Ο Μίνωας, ο Λαβύρινθος, ο μύθος. Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρος. Τα μεγάλα ανάκτορα, οι γραμμικές γραφές, ο σπουδαίος προϊστορικός πολιτισμός της Μεσογείου. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος και η Κρητική Σχολή της αγιογραφίας. Ο Μπεργαδής, ο Κορνάρος, ο Χορτάτσης. Το «μπεστ σέλερ» του Ερωτόκριτου και η τραγωδία της Ερωφίλης. Ενετοκρατία και Κρητική Αναγέννηση, Τουρκοκρατία και επανάσταση. Πόλεμος, Κατοχή και Αντίσταση. Λαϊκός πολιτισμός, τέχνη, γλώσσα, πολιτική. Χιλιετίες μύθου, προϊστορίας και ιστορίας στην Κρήτη θα διερευνήσουν οι συμμετέχοντες στο 12ο Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο που διεξάγεται στο Ηράκλειο από τις 21 ως τις 25 Σεπτεμβρίου.
Το συνέδριο, το οποίο διοργανώνει η Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών (ΕΚΙΜ), έχει ήδη μια ιστορία 55 χρόνων που ξεκινά από «την πρώτη συνάντηση που διοργάνωσε το 1961 η ΕΚΙΜ, όταν γιορτάστηκε στο Ηράκλειο η χιλιετία της απελευθέρωσης της Κρήτης από τους Αραβες από τον Νικηφόρο Φωκά το 961» εξιστορεί στο «Βήμα» ο Γρηγόρης Σηφάκης, ομότιμος καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του New York University, πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου.
Το συνέδριο, που διοργανώνεται κάθε πέντε χρόνια σε διάφορες πόλεις της Κρήτης, επικεντρώθηκε αρχικά στους βυζαντινούς και νέους χρόνους, γρήγορα όμως εξελίχθηκε σε σημείο αναφοράς των αρχαιολόγων από όλον τον κόσμο που πραγματοποιούσαν ανασκαφές στο νησί. «Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς η Κρήτη είχε την καλή τύχη να μην μπει στον Εμφύλιο, γεγονός που επέτρεψε μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη στο νησί από το 1947 και μετά» συνεχίζει ο Γρηγόρης Σηφάκης. «Η αρχαιολογική δραστηριότητα εντάθηκε, με ιταλούς, γάλλους, βρετανούς και αμερικανούς αρχαιολόγους να αναπτύσσουν πλουσιότατη ανασκαφική δράση στην Κρήτη».
Μετακινήσεις ανθρώπων και ιδεών
Θεματική του εφετινού συνεδρίου, που διεξάγεται στην αναστυλωμένη από την ΕΚΙΜ Βασιλική του Αγίου Μάρκου και στο νεόδμητο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, είναι οι μετακινήσεις ανθρώπων, ιδεών και αγαθών με επίκεντρο, αφετηρία ή κατάληξη το νησί: από τις μεταβολές του πολιτεύματος στις κρητικές πόλεις και τους νόμους περί μετακινήσεων, τη διακίνηση των προϊόντων και την τροφοδοσία των κτιρίων στους κρητικούς οικισμούς ως τα αγκυροβόλια και τα ναυάγια στους ναυτικούς δρόμους της Κρήτης, τις μετακινήσεις των προϊόντων της κεραμικής τέχνης, τις σχέσεις με την Αίγυπτο, τις Κυκλάδες και την ηπειρωτική Ελλάδα. Από τα ταξίδια της κρητικής μυθολογίας ως τις μετακινήσεις ηθοποιών και καλλιτεχνών στην ελληνιστική περίοδο. Από την Κρήτη στα περιηγητικά κείμενα του 19ου αιώνα και τα διαβατάρικα έθιμα ως τη μετανάστευση ως παράγοντα αλλαγής του αστικού τοπίου και από τις εξελίξεις της κεντητικής τέχνης στην Κρήτη και τα ταξίδια της χειρόγραφης κρητικής παράδοσης στον χώρο και στον χρόνο ως τις ειδολογικές μετακινήσεις του Ερωτόκριτου και την κινητικότητα μοναχών και κληρικών στην Κρήτη της Ενετοκρατίας. Από τις μετακινήσεις σκλάβων, κουρσάρων, πειρατών, μεταναστών, τις εμπορικές διαδρομές και τα δίκτυα επικοινωνιών που προκύπτουν από συμβάσεις εργασίας νοταριακών εγγράφων ως τα νυχτοπερπατήματα στην Κρήτη και από τις μετακινήσεις δημοτικιστών μεταξύ Κρήτης και Πόλης ως την ενδοσχολική κινητικότητα των μαθητών, τα ταξίδια του Νίκου Καζαντζάκη και τις εικόνες του μικρασιάτη πρόσφυγα στον Τύπο του Ηρακλείου, το 12ο Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο καλύπτει ένα μεγάλο εύρος θεμάτων στην ιστορία και αρχαιολογία, την τέχνη, τη φιλολογία, τις κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις.
«Σε συνέδρια με θεματολογία που προσδιορίζεται τοπικά υπάρχει ο κίνδυνος της έξαρσης της τοπικότητας. Ο κίνδυνος αυτός είναι πιο αισθητός, ακόμη και σήμερα, στις ιστορικές σπουδές της νεότερης περιόδου, λιγότερο στις σπουδές των μέσων χρόνων και ακόμη λιγότερο στις πιο διεθνοποιημένες σπουδές της αρχαιότητας, της προϊστορικής και της κλασικής. Ο θεματικός άξονας των μετακινήσεων δίνει στο Κρητολογικό Συνέδριο έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή που λειτουργεί ως αντίδοτο στην «απομονωτική» σκέψη. Οι μετακινήσεις αφορούν τους ανθρώπους και τα πράγματα, τις ιδέες και τους θεσμούς. Ασφαλώς, η προσφυγιά και η μετανάστευση είναι όψεις της θεματικής του συνεδρίου» εξηγεί στο «Βήμα» ο Αλέξης Καλοκαιρινός, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρόεδρος της διοργανώτριας ΕΚΙΜ, για το εφετινό πενθήμερο συνέδριο, που θα ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθεί «χωρίς τη συνδρομή του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» αλλά και τη σημαντική στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Ηρακλείου και των Μινωικών Γραμμών».
Ανακοινώσεις σε τέσσερις γλώσσες
Μεγάλο forum επιστημονικών συναντήσεων και διασταυρώσεων, το συνέδριο θα φιλοξενήσει 361 ανακοινώσεις ελλήνων και ξένων ερευνητών σε τέσσερις γλώσσες, με κεντρικούς ομιλητές τον Αγγελο Χανιώτη, καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, τον αρχαιολόγο Gerald Cadogan, αντιπρόεδρο της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, την Ολγα Γκράτζιου, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης, τον Στέφανο Κακλαμάνη, καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, τον Πασχάλη Κιτρομηλίδη, καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον Αντώνη Αναστασόπουλο και τον Ηλία Κολοβό, επίκουρους καθηγητές Οθωμανικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και τον Μαρίνο Σαρηγιάννη, ερευνητή Β στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών.
«Είναι ένα συνέδριο στο οποίο οι μεγάλες επιστημονικές ανακοινώσεις αναμένονται συνήθως στην ενότητα της αρχαιολογίας, με αποκαλύψεις για τα ευρήματα των ανασκαφών που πραγματοποιούνται στην Κρήτη. Ενδιαφέροντα πορίσματα έχουμε όμως και για τους νεότερους χρόνους, από το 1669 ως σήμερα, χάρη στη συστηματική έρευνα που γίνεται στα βενετικά αρχεία» σχολιάζει από τους κεντρικούς ομιλητές ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης, ο οποίος θα αναφερθεί στην απουσία του Διαφωτισμού από την Κρήτη αλλά και στην απουσία των κρητικών επαναστάσεων από τη διεθνή βιβλιογραφία για την εποχή των επαναστάσεων.
Πρόκειται για το τέταρτο Κρητολογικό Συνέδριο που διοργανώνεται στο Ηράκλειο και το έκτο που διοργανώνει η ΕΚΙΜ, η οποία συστάθηκε το 1951 με σκοπό την «υποστήριξη και προαγωγή των κρητολογικών, αρχαιολογικών, ιστορικών, εθνογραφικών, φιλολογικών σπουδών από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και εντεύθεν».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
