Η κυβέρνηση άνοιξε τον θεσμικό ασκό του Αιόλου

Μια και τα θρησκευτικά είναι στην επικαιρότητα, ας καταφύγουμε σε μια ταιριαστή φράση του Αυγουστίνου: «Αν απουσιάζει η δικαιοσύνη, τι άλλο είναι η πολιτική εξουσία, παρά οργανωμένη ληστεία;». Οι μετοχές της κυβέρνησης στην κοινωνία πέφτουν, αυτό το καταγράφουν όλες οι δημοσκοπήσεις, οπότε το Μέγαρο Μαξίμου επιχειρεί να καλύψει τις απώλειες με θεσμικά blue chips, δηλαδή με επικερδείς μετοχές που πήραν το όνομά τους από τις μπλε μάρκες του πόκερ.

Ο τζόγος με τη Δικαιοσύνη, το Σύνταγμα, τα ΜΜΕ είναι αυτονοήτως επικίνδυνος. Πρόκειται όμως για κάτι πολύ χειρότερο όταν με μεθοδεύσεις της εκτελεστικής εξουσίας προκαλείται διχασμός στο δικαστικό σώμα με σκοπό να ελεγχθούν η δικαιοσύνη και η ενημέρωση. Τι σηματοδοτεί η συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τις ηγεσίες των ανωτάτων δικαστηρίων στο Μέγαρο Μαξίμου, η υπόσχεση για αύξηση του μισθού των δικαστών «που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας», η ανακοίνωση της αντισυνταγματικής επιτροπής διαλόγου για την αναθεώρηση του Συντάγματος, η κυβερνητική σιγή στη δήλωση του προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας Νίκου Σακελλαρίου ότι αφουγκράζεται τον σφυγμό της κοινωνίας προκειμένου να δικάσει; Θα μπορούσε να είναι μια οργανωμένη καταλήστευση της δημοκρατίας σε κοινή θέα;

Κινήσεις αντιπερισπασμού

Το παρελθόν και το παρόν των πρωταγωνιστών της συγκυρίας γράφουν νουάρ σελίδες πολιτικής ιστορίας, ενώ η κυβέρνηση με κάθε νέο αντιπερισπασμό, πότε με τις τηλεοπτικές άδειες, πότε με την αναθεώρηση του Συντάγματος, προσπαθεί να εδραιώσει το καθεστώς ΣΥΡΙΖΑ. Η παρουσία του Νίκου Παππά στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας δεν άλλαξε τις εντυπώσεις για τον διαγωνισμό. Ο υπουργός Επικρατείας, οχυρωμένος στη γραμμή άμυνας που είχε χαράξει, δέχτηκε τα πυρά της αντιπολίτευσης αναμασώντας τα γνωστά επιχειρήματα περί των ευθυνών του ΠαΣοΚ και της ΝΔ για τα 27 χρόνια ανομίας στο τηλεοπτικό τοπίο και για τα χρήματα που εισέπραξε από τον διαγωνισμό. Τίποτε άλλο δεν είπε, ούτε για το αναξιοποίητο φάσμα, ούτε για το ΕΣΡ, τους εργαζομένους στα κανάλια που θα κλείσουν, τις ενστάσεις της Κομισιόν. Παραδέχτηκε ότι γνωρίζει προσωπικά τον Χρήστο Καλογρίτσα, αλλά δεν απάντησε καθαρά στις κατηγορίες του Δημήτρη Κοντομηνά ότι έστειλε άνθρωπό του να του ζητήσει το 51% του καναλιού και τον έλεγχο των πολιτικών εκπομπών.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έκανε λόγο και για κρυφή πέμπτη άδεια, την οποία η κυβέρνηση προόριζε για τον εφοπλιστή Γιάννη Καραγιώργη, ο οποίος έχει φτιάξει δίκτυο περιφερειακών σταθμών, και πρόσφατα συνελήφθη με διεθνές ένταλμα των ολλανδικών αρχών.

Η υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στον χώρο της Δικαιοσύνης. Το κλίμα είναι τόσο βαρύ, ώστε αποκτά ιδιαίτερο βάρος η δήλωση αποχώρησης της πρώην εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη, η οποία προειδοποιούσε από τον Ιούλιο για προσπάθειες που θίγουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. «Οι θεσμοί», είχε πει, «δεν είναι αυτομάτως ισχυροί από μόνοι τους, αλλά παίρνουν το ύψος των ανθρώπων που τους κουβαλούν στις πλάτες τους».

Λίγα εικοσιτετράωρα πριν από τη ματαίωση της συνδιάσκεψης της Ολομέλειας του ΣτΕ, πραγματοποιήθηκε ένα δείπνο στην οικία πανεπιστημιακού καθηγητή. Σε αυτό συμμετείχαν, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ορισμένοι σύμβουλοι του ΣτΕ και κορυφαίος υπουργός της κυβέρνησης. Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η επικείμενη απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου περί της συνταγματικότητας του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες και η διαπίστωση ότι, μετά τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, ότι θεωρεί αδιανόητη μια απόφαση που θα βγάζει αντισυνταγματικό τον νόμο Παππά, αλλά και της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, ουδείς μπορεί να προβλέψει την απόφαση της Ολομέλειας.

Εκείνες τις ημέρες είχαν ενταθεί οι ψίθυροι ότι «κάτι ετοιμάζεται». Δύο ημέρες πριν από την Ολομέλεια, σε εκδήλωση της Ενωσης Ελλήνων Δημοσιολόγων για τις τηλεοπτικές άδειες, ο Ιωάννης Δρόσος, παραστάτης του Δημοσίου στον διαγωνισμό, είδε να κατεδαφίζονται τα επιχειρήματά του από τους Γιώργο Γεραπετρίτη και Ευάγγελο Βενιζέλο. Στη συζήτηση που ακολούθησε ουδείς συντάχθηκε με τον κ. Δρόσο, μάλιστα ο επίτιμος αντιπρόεδρος του ΣτΕ Πέτρος Παραράς, που ήταν παρών, ολοκλήρωσε την παρέμβασή του λέγοντας: «Λυπάμαι πολύ, θα πρέπει να αισθάνεστε απελπιστικά μόνος».

Οι δηλώσεις Σακελλαρίου και οι αντιδράσεις

Την Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου, ο κ. Σακελλαρίου ματαίωσε τη διάσκεψη «ενόψει του κλίματος, το οποίο επιχειρείται να διαμορφωθεί τις τελευταίες ιδίως ημέρες από δημόσιες τοποθετήσεις και εκδηλώσεις». Νέα ημερομηνία για τη διάσκεψη δεν ορίστηκε, ωστόσο η Ενωση Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ συντάχθηκε με ανακοίνωσή της υπέρ του προέδρου του δικαστηρίου. Η πρωτοφανής απόφαση του κ. Σακελλαρίου προκάλεσε σάλο, όχι τόσο όμως όσο η παραίτηση δύο, αδιαμφισβήτητου κύρους, αντιπροέδρων του ΣτΕ από την Ενωση Δικαστών, οι οποίοι θεώρησαν απαράδεκτη την επίκληση ως λόγο ματαιώσεως της Ολομέλειας του κλίματος που έχει διαμορφωθεί.

Η Αικατερίνη Σακελλαροπούλου στηλίτευσε τη μετατροπή της Ενωσης από ανεξάρτητο όργανο «για πρώτη φορά σε γραφείο Τύπου του Προέδρου του Δικαστηρίου». Ο Χρήστος Ράμμος, με επιστολή που κοινοποίησε σε όλα τα μέλη του δικαστηρίου, επισήμανε ότι η άποψη που δέχεται ότι το δικαστήριο αντί να διασκεφθεί και να εκδώσει απόφαση «είναι σκόπιμο να αναβάλει επ’ αόριστον τη διάσκεψή του με την επίκληση ενός κάποιου κλίματος (το οποίο βεβαίως το Δικαστήριο δεν μπορεί να ελέγξει) συνιστά κατά τη γνώμη μου αρνησιδικία». Ο κ. Ράμμος συνέδεσε τα γεγονότα με το 1969, όταν το ΣτΕ δεν αρνήθηκε να αναβάλει τη συζήτηση για τους απολυμένους από τη στρατιωτική δικτατορία δικαστές. Ο κ. Σακελλαρίου, ένας δικαστής του αντιμνημονιακού κλίματος του Προκόπη Παυλόπουλου, ήταν ένα από τα έξι μέλη του εκλογοδικείου, το οποίο έκρινε κατά πλειοψηφία (6 – 5) ότι για πρώτη και μόνη φορά τα λευκά ψηφοδέλτια, στις εκλογές του 2004, συνυπολογίζονται στο εκλογικό μέτρο. Η απόφαση αυτή προκάλεσε ανακατανομή εδρών στην Πέλλα, στη Θεσσαλονίκη και στις Σέρρες, όπου η έδρα κατέληξε στον Αχιλλέα Καραμανλή. Επίσης, ανήκε σε όσους μειοψήφησαν στο ΣτΕ τασσόμενος υπέρ της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες.

Αυτή την εβδομάδα στάθηκε διπλά άτυχος. Δεν έφταναν οι πρωτοφανείς στην ιστορία του ΣτΕ δηλώσεις του ότι έχει καθήκον ως δικαστής να ακούει τον σφυγμό της κοινωνίας –«δικαστικό λαϊκισμό» χαρακτήρισε τη στάση του ο κ. Βενιζέλος –και ότι έχει ευθύνη «να μη χειραγωγούνται οι δικαστές μου», οι οποίες έχουν μετατρέψει σε καζάνι που βράζει το ΣτΕ –«αν οι δικαστές «του» δεν χειραγωγούνται, τότε γιατί ματαίωσε τη διάσκεψη;» διερωτάται ο Κώστας Τζαβάρας· ούτε η εντύπωση της συναλλαγής, όπως τη χαρακτήρισε η αντιπολίτευση, με τον Πρωθυπουργό για τα μισθολογικά· την ίδια ημέρα ανακοινώθηκε η σύνθεση της Επιτροπής Διαλόγου για την Αναθεώρηση του Συντάγματος.

Η παραίτηση Παραρά και το τοξικό κλίμα

Είκοσι τέσσερις ώρες μετά, ο κ. Παραράς, ο οποίος είδε το παρελθόν του ως μέλους της επιτροπής για την εκλαΐκευση του Συντάγματος της χούντας, να αναβιώνει, παραιτήθηκε από την επιτροπή καταγγέλλοντας τις «αήθεις και έωλες επιθέσεις» στο πρόσωπό του. Δεν εξήγησε, ωστόσο, πειστικά, τη συμμετοχή του σε μια επιτροπή που δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα και θυμίζει τις δήθεν επιτροπές κοινωνικού διαλόγου της χούντας για το Σύνταγμα. Το Μέγαρο Μαξίμου μίλησε για κανιβαλισμό κάνοντας «ειδική μνεία» στο Ποτάμι και στον ανεξάρτητο βουλευτή Χάρη Θεοχάρη. Ο κ. Θεοχάρης διέψευσε ότι έκανε λόγο για «συνεργάτη της χούντας», σχολίασε όμως ότι «ο συμβολισμός της Επιτροπής ακυρώνεται με την τοποθέτηση ενός ανθρώπου που είχε συμμετάσχει σε ανάλογη επιτροπή επί χούντας». Το Ποτάμι έθεσε δύο ζητήματα: ο κ. Παραράς δεν διαψεύδει ότι είχε συμμετάσχει και στην επιτροπή της χούντας και ότι ανακάλυψε εκ των υστέρων ότι το αντικείμενο της νυν επιτροπής δεν εμπίπτει στον κύκλο των επιστημονικών δραστηριοτήτων του.

Τα υπόγεια ρεύματα που συνδέουν νοοτροπίες χαλαρής δημοκρατικότητας τορπιλίζουν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Την Παρασκευή ο κ. Σακελλαρίου αποδοκιμάστηκε από θαμώνες της πλατείας Κολωνακίου. Αύριο, το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ιδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου διοργανώνει συνέδριο με θέμα την αναθεώρηση του Συντάγματος και μεταξύ των ομιλητών θα είναι η κυρία Σακελλαροπούλου. Την Πέμπτη, η Επιτροπή Διαλόγου του Ποταμιού πραγματοποιεί εκδήλωση με θέμα: «Ποιος απειλεί τη Δικαιοσύνη;», με ομιλητές τους Π. Πικραμμένο, Ν. Αλιβιζάτο, Β. Μαρκή, Ι. Τέντε και Γ. Δημήτραινα.

Εκνευρισμός στη ΝΔ για Αγοραστό – Μίχαλο

Το «κλίμα» δεν θα ευθυγραμμιστεί με τις επιθυμίες του κ. Σακελλαρίου, ο οποίος θα δυσκολευτεί να ορίσει διάσκεψη της Ολομέλειας σε ουδέτερο χρόνο, ή του πρωθυπουργικού επιτελείου. Το πολιτικό τοπίο έχει μετατραπεί σε ναρκοπέδιο. Στην ΝΔ αιφνιδιάστηκαν και εξοργίστηκαν από τη συμμετοχή των Κ. Αγοραστού και Κ. Μίχαλου στην επιτροπή για το Σύνταγμα. Επιπλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για «χειραγώγηση της Δικαιοσύνης». «Η ΝΔ δεν θα επιτρέψει οποιαδήποτε εκτροπή από τις επιταγές του Συντάγματος» προειδοποίησε. Το Μέγαρο Μαξίμου σε εξίσου υψηλούς τόνους απάντησε ότι «η ΝΔ προσβάλλει το σύνολο του δικαστικού κόσμου».

«Είναι αδιανόητο να αφήνεται έστω και η αίσθηση ότι οι δικαστές προσαρμόζονται στις επιθυμίες της κυβέρνησης» δήλωσε η Φώφη Γεννηματά και κάλεσε τον Πρωθυπουργό να απαντήσει αν υιοθετεί αυτές τις απόψεις. Ο Σταύρος Θεοδωράκης κατήγγειλε «τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ» ότι προσπαθούν «να δημιουργήσουν το δικό τους σύστημα, ώστε να ελέγξουν τη Δικαιοσύνη χρησιμοποιώντας ως εργαλείο τον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλο». Η Ζωή Κωνσταντοπούλου «πυροβόλησε» μέσα από το twitter τον κ. Τσίπρα. «Επιτροπή Συνταγματικής Αναθεώρησης από αυτούς που καταλύουν το Σύνταγμα. Οσοι συμμετέχουν, θα ζήσουν με τη ντροπή, ως αναθεωρητές της δημοκρατίας» έγραψε.