«Αποκλίσεις αμοιβών» από τα κατώτατα όρια προτείνουν οι «σοφοί»

Χαμηλότερες αμοιβές για τους νέους κάτω από τον εθνικό κατώτατο μισθό. Μειωμένο ωράριο εργασίας για την αποτροπή ομαδικών απολύσεων. Διχογνωμία για τον τρόπο διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού. Δυνατότητα σύναψης επιχειρησιακών συμβάσεων με αμοιβές «προσωρινά χαμηλότερες» του εθνικού μισθού. Επαναφορά της καθολικής ισχύος των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Διατήρηση των διαδικασιών κήρυξης της απεργίας, αλλά και ταυτοχρόνως διατήρηση του εργοδοτικού δικαιώματος να μην καταβάλλουν μισθούς σε μη απεργούς εργαζομένους, όταν δεν μπορούν να εργαστούν εξαιτίας απεργίας στον χώρο εργασίας.

Πρόκειται για τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στο πόρισμα της διεθνούς επιτροπής ανεξάρτητων ειδικών εμπειρογνωμόνων, το οποίο παραδόθηκε στο υπουργείο Εργασίας, εν όψει της έναρξης στις 17 Οκτωβρίου της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές για τα εργασιακά.

Σε δεύτερη ανάγνωση το πόρισμα υιοθετεί θέσεις που προβλέπουν μισθούς χαμηλότερους από τον κατώτατο μισθό –τόσο για τους νέους όσο και για εργαζομένους σε επιχειρήσεις με οικονομικά προβλήματα που θα συνάψουν αντίστοιχες συμβάσεις.

Το πόρισμα μπορεί «να είναι η βάση συζήτησης», κατά τον κ. Γ. Κατρούγκαλο, ωστόσο δεν είναι δεσμευτικό για κανέναν. Ο ίδιος ο υπουργός πήρε αποστάσεις από κάποιες θέσεις τις επιτροπής –όπως είναι οι μειωμένες αποδοχές για νέους εργαζομένους κάτω των 25 ετών –δηλώνοντας ότι «οι θέσεις της επιτροπής δεν είναι θέσεις της κυβέρνησης», αλλά πρόσθεσε ότι το πόρισμα «είναι κοντά στις απόψεις μας».

Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι θέσεις του πορίσματος «δεν είναι δεσμευτικές» για κανέναν και οποιοσδήποτε από τους θεσμούς μπορεί να καταθέσει «ευνοϊκότερες ή δυσμενέστερες θέσεις» στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης.

Ο κ. Κατρούγκαλος προέβλεψε ότι «η διαπραγμάτευση θα είναι σκληρή», χαρακτήρισε τον ΔΝΤ «ακραίο παίκτη» που υποστηρίζει τη γενικευμένη απορύθμιση της αγοράς εργασίας και επισήμανε ότι οι Ευρωπαίοι θέλουν να κρατήσουν το ΔΝΤ στο υφιστάμενο πρόγραμμα και ως εκ τούτου οι εξελίξεις κατά τη διάρκεια των συνομιλιών είναι απρόβλεπτες.

Το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων περιλαμβάνει δώδεκα σημεία παρεμβάσεων γύρω από τον συνδικαλιστικό νόμο, τη διαμόρφωση των κατώτατων αμοιβών, τις ομαδικές απολύσεις και την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Συνδικαλιστικός νόμος. Η επιτροπή εκτιμά ότι δεν υπάρχει ανάγκη για αυστηρότερους κανόνες στη διαδικασία κήρυξης των απεργιών. Επίσης πιστεύει ότι δεν υπάρχει λόγος άρσης της απαγόρευσης της ανταπεργίας (lock out). Σημειώνει ότι ο έλληνας νομοθέτης μπορεί να διευκρινίσει πως ο εργοδότης δικαιούται να μην πληρώσει τους μη απεργούς εργαζομένους εφόσον δεν μπορούν να συνεχίσουν την εργασία τους, επειδή λαμβάνει χώρα απεργία στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση. Κάτι τέτοιο ωστόσο γίνεται κάνοντας χρήση του άρθρου 656 του Αστικού Κώδικα.

Ομαδικές απολύσεις. Η επιτροπή εκτιμά ότι θα πρέπει να ολοκληρωθεί η έκδοση της απόφασης του ευρωπαϊκού δικαστηρίου για την υπόθεση της Lafarge – ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ και να προσαρμοστεί η χώρα μας αναλόγως με το περιεχόμενο της απόφασης. Με άλλα λόγια, η επιτροπή προτείνει την υιοθέτηση της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Μειωμένο ωράριο αντί απολύσεων. Ταυτοχρόνως η επιτροπή σημειώνει ότι οι ομαδικές απολύσεις θα πρέπει να ρυθμίζονται με τέτοιον τρόπο ώστε να αποτελούν ένα εργαλείο προσαρμογής των επιχειρήσεων σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Ως εναλλακτική λύση στις απολύσεις προτείνει τη διεύρυνση των μορφών ελαστικής εργασίας. Δηλαδή σε περιπτώσεις προσωρινής οικονομικής δυσχέρειας, εφαρμογή μειωμένου ωραρίου εργασίας, προκειμένου να αποφευχθούν οι ομαδικές απολύσεις. Ο εργαζόμενος θα πρέπει να λαμβάνει επίδομα ανεργίας από το Δημόσιο ή το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για τις ώρες που δεν μπόρεσε να εργαστεί. Μετά την πάροδο της κρίσης, ο εργοδότης θα μπορεί να προχωρήσει στην επανέναρξη της πλήρους δραστηριότητάς του με τη βοήθεια ενός έμπειρου εργατικού δυναμικού.

Κατώτατος μισθός. Η επιτροπή δεν είχε ενιαία άποψη. Πρώτον, ένα μέρος της επιτροπή υποστηρίζει τον καθορισμό του κατώτατου μισθού, κατόπιν διαβουλεύσεων με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, μέσω εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας με καθολική εφαρμογή. Η διαδικασία θα εποπτεύεται από εμπειρογνώμονες που θα καθορίζουν το εύρος των τιμών εντός των οποίων θα κινείται η διαβούλευση ανάλογα με την κατάσταση της οικονομίας, την ανεργία και την ανταγωνιστικότητα. Δεύτερον, η άλλη άποψη της επιτροπής προτείνει τον καθορισμό του κατώτατου μισθού από την κυβέρνηση, κατόπιν διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, όπως δηλαδή προβλέπει η σημερινή διαδικασία που θεσμοθετήθηκε κατ’ εφαρμογή των ρυθμίσεων του δεύτερου μνημονίου.

Μισθοί νέων κάτω των 25 ετών. Και στο θέμα αυτό η επιτροπή εμφανίζεται διχοτομημένη: Ενα μέρος της Επιτροπής προτείνει την αντικατάσταση του κατώτατου μισθού των νέων από έναν μειωμένο κατώτατο μισθό βάσει εργασιακής εμπειρίας με ανώτατη διάρκεια τα δύο έτη. Αυτό το σύστημα μειωμένου κατώτατου μισθού θα πρέπει να αξιολογηθεί μετά την πάροδο των δύο ετών. Ενα άλλο μέρος της Επιτροπής προτείνει τη διατήρηση του κατώτατου μισθού των νέων με τα ισχύοντα ηλικιακά όρια. Η κυβέρνηση –διά του υπουργού Εργασίας –τάσσεται υπέρ ενός ενιαίου κατώτατου μισθού για όλους και όχι διαφορετικό –χαμηλότερο για τους νέους.

Αρχή ευνοϊκότερης ρύθμισης –προσωρινές μισθολογικές αποκλίσεις. Και στο θέμα αυτό διαπιστώθηκαν διαφορετικές απόψεις. Ορισμένα μέλη της επιτροπής υποστηρίζουν πως οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας χαμηλότερου επιπέδου (επιχειρησιακές) δεν μπορούν να αποκλίνουν προς το χειρότερο από τις εθνικές ή κλαδικές συμβάσεις, εκτός κι αν οι κοινωνικοί εταίροι προβλέπουν ρήτρες που θα επιτρέπουν προσωρινές παρεκκλίσεις σε περίπτωση έκτακτης οικονομικής ή οικονομικών – χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων. Επίσης καταγράφεται και η άποψη για την παροχή μεγαλύτερης μισθολογικής ευελιξίας με επιχειρησιακές συμβάσεις, οι οποίες θα προβλέπουν χαμηλότερες αποδοχές και θα υπερισχύουν των κλαδικών και των εθνικών συμβάσεων.