Επτά χρόνια μετά τις «Γυναικείες συνωμοσίες», ο Βασίλης Βαφέας κάνει «Ρισάλτο». Πρωταγωνιστής στην ένατη μεγάλου μήκους ταινία του (η οποία, όπως λέει ο ίδιος, στηρίζεται σε ένα όνειρο που είδε το 2012) είναι ο Νίκος Πουρσανίδης, στον ρόλο ενός νέου σκηνοθέτη που αναζητεί την ταυτότητά του διχασμένος ανάμεσα στη δημιουργία και στην οικογένεια. Κινείται σαν φάντασμα μέσα σε μια χώρα γεμάτη παράξενους ανθρώπους και οικονομικές δυσκολίες. Είναι η Ελλάδα της κρίσης, αν και στον κόσμο του Βασίλη Βαφέα κρίση δεν σημαίνει απαραιτήτως αθλιότητα, φτώχεια και μιζέρια. Μπορεί να σημαίνει σουρεαλιστικό χιούμορ, ανθρωπιά, τρυφερότητα, αγάπη. Ερωτας. «Πραξικόπημα ή επανάσταση;» ακούμε πού και πού στην ταινία και αυτό τα λέει όλα για το ύφος της. «Οι καταστάσεις που βιώνει ο ήρωας της ταινίας», λέει ο ίδιος ο Βαφέας, «είναι ιδωμένες μέσα από μια πλάγια και σκωπτική ματιά, που υπογραμμίζει τα κωμικά στοιχεία των διαφόρων σκηνών».
Πώς είχε την ιδέα


«Ξύπνησα μια νύχτα από έναν εφιάλτη. Είδα τον γιο μου, που ήταν τότε (το 2012) 42 χρονών, να σαλτάρει σε ένα πλοίο και να μας αφήνει όλους πίσω σύξυλους. Ετσι, άρχισα να γράφω το σενάριο με δύο στόχους. Ο ένας ήταν να έχει κάθε σκηνή το χρώμα του ονείρου (δηλαδή ασπρόμαυρο), όπως βλέπω πάντα τα όνειρά μου… Ο δεύτερος ήταν να κρατάω μόνο τις σκηνές που όταν τις έγραφα, έπιανα τον εαυτό μου να ανθυπομειδιά. Γιατί ήμουν σίγουρος ότι μόνο έτσι θα υπήρχε η πιθανότητα να επικοινωνήσω με κάποιον άλλον (ή άλλους)».
Πραξικόπημα ή επανάσταση


«Η επανάσταση, όσο βίαιη και ορισμένες φορές αυταρχική τροπή κι αν πάρει, στηρίζεται στην κινητοποίηση των μαζών, των πολλών, που είναι πάντα και αυτοί που έχουν υποφέρει μέχρι τότε. Το πραξικόπημα είναι αποτέλεσμα της κινητοποίησης λίγων, συνήθως στρατιωτικών, σε ιστορικές συνθήκες βεβαίως όπου οι πολλοί παραμένουν αδρανείς. Αν δεν παραμείνουν αδρανείς, απλώς το πραξικόπημα αποτυγχάνει. Αυτή τη λαϊκή βάση της επανάστασης είναι που διεκδικούν συμβολικά οι διάφοροι δικτατορίσκοι ανά την υφήλιο (όπως και οι δικοί μας στο παρελθόν), και γι’ αυτό ονομάζουν συχνά το πραξικόπημά τους «επανάσταση». Αυτό βέβαια δεν σημαίνει και ότι την έχουν…».
Δικτατορία
«Σήμερα δεν έχουμε δικτατορία, ευτυχώς έχουμε δημοκρατία. Ωστόσο, εμείς που ζήσαμε τη δικτατορία ξέρουμε πολύ καλά ότι η δημοκρατία δεν είναι κάτι το αυτονόητο, είναι διαρκώς ένα αιτούμενο, για το οποίο πρέπει κανείς να αγωνίζεται κάθε μέρα».
Αθήνα σήμερα
«Δεν είναι μόνο η Αθήνα, αλλά και ο Πειραιάς. Η Δραπετσώνα, το Κερατσίνι, το Πέραμα. Μου αρέσουν οι μικρές Οδύσσειες των καθημερινών ανθρώπων σε χώρους άγνωστους σε εμένα ή και γνωστούς που τους βιώνω όμως με έναν ιδιαίτερο τρόπο, όχι τον συνηθισμένο. Γι’ αυτό και αγαπώ τον Τζέιμς Τζόις, γιατί αντιμετωπίζει τον ήρωά του τον Μπλουμ, έναν καθημερινό και συνηθισμένο άνθρωπο, με την ίδια φροντίδα και προσοχή που αντιμετώπιζε ο Ομηρος τον βασιλιά της Ιθάκης. Αυτούς λοιπόν τους χώρους νιώθω την ανάγκη να τους καταγράψω και να καλέσω κι άλλους –δηλαδή τους θεατές –να τους δουν από τη δική μου οπτική».
Μοναχικότητα
«Αυτή την περιπλάνηση στους χώρους και στις ανθρώπινες ιστορίες θέλω να την κάνω μονάχος, χωρίς τις παρεμβάσεις που ένας συνοδοιπόρος μπορεί να μου επιβάλει –ίσως με την κούραση του ή την έκφραση μιας ανάγκης. Είναι κουραστική αυτή η περιπλάνηση. Γιατί να πάρεις και έναν άνθρωπο μαζί σου σ’ αυτό το ταξίδι; Οταν θα αποφασίσεις τι θέλεις, θα καλέσεις τους συνεργάτες σου, θα δουλέψεις μαζί τους και θα ζωντανέψετε τους δικούς σας χώρους, τους δικούς σας κόσμους και αφού τους επεξεργαστείτε, θα ζητήσεις να τους βιώσουν και οι θεατές».
Ελλάδα
«Μου αρέσει. Πάντα μου άρεσε. Μου αρέσει που βρίσκεται σε κατάσταση συνεχούς «εντροπίας». Δεν πλήττεις ποτέ!».
Ασπρόμαυρο
«Το είπα και πιο πριν. Τα όνειρα που βλέπω είναι ασπρόμαυρα. Επίσης και διότι η συντριπτική πλειοψηφία των φιλμ νουάρ είναι ταινίες ασπρόμαυρες και φιλοδοξώ να είναι και το «Ρισάλτο» ένα φιλμ νουάρ».
«Ανατολική περιφέρεια»
«Τη βλέπω και λίγο προφητική ταινία, με όσα περνάμε όλα αυτά τα χρόνια. Με αυτούς τους αλλοδαπούς τεχνοκράτες που πάνε να μας «εκσυγχρονίσουν». Εχω την αίσθηση ότι λιγάκι ματαιοπονούν».
Σκηνοθέτης
«Στο τσίρκο, που λέγεται κινηματογράφος ή θέατρο ή και όπερα, ο σκηνοθέτης είναι ο θηριοδαμαστής. Λέγεται ότι στο τσίρκο αυτό του θεάματος ο θηριοδαμαστής είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Υπονοούν μάλλον, όσοι το λένε αυτό, ότι τα πάντα εξαρτώνται από τον άλλον, εκείνον που βάζει την ηρεμιστική ένεση στα λιοντάρια και στις τίγρεις, γιατί αν αυτός δεν βάλει τη σωστή δόση, τα θηρία θα φάνε τον θηριοδαμαστή. Γι’ αυτό καλό θα είναι ο θηριοδαμαστής να έχει απόλυτο έλεγχο και σε αυτή τη διαδικασία για να έχει το κεφάλι του ήσυχο και στη θέση του».
Θάνος Μικρούτσικος


«Αυτή η σχέση κρατάει πολλά χρόνια. Ηταν ο παραγωγός μου για δύο πολυθεάματα, όταν ήταν στο Μέγαρο Μουσικής. Το ένα βασισμένο πάνω στο «Σπασμένο Κρίνο» του Γκρίφιθ το 1992 και το άλλο πάνω στην ταινία μου «Κοσμικό ανατομείο» το 1994. Είχαμε ήδη δουλέψει μαζί στο θέατρο, στον «Θάνατο του εμποράκου» του Αρθουρ Μίλερ το 1988 και στο σινεμά το 1990 στην ταινία μου «Κόκκινη Μαργαρίτα». Πάντα λέμε λίγα και συνεννοούμαστε βαθιά. Είναι κι εκείνος ένας Ιανός. Εχει ένα πρόσωπο που επικοινωνεί με ένα ευρύτερο κοινό κι ένα που απευθύνεται σε ένα πιο εξειδικευμένο».
Ερωτας


«Ο έρωτας για μένα είναι η απόλαυση της καθημερινότητας σαν να είναι η πρώτη και η τελευταία μέρα της ζωής σου!».
πότε & πού:

Η ταινία «Ρισάλτο», συμπαραγωγή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, της ΣΙΓΜΑ Φιλμ, της ΕΡΤ, της ΤΟΝΙΚΟΝ και των εργαστηρίων Σκλάβης, θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου. Στην ταινία συμπρωταγωνιστούν οι Αμαλία Αρσένη, Μαργαρίτα Πανουσοπούλου, Τάκης Παπαματθαίου, Ρίτα Αντωνοπούλου και άλλοι.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ