Πώς η νίκη του Τραμπ αλλάζει τον κόσμο και την οικονομία

Υστερα από το πρώτο σοκ από τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, αγορές και αναλυτές επικεντρώνονται πλέον στο κατά πόσον ο νέος πλανητάρχης θα αποδειχθεί ένας λαϊκιστής ή ένας πραγματιστής πρόεδρος, εξετάζοντας τις πιθανές επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία, αλλά και τις νέες ισορροπίες που διαμορφώνονται στον πλανήτη. Αρχικά, ο ενωτικός, μετριοπαθής και περισσότερο ισορροπημένος λόγος του κατά την πανηγυρική του ομιλία ως νικητή των εκλογών βοήθησε τις αγορές παγκοσμίως να ανακάμψουν από τις μεγάλες απώλειες που σημείωναν, με τις μετοχές να κερδίζουν τελικά 1,3 τρισ. δολ., έναντι πάντως απωλειών 1 τρισ. δολ. των ομολόγων.

Η επόμενη μέρα

O προβληματισμός για την επόμενη μέρα παραμένει, ώσπου τουλάχιστον να ξεκαθαριστεί ότι είτε είναι ένας πραγματιστής πρόεδρος που θα μετριάσει κάποιες από τις απειλές και υποσχέσεις της προεκλογικής του εκστρατείας ή θα αποφασίσει να εφαρμόσει τη δημαγωγική του ατζέντα. Η μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια οικονομία αφορά το ενδεχόμενο αύξησης του προστατευτισμού, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμό του παγκόσμιου εμπορίου και ενδεχομένως σε εμπορικούς πολέμους. Παράλληλα, ένας επιπλέον κίνδυνος είναι η επιτυχία του Τραμπ να ενισχύσει τα λαϊκιστικά κόμματα της Ευρώπης στις παρυφές του εκλογικού φάσματος κατά τις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις.

Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως θα είναι ένας από τους πιο διχαστικούς προέδρους ενώ η επικράτησή του αποτελεί την αρχή μιας περιόδου αυξημένης αβεβαιότητας, καθώς δεν αποκλείονται ριζικές αλλαγές στην εμπορική πολιτική (προστατευτισμός), στην εξωτερική πολιτική (λιγότερες διεθνείς συνεργασίες) και στην πολιτική για την αγορά εργασίας (λιγότερη μετανάστευση, απελάσεις).

Κάποιοι άλλοι ωστόσο υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε για τον Τραμπ και τον νέο τύπο πολιτικού ηγέτη που πρεσβεύει. Μπορεί, λένε, να αυξηθεί η μεταβλητότητα αλλά τελικά η κατάσταση δεν θα είναι τόσο άσχημη όσο φαίνεται.

O βασικός κίνδυνος για τις αγορές είναι η αβεβαιότητα όσον αφορά την πολιτική την οποία θα ακολουθήσει στο διεθνές εμπόριο, αλλά και την επιρροή του εντός της Fed. Ορισμένοι κλάδοι θα αντιμετωπίσουν έντονη αβεβαιότητα λόγω των ρυθμιστικών αλλαγών. Για κάποιους οι επιπτώσεις θα είναι άμεσα θετικές στα φαρμακευτικά προϊόντα και στον κλάδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, ενώ, αντίθετα, η προοπτική ότι το Obamacare θα μπορούσε εν μέρει να καταργηθεί θα δημιουργήσει αβεβαιότητα για τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και τις ασφαλιστικές.

Αμυντικές δαπάνες

Στη νέα εποχή επίσης τα ευρωπαϊκά κράτη πιθανώς να αυξήσουν σοβαρά τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Καθώς πολλά κράτη του ΝΑΤΟ βρίσκονται κάτω του στόχου του 2% του ΑΕΠ όσον αφορά τις δαπάνες αυτές, ενδεχομένως ο κλάδος της άμυνας να βγει ευνοημένος. Από την άλλη πλευρά βέβαια οι δαπάνες αυτές θα πιέσουν το ήδη επισφαλές δημόσιο χρέος σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Μια πιο προστατευτική Αμερική επίσης θα είναι ένα άσχημο νέο για την ευρωζώνη, καθώς οι εξαγωγές της προς τον υπόλοιπο κόσμο αντιστοιχούν σε σχεδόν 30% του ΑΕΠ, ενώ οι εξαγωγές των χωρών της ΕΕ στις ΗΠΑ φθάνουν τα 371 δισ. ευρώ, έναντι εισαγωγών 248 δισ. ευρώ.

Οι αναδυόμενες αγορές είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτες, ιδίως οι οικονομίες που εξάγουν στις ΗΠΑ. Το Μεξικό ξεχωρίζει, δεδομένου ότι το 82% των εξαγωγών του κατευθύνεται προς τον βόρειο γείτονά του. Η Κίνα είναι επίσης ευαίσθητη, καθώς το 18% των κινεζικών εξαγωγών καταλήγει στις ΗΠΑ.

Από την άλλη πλευρά, τα νομοσχέδια για τις υποδομές και τις μεταρρυθμίσεις στη φορολόγηση των εταιρειών είναι αρκετά πιθανό να περάσουν, γεγονός θετικό για την ανάπτυξη των ΗΠΑ στο κοντινό μέλλον, ανέφεραν αναλυτές. Μεσοπρόθεσμα όμως η πλήρης εφαρμογή των σχεδίων του Τραμπ μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος του προϋπολογισμού, σε συνδυασμό με τις φορολογικές περικοπές (4,5 τρισ. δολ.) που θέλει να εφαρμόσει, με αντίκτυπο στην άνοδο των αποδόσεων (πτώση των τιμών) των ομολόγων.

Τα επιτόκια

Η αύξηση των εμπορικών φραγμών και ο περιορισμός της μετανάστευσης θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν στην επιτάχυνση των τιμών και των μισθών. Η νίκη του Τραμπ στην προεδρική κούρσα των ΗΠΑ θέτει σε αμφισβήτηση το μέχρι χθες βασικό σενάριο των αγορών για αύξηση των επιτοκίων από τη Fed τον Δεκέμβριο, ενώ εκτιμάται πως ο χρόνος της Τζάνετ Γέλεν στην ηγεσία της Fed πρόκειται να ολοκληρωθεί οπωσδήποτε στις 31 Ιανουαρίου 2018. Από την άλλη πλευρά, η ΕΚΤ εκτιμάται ευρέως ότι θα ανακοινώσει επέκταση του προγράμματος αγορών ομολόγων.

Ορισμένοι αναλυτές σημειώνουν τέλος πως μια προεδρία Τραμπ μπορεί να μην είναι τόσο άσχημη αν απαλύνει την προεκλογική πολιτική του ατζέντα. Υψηλότερες δαπάνες για έργα υποδομών, μείωση εταιρικών φόρων και μεγαλύτερη απορρύθμιση δεν συνιστούν αρνητικές συνθήκες για τις αγορές.