Οι νέες απαιτήσεις του ΔΝΤ θα κρίνουν την αξιολόγηση

Τις απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για τη νέα μείωση των κύριων συντάξεων, την κατάργηση του αφορολόγητου και την εξάλειψη όλων των φοροαπαλλαγών καλείται να αντιμετωπίσει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στον δρόμο για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης.

Οι συζητήσεις που θα αρχίσουν την Τρίτη στο ξενοδοχείο Hilton έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα για την κυβέρνηση, καθώς ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επιδιώκει μια γρήγορη αξιολόγηση, με την ελπίδα ότι στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου θα υπάρξουν εξελίξεις για το χρέος.

Ωστόσο το ΔΝΤ, το «άλογο» στο οποίο ποντάρει η κυβέρνηση για να πάρει κάτι για το χρέος, αποδεικνύεται ατίθασο. Αυτό που φοβάται ο υπουργός Οικονομικών είναι ότι η εκπρόσωπος του Ταμείου Ντέλια Βελκουλέσκου θα επιδιώξει να σύρει τη συζήτηση στα δημοσιονομικά, ζητώντας νέα μέτρα, καθώς το ΔΝΤ εκτιμά επισήμως ότι χωρίς αυτά η κυβέρνηση δεν θα πιάσει τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ το 2016.

Πανάκριβος σύμμαχος

Στην έκθεση Fiscal Monitor, το ΔΝΤ προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ το 2016, αποτέλεσμα που ενεργοποιεί τον δημοσιονομικό «κόφτη» μισθών και συντάξεων, αλλά επ’ ουδενί φαίνεται με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία. Στο οικονομικό επιτελείο ετοιμάζουν μια πλήρη παρουσίαση που δείχνει ότι η κυβέρνηση θα υπερβεί τον στόχο του 2016 με βάση την πορεία των εσόδων έως το τέλος Σεπτεμβρίου, ενώ για να προλάβουν τα χειρότερα θα ρίξουν στο τραπέζι το πάγωμα των συντάξεων στο διηνεκές αν τεθεί θέμα για το κόστος του Ασφαλιστικού τα επόμενα χρόνια.

«Πρέπει να προσέχει κανείς τι εύχεται». Οπως θύμισε μέσα στην εβδομάδα ο πρώην υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης, το ΔΝΤ δεν έχει προσυπογράψει ποτέ αναδιάρθρωση χρέους χωρίς να ζητήσει σκληρά μέτρα προσαρμογής, δηλαδή ένα νέο σκληρό Μνημόνιο. Ετσι, αντί για τον «διάδρομο» που επιζητεί, ο κ. Τσακαλώτος κινδυνεύει να συναντήσει «όρυγμα» εξαιτίας της επιμονής να μπει το Ταμείο και να συζητηθεί από τώρα ένα ζήτημα που αφορά τις λήξεις του χρέους μετά το 2021.

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Τσίπρας χρειάζεται σε πολιτικό επίπεδο μια νίκη στη «μάχη για το χρέος», και μάλιστα γρήγορα, καθώς το 2017 έρχονται εκλογές σε Ολλανδία (15 Μαρτίου), Γαλλία (23 Απριλίου και 7 Μαΐου) και Γερμανία (το αργότερο στις 22 Οκτωβρίου), ημερομηνίες που δυσκολεύουν πολύ οποιαδήποτε απόφαση των Ευρωπαίων θα μπορούσε να σημαίνει απώλειες για τους φορολογουμένους των δανειστών της Ελλάδας.

Και βεβαίως, στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι χωρίς ΔΝΤ η ΕΚΤ δεν θα εντάξει την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, άρα τίθεται σε κίνδυνο ο στόχος για ανάπτυξη 2,7% του ΑΕΠ το 2017 και κατά συνέπεια η επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ την ίδια χρονιά.

Αλλωστε μετά τον Ιανουάριο τα πράγματα δυσκολεύουν και για τα οικονομικά του κράτους, καθώς το τρίμηνο Φεβρουαρίου-Απριλίου η Ελλάδα πρέπει να αντιμετωπίσει πληρωμές χρέους άνω των 3 δισ. ευρώ. Ακόμη κι αν η κυβέρνηση ξύσει τον πάτο του βαρελιού για να αντεπεξέλθει στις πληρωμές χωρίς να λάβει νέα δόση, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη νέα αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου.

Παράλληλα, ένα νέο διαπραγματευτικό σίριαλ θα προκαλέσει την καταρράκωση της όποιας αξιοπιστίας και ενέχει κίνδυνο πλήρους υποταγής στους δανειστές τον Μάιο του 2017, καθώς τον Ιούλιο ωριμάζουν υποχρεώσεις άνω των 6 δισ. ευρώ και χωρίς την εκταμίευση δόσης από το πρόγραμμα η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη.

Θεωρητικά, ο χρόνος επαρκεί για να κλείσει η αξιολόγηση πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων, καθώς ακόμη και ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εκτιμά ότι, ναι, το ΔΝΤ θα μπει στο πρόγραμμα και μάλιστα θα εκταμιεύσει και δόση! Εδώ βεβαίως υπάρχει μια αντίφαση, καθώς ο ίδιος έθεσε εμπόδια για την άμεση εκταμίευση του πλήρους ποσού των 2,8 δισ. ευρώ στο Eurogroup της περασμένης Δευτέρας, εξετάζοντας σχολαστικά και την τελευταία λεπτομέρεια.

Προς το παρόν, οι εμπλεκόμενοι στο πεδίο της διαπραγμάτευσης κρατούν μικρό καλάθι. Τα στελέχη της Κομισιόν δέχονται τις διαβεβαιώσεις της ελληνικής πλευράς για την ταχεία υλοποίηση των 33 προαπαιτουμένων, ενώ κύκλοι του ΔΝΤ εκφράζουν έντονη δυσπιστία. Το πρώτο «ταμείο» έρχεται στο Eurogroup της 7ης Νοεμβρίου, ακριβώς τρεις εβδομάδες μετά την πρεμιέρα που αναμένεται την προσεχή Τρίτη.

Τα ενδιάμεσα σενάρια

Ανάμεσα στα δύο άκρα, δηλαδή στην πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ και στην οριστική αποχώρησή του από το πρόγραμμα, υπάρχουν δύο συμβιβαστικές λύσεις που εξετάζονται αυτή τη στιγμή:

1. Αν η αξιολόγηση ολοκληρωθεί γρήγορα, τη λύση θα μπορούσε να δώσει ένα νέο εργαλείο από την πλευρά του Ταμείου, το οποίο θα επιτρέπει στο ΔΝΤ να παρακολουθεί το πρόγραμμα και να διατυπώνει αντιρρήσεις χωρίς να εκταμιεύει ποσά προς την Ελλάδα. Κάτι τέτοιο εκτιμάται ότι θα γίνει δεκτό από τη γερμανική Βουλή, ιδίως αν ο κ. Σόιμπλε εξηγήσει ότι η εναλλακτική της πλήρους συμμετοχής σημαίνει δραστική μείωση του χρέους της Ελλάδας προ των εκλογών του φθινοπώρου στη Γερμανία.

2. Αν η αξιολόγηση καθυστερήσει να ολοκληρωθεί, το ΔΝΤ θα μπορούσε να αρκεστεί σε μια λεπτομερέστερη διατύπωση-δέσμευση των Ευρωπαίων για την αντιμετώπιση του χρέους μετά το 2021 και έτσι να προσυπογράψει την αξιολόγηση, κρίνοντας το χρέος βιώσιμο σε βάθος δεκαετίας, με την προϋπόθεση ότι το φθινόπωρο και έως το τέλος του 2017, δηλαδή μετά τις γερμανικές εκλογές, η λύση αυτή θα εξειδικευτεί πλήρως.