Τι μπορεί να συμβεί αν γεμίσεις ένα δωμάτιο με αγνώστους; Ξεκινώντας από αυτή την απορία, η ομάδα 600 HIGHWAYMEN καλεί 47 Αθηναίους, οι οποίοι δεν είναι ηθοποιοί και δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, να βρεθούν επί σκηνής για 61 λεπτά. Συνοδεία ζωντανής μουσικής, οι συμμετέχοντες γίνονται «περφόρμερ για μια βραδιά». Με την παρουσία, την κίνηση και την ακινησία τους, τα βλέμματα και τη σιωπή τους, παράγουν μια εντυπωσιακή σύνθεση για τη σημασία του να υπάρχεις, να συνυπάρχεις και να είσαι παρών στο «εδώ και τώρα». Ολα αυτά στο «The Record», την παράσταση-ύμνο στο ζωντανό θέατρο, την ιερότητα της στιγμής και τη σημασία της κοινότητας, της συλλογικότητας αλλά και της ατομικότητας με την οποία εγκαινιάζεται το φεστιβάλ Made in USA (13-29 Νοεμβρίου) στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Η ομάδα πήρε το όνομά της από έναν αριθμό και μια λέξη που εμφανίζονται στο αγαπημένο τους έργο, το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Μπέκετ. Επιθυμούν μάλιστα να αναγράφεται η ονομασία τους πάντα με κεφαλαία γράμματα. Ζευγάρι στη ζωή και στο θέατρο, οι σκηνοθέτες και δραματουργοί Αμπιγκέιλ Μπράουντ και Μάικλ Σίλβερστουν άντλησαν έμπνευση για το «The Record» από την παρακολούθηση ενός ροντέο στο Τέξας, το μουσικό έργο «November» του γερμανού συνθέτη Μαξ Ρίχτερ και τα πορτρέτα της ολλανδής φωτογράφου Rineke Dijkstra.
Μιλώντας γενικότερα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ θα δούμε 11 παραστάσεις από 10 καλλιτέχνες/ομάδες μέσα από τον χώρο του θεάτρου, του χορού και της περφόρμανς. Οπως χαρακτηριστικά εξηγεί η Κάτια Αρφαρά, καλλιτεχνική διευθύντρια Θεάτρου και Χορού της Στέγης, «το Φεστιβάλ εστιάζει στη σύγχρονη αμερικανική πειραματική σκηνή. Οι καλλιτέχνες που θα παρουσιάσουν δουλειά τους έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά: δοκιμάζουν νέα μέσα έκφρασης, δουλεύουν με τις νέες τεχνολογίες, προσεγγίζουν τα κλασικά κείμενα με πρωτότυπο τρόπο ή εμπλέκουν στη σκηνική πράξη θεατές. Πρόκειται για καλλιτέχνες οι οποίοι, μεταξύ άλλων, ερευνούν θέματα ταυτότητας, φύλου και διακρίσεων, ζητήματα που έχουν να κάνουν με το πώς δημιουργείται ένα πολιτιστικό γεγονός κ.λπ.». Η Κάτια Αρφαρά επισημαίνει πως δεν είναι τυχαίο ότι το Φεστιβάλ διοργανώνεται στον απόηχο των αμερικανικών εκλογών. «Θέματα που έχουν να κάνουν με τη σημερινή κρίση αξιών αλλά και με τον επαναπροσδιορισμό του τι σημαίνει να είναι κανείς Αμερικανός σήμερα απασχολούν σαφώς τους συγκεκριμένους καλλιτέχνες».
Ο Δάντης εμπνέει
Μορφή-κλειδί στη διοργάνωση είναι, σύμφωνα με την καλλιτεχνική διευθύντρια Θεάτρου και Χορού της Στέγης, ο πολυβραβευμένος Ρίτσαρντ Μάξγουελ, εμβληματική μορφή της νεοϋορκέζικης εναλλακτικής σκηνής, σκηνοθέτης, συνθέτης και θεατρικός συγγραφέας ο οποίος, στα 49 του χρόνια, συστήνεται στο ελληνικό κοινό με το πιο πρόσφατο έργο του που έχει τίτλο «The Evening» (2015). Μέρος ενός τριπτύχου ελεύθερα εμπνευσμένου από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη, έχει λάβει εγκωμιαστικές κριτικές στην Αμερική και στην Ευρώπη και θα παρουσιαστεί στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης στις 24 και 25/11.
Η απώλεια του πατέρα τού δημιουργού στη διάρκεια της συγγραφής και των προβών του έργου επηρέασε αναπόφευκτα την πορεία του. Οπως παραδέχεται ο ίδιος στον πρόλογο, «προσπαθούσα να συνεχίσω το γράψιμο, ενώ ο πατέρας μου πέθαινε. Καθώς έγραφα, ένιωθα ολοένα πιο έντονα σαν να έγραφα για μένα. Στην πραγματικότητα, η αίσθηση ήταν αυτή του να έχεις μείνει άγραφος και χωρίς μορφή…».
Σε ένα κακόφημο μπαρ στη μέση του πουθενά, κάπου στην αχανή αμερικανική ενδοχώρα, ο Μάξγουελ τοποθετεί τρεις αρχετυπικούς αμερικανούς αντιήρωες: έναν παλαιστή, τον διεφθαρμένο μάνατζέρ του και μια πόρνη/μπαργούμαν. Με τη μορφή μιας σύγχρονης ελεγείας, ο δημιουργός, ο οποίος κάνει θέατρο από το 1992, εκθέτει με κλινική ακρίβεια το υπαρξιακό οδοιπορικό των τριών προσώπων του. Αποκαλύπτει την απροσδόκητη ποιητικότητα της «γλώσσας του καταγωγίου» και αποσπά από τους ηθοποιούς του ερμηνείες αδιαπραγμάτευτα αυθεντικές. Διότι ο φημισμένος θίασος των New York City Players –που ιδρύθηκε το 1997 κι ο Μάξγουελ κατέχει τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του –παίζει με την απροσποίητη θεατρικότητα ενός πρωτόγνωρου ρεαλισμού, σε ένα ασφυκτικά στενό προσκήνιο και σε απόσταση αναπνοής από τους θεατές, συνοδεία μιας τριμελούς ζωντανής μπάντας.
Ζητήματα του χώρου, της κοινότητας και του φύλου βρίσκονται σταθερά στον πυρήνα της δουλειάς του Μάξγουελ ο οποίος προασπίζεται μια ακραία ανεπιτήδευτη και εντελώς αντι-ψευδαισθησιακή αισθητική η οποία υπερβαίνει εξίσου τον ρεαλισμό και τον νατουραλισμό. «Ποτέ δεν λέω στους ηθοποιούς να αποφύγουν τον ρεαλισμό ή τον νατουραλισμό ή οτιδήποτε μοιάζει φυσικό. Απλώς, τους εξηγώ ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να παραστήσουν ότι νιώθουν κάτι, σώνει και καλά» έχει δηλώσει ο ίδιος στο «New Yorker».
Το «The Evening» είναι μία από τις δύο συμμετοχές του Μάξγουελ στο Made in USA. Θα παρουσιάσει επίσης το «Showcase» (26 και 27/11 Εκτός Στέγης), έναν ημίωρο μονόλογο που εξελίσσεται στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Ενας ηθοποιός, ολόγυμνος, κάπου στο κέντρο της Αθήνας. Δίπλα του, σε απόσταση αναπνοής, εμείς, οι θεατές. Με σύντροφο τη σκιά του μονολογεί, υποδυόμενος με έναν αιφνιδιαστικά ανυπόκριτο τρόπο έναν επιχειρηματία. Ξέρει να κλείνει δύσκολες συμφωνίες, μας λέει. Δυσκολεύεται, όμως, με τα πιο απλά διλήμματα της προσωπικής του ζωής. Σε αυτόν τον μη θεατρικό χώρο, στο κοινόχρηστο και αντιθεατρικό δωμάτιο ενός ξενοδοχείου, η αληθοφάνεια μοιάζει να αποκτά νέα λογική, το οικείο γίνεται παράλογο και ένα νέο «συμβόλαιο» για το τι τελικά είναι θέατρο να υπογράφεται ανάμεσα στον περφόρμερ και το κοινό του.
Μεταμοντέρνος χορός και voguing
Τι κοινό μπορεί να έχουν ο μεταμοντέρνος χορός με το voguing –το φανταχτερό «χορευτικό» υβρίδιο που ξεπήδησε από τις συνοικίες του Χάρλεμ στα τέλη της δεκαετίας του ’60 -, πέραν του ότι και τα δύο αυτά «ιδιώματα» εκδηλώθηκαν σε περίοδο κοινωνικών και καλλιτεχνικών πειραματισμών; Η απάντηση στο «Judson Church is Ringing in Harlem», την πρώτη παράσταση χορού του Φεστιβάλ (13,14 / 11 στη Μικρή Σκηνή της Στέγης), όπου ο Τράγιαλ Χάρελ, ο νεαρός αντισυμβατικός χορογράφος από τη Νέα Υόρκη, επιχειρεί μια διασταύρωση του voguing και του μεταμοντέρνου χορού, όχι τόσο για να αναπαραγάγει το γενικευμένο κλίμα της αντικουλτούρας των όψιμων 60’ς όσο και για να επαναφέρει στο προσκήνιο το σώμα, ως πυρήνα συγκρότησης του εαυτού και διεκδίκησης της διαφορετικότητας.
Οπως διαβάζουμε στο ενημερωτικό υλικό, ο Χάρελ δεν αρκείται στην (ανα)κατασκευή μιας ιστορικής μυθοπλασίας, αλλά επιθυμεί να ενεργοποιήσει τον σύγχρονο θεατή, τοποθετώντας τον στο μεταίχμιο των δύο αυτών κόσμων και προσφέροντάς του μια ανάγνωση της Ιστορίας μέσα από το πρίσμα του σώματος. «Αυτή η χωροχρονική αναγωγή από το «τότε» στο «τώρα» δεν επαναφέρει μόνο τους προβληματισμούς γύρω από την επιτέλεση της Ιστορίας και των κοινωνικών διαδικασιών που διαμορφώνουν το σώμα, αλλά προτείνει –μέσα από το πάντρεμα ετερόκλητων χορευτικών στυλ –μια οπτική ικανή να ανακαλύπτει πηγές νοήματος στις ρωγμές των αντιφάσεων: Πώς το ίδιο το σώμα διαβάζει/ερμηνεύει τα ιστορικά γεγονότα;».
Το πρόγραμμα του χορού θα συνεχιστεί με τις παραστάσεις «Α quartet» που παρουσιάζει η ελληνικής καταγωγής Χίδερ Κράβας (20, 21/11, Κεντρική Σκηνή) και «Age and Beauty Part 1: Mid – Career Artist / Suicide Note or &: – /» του Μιγκέλ Γκουτιέρες (24, 25/11, Μικρή Σκηνή). Στις 28 και 29/11 τη σκυτάλη θα πάρει το «Tell Me Love is Real» (Μικρή Σκηνή, στις 19.00) του Ζάκαρι Ομπερζαν. Η δαιδαλώδης σκέψη του δημιουργού επάνω στο ερώτημα «γιατί ζούμε τελικά;» παίρνει σάρκα και οστά σε μια ιδιαίτερα τρυφερή παράσταση, γεμάτη χιούμορ, τραγούδια, ζεστασιά και απρόοπτα, κάπου στα όρια ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ, τη stand up comedy και την περφόρμανς.
Το «Attendance» της Νεοϋορκέζας Φέι Ντρίσκολ, μιας δημιουργού η οποία επιλέγει συχνά ως θέμα της το τι κάνουμε όλοι μαζί, κλείνει την αυλαία των παραστάσεων του χορού του Made in USA (28, 29/11 στις 21.00, Κεντρική Σκηνή). Πρόκειται για το πρώτο μέρος της τριλογίας «Thank you for coming…» με τους πέντε ερμηνευτές να ανοίγουν ασταμάτητα νέους κώδικες προσέγγισης με το κοινό, ενώ ταυτόχρονα δένονται σε έναν αξεδιάλυτο κόμπο.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
