Μέσα σε πόσα τετραγωνικά μπορεί να αναπτυχθεί μια αρχιτεκτονική, δημιουργική ιδέα; Οι συμμετοχές –262 τον αριθμό από 17 διαφορετικές χώρες –στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό «Room18» απέδειξαν ότι τα 18 τ.μ. μπορούν να αποτελέσουν πεδίο δράσης λαμπρό. Αρχιτέκτονες, interior designers, διακοσμητές, σκηνογράφοι και δημιουργοί κάθε κλάδου οραματίστηκαν μια νέα, ανατρεπτική μορφή για ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, κάπου, σε κάποια πόλη. Το έργο «Elyseum & the politics of the golf course» του Λεωνίδα Παπαλαμπρόπουλου κέρδισε την πρωτιά και θα παρουσιαστεί σε πραγματικές διαστάσεις στο Μουσείο Μπενάκη (18/11-04/12). Ο έλληνας αρχιτέκτονας –γνωστός και για τον εντυπωσιακό σχεδιασμό του ξενοδοχείου Leivatho στην Κεφαλλονιά –μας μίλησε για την ανθρώπινη τοποθέτηση στην έννοια τοπίο και το πώς αυτή μεταφράζεται μέσα από την οικεία, αμετάβλητη εικόνα ενός γηπέδου γκολφ αλλά και για το πώς τα κοινά μπορούν τελικά να υποκύψουν στη γοητεία μιας ουτοπίας.

Η έμπνευση. «Η συμμετοχή μου στον διαγωνισμό προέκυψε από την παράλληλη ενασχόλησή μου με ζητήματα ουτοπίας στον αρχιτεκτονικό λόγο. Στάθηκε μια αφορμή για μια δεύτερη ανάγνωση, με τη μορφή χωρικού σχολίου, πάνω στο ζήτημα των διακοπών αλλά και στις πολιτικές προεκτάσεις που προκύπτουν μέσα από τις εκάστοτε τυπολογικές επιλογές. Η κεντρική ιδέα προήλθε από τον συσχετισμό δύο φαινομενικά ετερόκλητων στοιχείων. Από τη μία η οικειοποίηση του γηπέδου γκολφ ως πρωτεύον στοιχείο διαμόρφωσης τοπίου, ανεξαρτήτως τόπου, και η αντίστοιχη πολιτική στο υπάρχον παγκοσμιοποιημένο σύστημα, μετατρέποντας έτσι το γήπεδο σε ένα χωρικό παράδειγμα αντίστοιχης σημασίας με αυτό των Ηλυσίων Πεδίων. Και από την άλλη, η ανάπτυξη τεχνολογιών που μιμούνται τις ιδιότητες του ηλιακού φωτός. Ο συσχετισμός των δύο παράγει μια νέα προσέγγιση ικανή να επιτρέψει στο μέλλον την ανάπτυξη σύνθετων τοπιακών υποδομών στον εσωτερικό χώρο. Ετσι, το ουτοπικό ζήτημα της υλοποίησης των Ηλυσίων Πεδίων δύναται να αποτελέσει μια νέα κυρίαρχη πραγματικότητα. Το τοπίο στην πρόταση αντιμετωπίζεται ως πολιτισμικό προϊόν και λιγότερο ως στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος. Μια ανθρώπινη κατασκευή που εμπεριέχει σύνθετα νοήματα με αναφορές και προεκτάσεις στα κοινά».


Ενιαίος χώρος vs ιδιωτικότητας. «Τα «διαχωριστικά» και τις επιμέρους γωνιές καλείται κανείς να τα ανακαλύψει αφού περιπλανηθεί μέσα στον χώρο. Αλλωστε, η πρόταση αποτελεί και ένα σχόλιο σχετικά με τη δυνατότητα υλοποίησης μιας ουτοπίας».

Το δεδομένο. «Το δωμάτιο, στην πλειονότητα των ξενοδοχείων, παρουσιάζει την ίδια δομή, με διαφορετικές διακοσμητικές προσεγγίσεις. Αναφέρεται, δηλαδή, σε έναν συγκεκριμένο τύπο υποκειμένου. Το ενδιαφέρον προκύπτει όταν παρουσιάζονται αποκλίσεις από τον μέσο όρο, όχι τόσο στη μορφή του αλλά στη διαφορετικότητα της δομής του».
Η ρεαλιστική υπέρβαση.
«Η υπέρβαση απαιτεί ένα σύνθετο πλέγμα διεργασιών που εντοπίζονται στον πυρήνα της κοινωνικής ζωής. Και μόνο όταν ανοίγει ένας διάλογος είναι θετικό για να επαναπροσδιορίσουμε τα δεδομένα. Αντίστοιχα, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί εάν τον πρωτεύοντα ρόλο τον έχει η αρχιτεκτονική ή ο χρήστης –μια συζήτηση με συγκρουόμενες απόψεις που κινδυνεύει να καταλήξει σε δογματισμούς. Νομίζω ότι η αξία της αρχιτεκτονικής ως τέχνης προκύπτει και από την ασάφεια που υπάρχει ανάμεσα στις δύο αυτές θέσεις».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2016

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ