Προβλήθηκε στις ειδικές προβολές του τελευταίου Φεστιβάλ των Καννών και προκάλεσε αίσθηση. Φυσικό. Ενα ντοκιμαντέρ για μια παραλία της Ιταλίας χωρισμένη στα δύο –για άνδρες και γυναίκες. Μια παραλία με σύνορα. Η «Τελευταία παραλία». Ο καρπός της υγιούς συνεργασίας δύο σκηνοθετών, των Θάνου Αναστόπουλου και Ντάβιντε Ντελ Ντέγκαν. Ο πρώτος, πρώην βοηθός του Θόδωρου Αγγελόπουλου, έχει μεγάλη εμπειρία στο σινεμά μυθοπλασίας με ταινίες όπως η «διόρθωση», η «Κόρη» και η πρώτη του, «Ολο το βάρος του κόσμου». Ο δεύτερος, πρωτοεμφανιζόμενος. Επικοινωνήσαμε με τον Αναστόπουλο στην Ιταλία, όπου ζει με την ιταλίδα σύντροφό του και τον γιο του, χάρη στον οποίο όπως μαθαίνουμε γεννήθηκε το ντοκιμαντέρ «Η τελευταία παραλία»…
Η τελευταία παραλία, γυρίσματα
«Ανακάλυψα αυτή την παραλία χάρη στον γιο μου που έκανε εκεί τα πρώτα του πλατσουρίσματα, όπως κάνουν λίγο-πολύ όλα τα παιδιά που γεννιούνται στην Τεργέστη. Στην παραλία με τις γυμνές γιαγιάδες, όπως συνήθιζε να λέει όταν πήγαινε εκεί με τη μητέρα του.
Αυτό με έκανε να θυμηθώ τη δική μου παιδική ηλικία στις παραλίες της Αττικής και τις παρέες χειμερινών κολυμβητών στον Αλιμο και στο Καλαμάκι που πήγαινα μαζί με τον πατέρα μου.
Ετσι η ταινία ξεκίνησε σαν μια ιστορία για την καταγωγή. Επειτα η παρουσία αυτού του τοίχου που χωρίζει τους άνδρες από τις γυναίκες με έκανε να σκεφτώ έννοιες όπως τα σύνορα, οι διαχωρισμοί, οι ταυτότητες, τα φύλα, το σώμα και φυσικά τον χρόνο».
Τεργέστη – Ιταλία
«Η Τεργέστη είναι η πόλη από την οποία κατάγεται η σύντροφός μου και είναι η πόλη που αποφασίσαμε να ζήσουμε και να μεγαλώσουμε τον γιο μας. Από εκεί και πέρα είναι μια πολύ όμορφη πόλη πάνω στη θάλασσα της Αδριατικής, εκεί στην άκρη που τελειώνει κάτι ή που αρχίζει κάτι άλλο. Μια πόλη με μεγάλη πολυπολιτισμική ιστορία που σε τυλίγει και την ίδια στιγμή ένα όμορφο μυστικό».
Τόπος
«Μερικοί τόποι έχουν μια ξεχωριστή ενέργεια που σε κάνουν να θες να τους κατοικήσεις. Αυτό συνέβη με αυτή την παραλία. Οπως συνηθίζουμε να λέμε αστειευόμενοι με τον Ντάβιντε, ήταν η παραλία που μας διάλεξε για να αφηγηθούμε την ιστορία της. Κι έπειτα ήταν αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί οι τόσο υπέροχοι άνθρωποι».
Διαχωρισμός – σύνορα
«Υπάρχει ένα παράδοξο σε αυτή την παραλία και γι’ αυτό είναι γοητευτική και αντέχει στον χρόνο. Η ύπαρξη αυτού του τοίχου αντί να είναι καταπιεστική λειτουργεί απελευθερωτικά. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι πρόκειται για μια μικρή αναρχική γωνιά στην άκρη του κόσμου. Υπάρχουν κι αλλού στον κόσμο χωρισμένες παραλίες. Αλλά αυτό συμβαίνει είτε για πολιτικούς είτε για θρησκευτικούς λόγους. Αντίθετα αυτή η παραλία στην Τεργέστη πέρα από το να είναι ένα μνημείο από την εποχή που η πόλη ήταν το βασικό λιμάνι της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, είναι και μια ζωντανή παράδοση ταυτότητας για τους σημερινούς κατοίκους της που συνεχίζουν να πηγαίνουν σε αυτή. Εχει επιπλέον το χαρακτηριστικό ότι δεν είναι δεσμευτική. Αν δεν θες να είσαι χωριστά μπορείς πάντα να πας σε μια οποιαδήποτε άλλη παραλία της Τεργέστης. Ο τοίχος σ’ αυτή την παραλία είναι ένα πρόσχημα. Πολύ πιο σημαντικοί είναι οι αόρατοι τοίχοι, αυτοί που κρύβονται μέσα μας και μας εμποδίζουν από το να συναντηθούμε με τους άλλους. Ξεκινήσαμε αυτή την ταινία πριν από τρία χρόνια νομίζοντας ότι κάνουμε μια κωμωδία για τον τελευταίο τοίχο στην Ευρώπη. Με λύπη μας την παρουσιάζουμε σε μια περίοδο που οι τοίχοι επιστρέφουν».
Ντάβιντε Ντελ Ντέγκαν
«Γνωριστήκαμε μέσω ενός κοινού φίλου που ήξερε ότι είχα ξεκινήσει την έρευνα πάνω σε αυτή την ταινία και μου είπε ότι και ο Ντάβιντε σκεφτόταν να κάνει κάτι παρόμοιο την ίδια περίοδο. (Ο Ντάβιντε είχε ήδη κάνει πέντε βραβευμένες ταινίες μικρού μήκους.) Συναντηθήκαμε και αποφασίσαμε πολύ γρήγορα ότι αντί να κάνουμε δύο ταινίες χωριστά (σαν να μας χώριζε ο τοίχος της παραλίας) να ενωθούμε και να κάνουμε την ταινία μαζί.
Ο Ντάβιντε έχει γεννηθεί στην Τεργέστη και πήγαινε στην παραλία μικρός με τον παππού του και τη γιαγιά του. Εγώ ήρθα από την Αθήνα με τις μνήμες των παραλιών της Ελλάδας. Ετσι αποφασίσαμε να ενώσουμε τα βλέμματά μας και να τα αφήσουμε να συνδιαλεχθούν με το τοπίο και με τους ανθρώπους.
Από την αρχή μείναμε σύμφωνοι σε κάποιους βασικούς κανόνες για την ταινία
Να μην έχει συνεντεύξεις.
Να μείνουμε στην παραλία και μόνο στην παραλία για μια περίοδο ενός χρόνου.
Να μη ζητήσουμε από κανέναν να πει ή να κάνει κάτι για εμάς.
Αφότου συμφωνήσαμε σ’ αυτά, το υπόλοιπο ήταν υπομονή, επιμονή και σκληρή, σκληρή δουλειά».
Ο κινηματογράφος θέλω…
«…Να με συγκινεί, να με ξαφνιάζει, να μου ανοίγει τα μάτια, να μου δημιουργεί την αίσθηση του πρωτόγνωρου και ταυτόχρονα του οικείου. Να μου διευρύνει την ανθρώπινη εμπειρία».
Ελλάδα
«Είμαστε σε μια περίοδο παύλας, ελπίζω όχι και τελείας».
Σινεμά και Ελλάδα
«Υπάρχει μια ομάδα κινηματογραφιστών (δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ τον όρο γενιά) που ξεκίνησαν να κάνουν ταινίες από το 2000 και πέρα και σε αυτή προστίθενται συνεχώς νεότεροι που κάνουν τις πρώτες τους ταινίες τώρα. Εχουν κάποια κοινά θεματικά χαρακτηριστικά, κάποιες φορές κάποια κοινά υφολογικά στοιχεία, υπάρχει διάλογος ανάμεσά τους, αλλά θα απέφευγα την κατηγοριοποίηση. Το σίγουρο είναι ότι εκεί μέσα βρίσκονται πολλές πολύ καλές ταινίες, κι αυτό νομίζω ότι είναι το πιο σημαντικό».
Επιτυχία
Η επιτυχία είναι μια πολύ σχετική έννοια, εξαρτάται από τις αξίες του καθενός. Πρωταρχικός στόχος είναι να βελτιώνεσαι διαρκώς, να προσπαθείς να εκφράσεις όσο το δυνατό καλύτερα αυτό που νιώθεις και να μην προδίδεις το θέμα σου. Από εκεί και πέρα η αναγνώριση της ταινίας με την επιλογή και τη συμμετοχή της στο Φεστιβάλ Καννών μάς γέμισε με ικανοποίηση κυρίως για την ανταπόκριση που είχε στους ανθρώπους που την είδαν εκεί για πρώτη φορά. Νιώσαμε ότι λειτουργούσε, ότι δημιουργούσε ένα συναισθηματικό αντίκτυπο. Φυσικά το Φεστιβάλ των Καννών είναι και μια μεγάλη αγορά και η συμμετοχή μας επέτρεψε να βρούμε διεθνή διαμονή, και στους επόμενους μήνες η ταινία θα βγει στους κινηματογράφους στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στη Γαλλία, για την ώρα.
Μέλλον
«Η επόμενη ταινία θα είναι μια μυθοπλασία με αίσθηση ντοκιμαντέρ (όπως αυτή είναι ένα ντοκιμαντέρ που δίνει αίσθηση μυθοπλασίας). Γενικά νιώθω ότι τα όρια σε αυτά τα δύο είδη μπλέκονται ολοένα και περισσότερο τελευταία. Θα είναι μια ταινία στην Ελλάδα για αυτούς που μένουν κι αυτούς που έχουν φύγει. Είναι ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο και δεν θα ήθελα να πω περισσότερα, για να κρατηθεί η ενέργεια που με σπρώχνει να διηγηθώ αυτή την ιστορία».
πότε & πού:
Το ντοκιμαντέρ «Η τελευταία παραλία» θα προβάλλεται στις αίθουσες από τις 6 Οκτωβρίου σε διανομή One from the heart
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
