμε σήμερα. Στη δεύτερη περίπτωση, του αθέλητου αυτοσχεδιασμού, ανήκει και η ενασχόληση της Volvo με τα station wagons. Αν και το πρακτικό αυτό είδος είχε ήδη κατακτήσει τους αμερικανικούς δρόμους, στην Ευρώπη, η εικόνα ενός τετράτροχου, το οποίο θα μπορούσε να καλύψει τόσο τις μεταφορικές ανάγκες επαγγελματιών όσο και να εξυπηρετήσει τις ανάγκες άνεσης ενός ιδιώτη, δεν ήταν ιδιαίτερα σύνηθες, όντας κατά κανόνα αποτέλεσμα κάποιας ιδιοκατασκευής.

Ενα λάθος… πρωτοπορίας

Ετσι, όταν εν έτει 1953 η Volvo κατασκευάζει το πρώτο PV445 ή Duett, γίνεται ουσιαστικά η πρώτη και μοναδική ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία που περιλαμβάνει στην γκάμα της ένα αυτοκίνητο το οποίο σήμερα θα αποκαλούσαμε station wagon. Οπως ωστόσο πλείστες μεγάλες «ανακαλύψεις» εκείνης της εποχής αθωότητας και ραγδαίας ανάπτυξης, η απόφαση για την κατασκευή του Duett δεν ήταν αποτέλεσμα μιας προσεκτικά σχεδιασμένης στρατηγικής marketing, αλλά μιας διαδικασίας η οποία κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως λάθος υπολογισμός.

Παίρνοντας την ιστορία από την αρχή, στα τέλη της δεκαετίας του ’40 η Volvo γνωρίζει τεράστια επιτυχία με το compact μοντέλο PV444, το οποίο διατίθεται σε δίθυρες και τετράθυρες εκδόσεις, με τους αριθμούς πωλήσεων να ξεπερνούν κατά πολύ τις αρχικές προσδοκίες. Εκτός από την κάλυψη της ζήτησης, η Volvo αντιμετωπίζει ωστόσο και ένα ακόμη πρόβλημα. Η ιδιαίτερα καινοτόμος για την εποχή αξιοποίηση ενός monocoque πλαισίου για την κατασκευή του αποτρέπει τους ανεξάρτητους κατασκευαστές να το μετατρέπουν, χρησιμοποιώντας το ως αφετηρία για van και pick-ups. Σε αυτό το πλαίσιο, η τότε διοίκηση της Volvo λαμβάνει την απόφαση να δημιουργηθεί μια νέα, πιο «απλοποιημένη» εκδοχή της αρχιτεκτονικής του PV444, η οποία θα μπορούσε να υποστηρίξει τη μετατροπή και τη χρήση της σε άλλου είδους αμαξώματα. Η ζήτηση είναι και πάλι μεγάλη, με τη Volvo να αυξάνει ολοένα τους ρυθμούς παραγωγής. Κάπως έτσι, το 1952, η σουηδική φίρμα βρίσκεται με ένα στοκ 1.500 πλαισίων, το οποίο προκαλεί πονοκέφαλο στον Assar Gabrielsson, έναν από τους δύο ιδρυτές της Volvo και οικονομολόγο το επάγγελμα. «Πρέπει να τα ξεφορτωθούμε. Ας κατασκευάσουμε το δικό μας van» φέρεται να είπε ο Σουηδός, δίνοντας τη λύση στο πρόβλημα των πλεοναζόντων πλαισίων. Ο ίδιος ως τεχνοκράτης δεν έβρισκε ιδιαίτερα επωφελή τη σπατάλη χρόνου προκειμένου να δώσει περαιτέρω οδηγίες για ένα νέο μοντέλο, στοιχείο που εξασφάλιζε ιδιαίτερη ελευθερία κινήσεων σε μηχανικούς και σχεδιαστές.

Και εγένετο station wagon

Κάπως έτσι ο Erik Skoog, o οποίος αν και μηχανικός, είχε επιφορτιστεί με τον σχεδιασμό του νέου van, αποφάσισε να σχεδιάσει δύο εκδοχές, ένα van και ένα estate. Για την ιστορία, παρά την αρχική απόφαση της διοίκησης για την κατασκευή ενός van, η πρώτη έκδοση αμαξώματος που βγήκε τελικά από τη γραμμή παραγωγής της Volvo το καλοκαίρι του 1953, ήταν η estate έκδοση, η οποία και είχε προορισμό το γκαράζ του Assar Gabrielsson. Το όνομα του αυτοκινήτου ήταν PV445 ή Duett, μια επιλογή που έγινε προκειμένου να τονιστεί ο διττός χαρακτήρας άνεσης και πρακτικότητας. Το δίπτυχο αυτό συνδυαζόταν με χαρακτηριστικά που δεν διέφεραν από τις υπόλοιπες εκδόσεις του μοντέλου σε επίπεδο υλικών και ποιότητας, συν ορισμένα στοιχεία που απηχούσαν τη σουηδική εμμονή στη λεπτομέρεια, όπως η διαφορετική γεωμετρία στην πίσω ανάρτηση και η παρουσία μετάλλου και ξύλου στις ράγες του πατώματος του πορτμπαγκάζ, οι οποίες θα διευκόλυναν τη φόρτωση αντικειμένων.

Οπως και να έχει με τα χαρακτηριστικά του, ενδεικτικό της επιτυχίας του πρώτου estate της Volvo είναι ότι το Duett σταμάτησε να κατασκευάζεται εν έτει 1969, δηλαδή 16 χρόνια μετά το λανσάρισμά του και αφού ο «αντικαταστάτης» του, το Amazon estate, είχε ήδη παρουσιαστεί από το 1962.

Επαναλαμβάνοντας την επιτυχία

Οπως εύκολα λοιπόν υποθέτει κανείς βάσει των παραπάνω στοιχείων, το επόμενο βήμα της Volvo στα estate, το προαναφερθέν Amazon P221, έπρεπε να είναι πολύ προσεκτικό, προκειμένου να μην αλλοιώσει την αρχική θετική εντύπωση του εμβληματικού Duett. O τρόπος με τον οποίο η σουηδική φίρμα επέλεξε να επαναλάβει την επιτυχία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «τυπικός Volvo», καθώς οι Σουηδοί αντί να παρουσιάσουν κάτι παρόμοιο, επέλεξαν κάτι ριζικά διαφορετικό, δίνοντας έμφαση στην πρακτικότητα του αυτοκινήτου αλλά και κάνοντας τα πάντα προκειμένου να μη διαφέρει από τις δίθυρες και τετράθυρες εκδόσεις του Amazon.

Υπό αυτό το σκεπτικό, το Amazon 221, παρά τις διαφορετικές αναλογίες του, είχε μικρή διαφορά βάρους από τις υπόλοιπες εκδόσεις αμαξώματος του μοντέλου, ενώ η πίσω ανάρτηση διέθετε ενισχυμένους βραχίονες και διπλά ελατήρια σε κάθε τροχό προκειμένου να αντεπεξέρχεται σε μεγάλα βάρη, χωρίς να χάνει την ευελιξία του η οποία, χάρη στην επιμέλεια των μηχανικών της Volvo, ήταν επίσης αντίστοιχη με το τετράθυρο Amazon. Σε ό,τι αφορά την πρακτικότητα, αξίζει να σημειωθεί ότι το Amazon P221 είχε πάρει έγκριση τύπου μεταφοράς βάρους έως και 490 κιλών, ενώ ο χώρος αποσκευών μπορούσε να φιλοξενήσει αντικείμενα με διαστάσεις έως 1,83 μέτρα κατά μήκος και έως 1,26 μέτρα κατά πλάτος, μεγέθη άκρως εντυπωσιακά και ιδιαίτερα χρήσιμα, καθώς αντιστοιχούσαν σε αυτά ενός τυπικού ξύλινου πάνελ της εποχής για την επένδυση –σουηδικών και όχι μόνο –τοίχων.

Πρακτικό DNA καινοτομίας

Το Amazon P221 ξεχώριζε επίσης και για μια σειρά από καινοτόμες λεπτομέρειες όπου, παρά τα 40 χρόνια που χωρίζουν την εποχή του από το σήμερα, μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει κανείς τη γνωστή Volvo προσέγγιση των λεπτομερειών. Ετσι, το Amazon P221 διέθετε μια δύο τμημάτων θύρα αποσκευών, ενώ το άνω τμήμα της θύρας εξοπλιζόταν με αμορτισέρ. Επιπλέον, τα ακραία τμήματα του πίσω προφυλακτήρα επενδύονταν με σκληρό καουτσούκ προκειμένου να επιτρέπουν στον οδηγό να πατήσει εκεί για να φορτώσει ευκολότερα την οροφή. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι σε μια εποχή που η ασφάλεια στα αυτοκίνητα έκανε τα πρώτα της βήματα, το Amazon προσφερόταν με ζώνες τριών σημείων στον βασικό του εξοπλισμό ενώ τα καθίσματά του είχαν σχεδιαστεί με τη συμβολή γιατρών προκειμένου να προσφέρουν άνεση όσο και ασφάλεια.

Η ίδια εμμονική όσο και ανθρωποκεντρική έμφαση στη λεπτομέρεια έκανε άλλωστε τόσο στυλιστικά διάσημη την πρακτικότερη έκδοση του 1800 sports coupe, 1800 ΕS. Μία από τις σχεδιαστικές και ασυνήθιστες για την εποχή ιδιαιτερότητες του ήταν η απουσία πλαισίου στη θύρα του πορτμπαγκάζ ενώ η χειρολαβή αλλά και οι μεντεσέδες της συγκεκριμένης θύρας ήταν στερεωμένοι στο κρύσταλλο. Η συνέχεια της θρυλικής wagon παράδοσης των Σουηδών δόθηκε το 1974 με το 245, ένα μοντέλο που ταυτίστηκε με τη Volvo ως φίρμα, παρέμεινε στην παραγωγή για περίπου 20 χρόνια, ενώ στη δεκαετία του ’80 απέκτησε μια υπερτροφοδοτούμενη έκδοση και τον τίτλο του πρώτου wagon με κινητήρα με turbo, όντας παράλληλα και ένα από τα ασφαλέστερα τετράτροχα του πλανήτη.

Τη δεκαετία του ’90 ακολούθησε ένα από τα κομψότερα wagon στην ιστορία της φίρμας και το τελευταίο πισωκίνητο της Volvo. Ο λόγος για το 960, το οποίο παρουσιάστηκε ως η μετεξέλιξη της σειράς 700 και από το 1996 μετονομάστηκε σε V90.

Από την αναδρομή στο wagon βιογραφικό της Volvo δεν θα μπορούσε να λείψει η αναφορά στο περιορισμένης παραγωγής συλλεκτικό και πανίσχυρο 850 T5-R των 240 ίππων που έγινε και το πρώτο εργοστασιακό wagon που συμμετείχε στο Βρετανικό Πρωτάθλημα Αυτοκινήτων Τουρισμού.

Και κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα και στο πιο σύγχρονο wagon δημιούργημα των Σουηδών, V90 για το οποίο αν λάβει υπόψη κανείς τα παραπάνω στοιχεία, θα μπορούσε κάλλιστα να ισχυριστεί ότι το αρχικό «λάθος» της Vοlvo οδήγησε στην πιο ευτυχή στυλιστικά, ασφαλή όσο και πρακτική συγκυρία της αυτοκίνησης.

PV445/Duett

Το πρώτο station wagon της Volvo κατέγραψε τον δυσθεώρητο αριθμό πωλήσεων των 97.298 μονάδων έχοντας διανύσει 16 χρόνια πορείας στην αγορά και εξακολουθώντας να διατίθεται με ρυθμό 7.000 μονάδων τον χρόνο, αφού είχε παρουσιαστεί ο «αντικαταστάτης» του, Amazon P221.

Amazon P221

Tο Amazon, εκτός από τις εντυπωσιακές μεταφορικές του δυνατότητες – 490 κιλά –, διέθετε μια σειρά «τυπικών Volvo» λεπτομερειών, όπως η δύο τμημάτων θύρα αποσκευών, σχεδιασμός ο οποίος επανήλθε μετά από 40 χρόνια στην πρώτη γενιά του XC90.

1800 ES

Το 1800 ΕS έμελλε να γίνει ένα από τα πλέον κλασικά wagon μοντέλα της Volvo, χάρη στις κομψές αναλογίες του και την ιδιόρρυθμη αισθητική της θύρας αποσκευών, ενώ αποτέλεσε την κύρια έμπνευση για το Volvo Concept Estate, το οποίο από τη Γενεύη του 2014 επιχείρησε να δώσει μια πρώτη εικόνα για το V90.

245 Turbo

Το συγκεκριμένο station wagon συνοδεύεται από την πρωτιά του πρώτου του είδους του με υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα, ενώ εθεωρείτο ασφαλέστερο από οποιοδήποτε άλλο τετράτροχο, διαθέτοντας μεταξύ άλλων παραμορφώσιμη κολόνα τιμονιού που «έσπαγε» σε περίπτωση ατυχήματος αποσοβώντας τον κίνδυνο τραυματισμού.

960

Ενα μοντέλο-ορόσημο για τη σχεδιαστική γραμμή των estates της Volvo όσο και χαρακτηριστικό των προθέσεών της για τον άνετο χαρακτήρα που θα προέβαλλαν εφεξής τα πρακτικά μοντέλα της, όπως αφήνει να εννοηθεί η παρουσία μιας πολλαπλών συνδέσμων ανάρτησης στον πίσω άξονα.

850 T5-R

Το ισχύος 240 ίππων και άκρως συλλεκτικό estate μοντέλο της Volvo, εκτός από τις αγωνιστικές περγαμηνές του και το μέγεθος επιτάχυνσης από 0-100 χλμ. / ώρα σε 6,9 δλ., είναι και το πρώτο wagon μοντέλο εργοστασιακής ομάδας που συμμετείχε στο Βρετανικό Πρωτάθλημα Αυτοκινήτων Τουρισμού (BTCC).