Πελαγονήσι: Αυτός είναι ο χαρακτηρισμός της Λαμπεντούζα, του ιταλικού νησιού που βρίσκεται ανάμεσα στη Σικελία και την Τυνησία, και αποτελεί τα τελευταία χρόνια τόπο άφιξης κάθε λογής μετανάστη. Ενα νησί που από πύλη προς τον παράδεισο της Ευρώπης, έχει μετατραπεί σε υδάτινο τάφο –η θάλασσα ξεβράζει πτώματα.
Με αφορμή τη νέα πραγματικότητα και ύστερα από παραγγελία του θεάτρου Σόχο του Λονδίνου, ο βρετανός συγγραφέας Aντερς Λουστγκάρτεν (Anders Lustgarten) έγραψε, το 2015, τη «Λαμπεντούζα», ένα έργο για δύο, έναν ντόπιο ψαρά και μια κινεζοεγγλέζα φοιτήτρια που δουλειά της είναι να μαζεύει δόσεις από καθυστερούμενα καταναλωτικά δάνεια.
Ο Αργύρης Ξάφης ανέλαβε τον ρόλο του ψαρά στην παράσταση που θα ανέβει στις 28 Οκτωβρίου στο θέατρο του Νέου Κόσμου, σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.
«Αφήνεσαι στο κείμενο και κολυμπάς»


«Είχα ακούσει για το έργο και το θέμα του, αλλά το διάβασα όταν μου το έδωσε ο σκηνοθέτης και ξετρελάθηκα με τον τρόπο που γράφει ο Λουστγκάρτεν. Είναι αλήθεια ότι το έχουν οι Aγγλοι με την αφήγηση. Είναι κλασικοί παραμυθάδες. Ξέρουν πώς θα σε πάρουν από το χέρι και θα σε πάνε παρακάτω. Στο έργο λειτουργούν παράλληλοι μονόδρομοι. Αφήνεσαι στο κείμενο και κολυμπάς».
Οσο για το Προσφυγικό, του υπενθυμίζει «κάτι πιο βαθύ από τον τρόπο που το αντιμετωπίζουμε καθημερινά» λέει. «Ακόμα κι εγώ που έχω θετική διάθεση απέναντι σε αυτό. Γιατί κάθε μέρα στις ειδήσεις το βλέπουμε κυρίως από την κακή μεριά του. Δεν βλέπουμε τόσο τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που κάνουν οι κάτοικοι των νησιών. Και φυσικά έχουμε συνηθίσει το φαινόμενο… Το ωραίο στην περίπτωση αυτού του έργου, όπως μου είχε συμβεί και με τα κείμενα του Ντάριο Φο, έρχεται από την ανθρωπιά, και όχι από την ιδεολογία. Η ιδεολογία έρχεται να καλύψει την ανθρωπιά. Κι όμως, η ανθρωπιά οδηγεί στην πολιτική». Αν και βαθιά πολιτικοποιημένος ο συγγραφέας, «είναι παράλληλα και αρκετά έξυπνος ώστε να προσπεράσει το τείχος που δημιουργεί η υπάρχουσα ιδεολογία και να σε πάει στο ανθρώπινο. Δύσκολα ξεφεύγεις από τη θάλασσα των συναισθημάτων που σου προκαλεί».
Ο ήρωάς του προέρχεται από μια οικογένεια ψαράδων. Αν και ο ίδιος θέλησε να φύγει, μετά από τρία χρόνια ανεργίας επέστρεψε και έγινε ένα νέο είδος ψαρά: «Μαζεύει πτώματα, τα πτώματα που ξεβράζει η θάλασσα. Και είναι πολύ βαρύ. Παράλληλα μαθαίνει και όλα όσα αφορούν το ταξίδι, τους διακινητές, τα λεφτά, την εκμετάλλευση» λέει ο ηθοποιός, που παρατηρεί ότι όλα όσα λέγονται στο έργο και αφορούν την Ιταλία, ισχύουν ακριβώς για την Ελλάδα.
«Αν βγάλω από τη φράση τη λέξη Ιταλία και βάλω τη λέξη Ελλάδα, δεν υπάρχει καμία διαφορά. Λέει λοιπόν το έργο ότι «στην Ιταλία δεν υπάρχει πια ελπίδα, ότι δεν υπάρχουν πια δουλειές, ότι η απαισιοδοξία είναι το εθνικό μας σπορ, και φαίνεται αυτό από το πώς παίζουμε ποδόσφαιρο»… Λέει, επίσης, «προς Θεού, μη γίνει τίποτα και πέσει ο τουρισμός…», ακριβώς όπως σε εμάς. Με τα ίδια χαρακτηριστικά…».
«Νιώθω ενοχές και ευθύνη»


Εξω από τον ρόλο, ο Αργύρης Ξάφης έχει νιώσει από πολύ μεγάλο θύμο ως αδιαφορία για το θέμα, γιατί ενίοτε το ξεχνούσε, κι ύστερα πάλι τα ίδια. «Με θύμωνε και με θυμώνει που χρησιμοποιείται η ανθρώπινη ζωή σαν μοχλός πίεσης για άσχετα πράγματα, όπως με θύμωνε που μετά το ξεχνούσα. Νιώθω ενοχές και ευθύνη». Αλήθεια, τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος απέναντι σε όλο αυτό; «Να ζητάμε να μαθαίνουμε περισσότερα πράγματα, κυρίως για αυτούς τους ήρωες στα νησιά μας. Γιατί εγώ πιστεύω στο ήθος και την ποιότητά μας, στη φιλανθρωπία και τη φιλοξενία που είναι ριζωμένη στο DNA μας. Προβάλλοντας τα θετικά, θα μπορούσαμε να αναθεωρήσουμε τις αξίες μας».
Εξακολουθεί να πιστεύει ότι ως λαός παραμένουμε φιλόξενοι, και ότι η χαοτική κατάσταση μαζί με την ανεργία και την ανέχεια, μας έχει κάνει ξενοφοβικούς. «Από την εποχή του life style, που μας υπνώτισε δίνοντάς μας την αίσθηση ότι μπορούμε να ζήσουμε όλοι σαν μεγιστάνες, φτάσαμε στο άλλο άκρο. Δεν ξέρω, μπορεί να μη θέλω να πιστέψω ότι κινδυνεύουμε από τον ξένο. Η κρίση, που μαζί με την ανέχεια και τον φόβο, αποτέλειωσε την κατάσταση».
Ο Αργύρης Ξάφης ζει την κρίση δουλεύοντας περισσότερο και κερδίζοντας λιγότερα. Την ίδια στιγμή, μια αίσθηση διάσπασης υπεισήλθε στην πάντα χαοτική θεατρική πραγματικότητα «και μάλιστα χωρίς την ελπίδα ότι τα πράγματα μπορεί να ξαναφτιάξουν. Ετσι κι αλλιώς, στο θέατρο η αίσθηση μισθοδοσίας δεν υπάρχει, οπότε σκέψου τι έχει γίνει τώρα με την κρίση… Επιπλέον, βρέθηκαν πολλοί επιτήδειοι που άνοιξαν δραματικές σχολές με την υποστήριξη του ΕΣΠΑ, και η κατάσταση ξέφυγε».
Πρώτη φορά Αριστερά; «Δεν είχα φανταστεί ότι θα μπορούσε να είναι μια πραγματικότητα όλο αυτό, ότι ο κόσμος θα δοκίμαζε τέτοιου είδους κυβερνήσεις. Δυστυχώς, κατά τη γνώμη μου, περίμενα μια Αριστερά με υψηλότερη ποιότητα σε όλα τα πεδία. Πίστευα ότι θα είναι πιο διαβασμένοι. Είναι τρομακτικά χαμηλό το επίπεδο και τρομερά φτηνό».
Συναντήσεις και σκοτάδι…


Απόφοιτος της Δραματικής του Εθνικού, ο 40χρονος σήμερα Αργύρης Ξάφης βγήκε από τη χρυσή εποχή του Αμόρε του Γιάννη Χουβαρδά, από τη στενή ομάδα του Θωμά Μοσχόπουλου. Με τη σκηνοθεσία ασχολήθηκε πρόσφατα, κυρίως για να μεταφέρει στη σκηνή κείμενα που τον γοητεύουν. Ωστόσο η υποκριτική παραμένει η μεγάλη του αγάπη και ο χώρος όπου «διασκεδάζει πολύ».

«Δεν ξέρω αν το θέατρο είναι συναντήσεις» λέει. «Στη χημεία, το τελικό αποτέλεσμα έχει να κάνει με τα υλικά που ανακατεύεις. Αλλά στο θέατρο υπάρχει πάντα κι αυτό το περίφημο σκοτάδι, που έλεγε ο Βολανάκης. Το σκοτάδι με την έννοια του ανείπωτου, του άφατου. Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια με τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, κι όμως τώρα δουλεύουμε για πρώτη φορά μαζί. Και είναι μια ευτυχής συγκυρία. Γιατί με ηρέμησε, με χαλάρωσε και μου έδειξε ότι μπορεί να είσαι και κανονικός άνθρωπος και να κάνεις θέατρο».

πότε & πού:

Θέατρο του Νέου Κόσμου – Κεντρική Σκηνή. Πρεμιέρα: 28 Οκτωβρίου 2016. Παραστάσεις: Τετάρτη – Παρασκευή – Σάββατο (21.15) & Κυριακή (19.00).

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση: Αγγελική Κοκκώνη.
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος.
Σκηνικά-Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού.
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος.
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης.
Βοηθός σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Τζάθας.
Παίζουν: Αργύρης Ξάφης, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ