Σε λίγους και εκλεκτούς ετοιμάζεται να μοιράσει η κυβέρνηση 84 εκατ. ευρώ μέσω του διαγωνισμού σίτισης για τα hotspots βάζοντας στο ράφι ακόμη και τις δεσμεύσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα ότι θα προτιμηθούν επιχειρηματίες της τοπικής αγοράς. Στον διαγωνισμό που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος Σεπτεμβρίου για την ετήσια τροφοδοσία των hotspots υπάρχουν όροι απαγορευτικοί για τις τοπικές επιχειρήσεις που, όπως λέγεται χαρακτηριστικά, «είναι ενδεικτικοί της πρόθεσης που υπάρχει να μοιραστεί το παιχνίδι ανάμεσα στους μεγάλους της αγοράς».
Το γεγονός αυτό έχει πυροδοτήσει έντονες αντιδράσεις καθώς αναμενόταν ότι η κυβέρνηση θα προχωρούσε στη θέσπιση όρων και κριτηρίων που «θα επέτρεπαν την επιλογή και τοπικών προμηθευτών», όπως είχαν ζητήσει στην ερώτηση που έκαναν προς τους αρμόδιους υπουργούς οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Δ. Σεβαστάκης, Α. Μιχαηλίδης και Γ. Πάλλης. Οι βουλευτές, μετά την ολοκλήρωση των πρώτων διαγωνισμών για τη σίτιση των hotspots στη Σάμο, στη Λέσβο και στη Χίο, διαπίστωσαν ότι «παραδόξως λείπει η συμμετοχή τοπικών μονάδων τροφοδοσίας και σίτισης» και ο Στ. Θεοδωράκης που είχε επισκεφθεί τα νησιά και γνώριζε το κλίμα που επικρατούσε δήλωσε ειρωνικά: «Κάποιοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ τολμούν και ρωτούν τον κ. Καμμένο γιατί επιλέχθηκαν για τη σίτιση των προσφύγων στα νησιά εταιρείες από την Αθήνα και όχι από τα νησιά», «δείχνοντας» τις διαμαρτυρίες των εκπροσώπων των τοπικών επιχειρήσεων που με δηλώσεις τους στα τοπικά μέσα ενημέρωσης έκαναν λόγο για «φωτογραφικούς διαγωνισμούς», κομμένους και ραμμένους στα μέτρα της αθηναϊκής εταιρείας που τους κέρδισε. Τότε πολλοί είχαν πιστέψει ότι οι τοπικές επιχειρήσεις, ειδικά των νησιών, θα είχαν ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις εταιρείες της Αθήνας την απόσταση. Οι όροι των διαγωνισμών που προέβλεπαν τη δυνατότητα τα γεύματα να μαγειρεύονται και στη συνέχεια να καταψύχονται για να αναθερμανθούν προτού μοιραστούν έλυσαν την… παρεξήγηση.
Οροι που ευνοούν τους «μεγάλους»
Ως σήμερα οι διαγωνισμοί για τη σίτιση των hotspots γίνονταν ανά μήνα. Οι όροι τους, αν και «ευνοούσαν τις μεγάλες εταιρείες», επέτρεπαν στις μικρές τοπικές εταιρείες να τους διεκδικήσουν αυτόνομα δημιουργώντας έναν κύκλο εργασιών στην τοπική οικονομία, που παρουσιάστηκε ως το «αυτονόητο αντιστάθμισμα» για τις επιπτώσεις της λειτουργίας των hotspots, ειδικά στα νησιά του Αιγαίου που επλήγησαν τουριστικά.
Με την απόφαση να προχωρήσει σε ετήσιο διαγωνισμό η κυβέρνηση ανεβάζει τον πήχη κάποιων προϋποθέσεων σε επίπεδα όπου κινούνται «το πολύ 10 επιχειρήσεις στην Ελλάδα», σχολιάζει επιχειρηματίας της Χίου με τον οποίο επικοινώνησε «Το Βήμα». Συγκεκριμένα, ένας από τους όρους είναι ότι οι εταιρείες που θα πάρουν μέρος στον ανοιχτό δημόσιο διαγωνισμό του Σεπτεμβρίου, τον οποίο θα κερδίσει όποιος προσφέρει το χαμηλότερο τίμημα, θα πρέπει να έχουν κύκλο εργασιών τα τρία τελευταία χρόνια (2013, 2014 και 2015) ίσο ή μεγαλύτερο από το 100% του συνολικού προϋπολογισμού των υπηρεσιών που θα αναλάβουν. Ο όρος ίσχυε και στους προηγούμενους ανά μήνα διαγωνισμούς, χωρίς όμως να δημιουργεί πρόβλημα. Ενα hot spot χωρητικότητας 1.000 ατόμων έχει προϋπολογισμό σίτισης που κυμαίνεται περί τις 130.000 ευρώ τον μήνα. Εναν τέτοιον τζίρο μέσα σε τρία χρόνια μπορούν να τον εμφανίσουν οι τοπικές επιχειρήσεις. Οταν όμως μιλάμε για ετήσιο προϋπολογισμό ο πήχης ανεβαίνει απότομα και ξαφνικά, καθώς για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό σίτισης ενός hot spot στη Λέσβο, στη Χίο, στη Σάμο, στη Λέρο, στην Ημαθία, στην Πιερία, στη Βοιωτία απαιτείται ένας κύκλος εργασιών που να ξεπερνά το 1,5 εκατομμύριο. Πόσες τοπικές εταιρείες μπορούν να εμφανίσουν αυτά τα ποσά;
Αγανάκτηση στις τοπικές εταιρείες
Είναι φανερό, όπως επισημαίνουν παράγοντες-γνώστες της αγοράς, ότι «η κυβέρνηση αποφάσισε να ξεμπερδεύει με τις μικρές τοπικές εταιρείες και να μοιράσει την πίτα των 84 εκατ. ευρώ σε λίγους και εκλεκτούς».
Το γεγονός έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των τοπικών εταιρειών σίτισης, ειδικά στα νησιά του Αιγαίου, αποδέκτες της οποίας γίνονται οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Ενας από αυτούς μιλώντας με τοπικούς επιχειρηματίες εμφανίστηκε διατεθειμένος να φτάσει ακόμα και στο γραφείο του Πρωθυπουργού αναγνωρίζοντας το δίκιο τους. «Να του θυμίσεις ότι είχε δεσμευθεί προσωπικά στον δήμαρχο της Λέρου ότι για τη σίτιση του hot spot θα προτιμηθούν οι τοπικές εταιρείες» του είπαν. Σε κάθε περίπτωση, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται, «οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς κυριάρχησαν στους διαγωνισμούς συνεργαζόμενοι, αφού προηγουμένως είχαν χωρίσει τα hotspots σε… ζώνες επιρροής. Αλλος τα νησιά, άλλος την ηπειρωτική και άλλος τη Βόρεια Ελλάδα».
Τα πιστοποιητικά του… νεκρού
Μία από τις περιπτώσεις συνεργασιών μεγάλων εταιρειών του χώρου στους διαγωνισμούς για τη σίτιση των hotspots είναι αυτή των εταιρειών Pot&Pan και Pietris Catering. H πρώτη θεωρείται από τις κορυφαίες επιχειρήσεις του χώρου και ο ιδιοκτήτης της Γιάννης Τουτζιαρίδης είναι προσωπικός φίλος του υπουργού Αμυνας Πάνου Καμμένου.
Η δεύτερη είναι μια επίσης κορυφαία εταιρεία που έχει κερδίσει τους διαγωνισμούς σίτισης αρκετών hot spots, ανάμεσα στα οποία της Σάμου, της Κυλλήνης, των Κατσικά και Δολιανών στα Ιωάννινα. Στον διαγωνισμό των Ιωαννίνων είχαν προσέλθει και τρεις τοπικές επιχειρήσεις, που όμως δεν τα κατάφεραν λόγω προδιαγραφών αλλά και χρόνου, αφού ο διαγωνισμός αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» πέντε ημέρες πριν από την αξιολόγηση των προσφορών, γεγονός που καθιστούσε αδύνατη την έγκαιρη συγκέντρωση των δικαιολογητικών που απαιτούνταν. Η Pietris Catering σε διαγωνισμό για την τροφοδοσία των hot spots, όπως αυτό της Λέρου, δήλωσε ως «εφεδρική μονάδα» την Pot&Pan. Κάθε εταιρεία που διεκδικεί τον διαγωνισμό σίτισης οφείλει να δηλώσει μια άλλη εταιρεία ως «εφεδρική μονάδα» για την περίπτωση που κάτι συμβεί στις δικές της εγκαταστάσεις. Είναι μια μορφή συνεργασίας.
Η διεκδίκηση της σίτισης των hot spots της Κω και της Λέρου εξελίχθηκε πάντως για την Pietris Catering σε περιπέτεια. Στη Λέρο η τοπική επιχείρηση Θεϊκόν «παίζοντας με τα σεντς» κατάφερε να κατοχυρώσει υπέρ της και τους τρεις διαγωνισμούς. Στην Κω, ενώ η εταιρεία Pietris κέρδισε τον πρώτο διαγωνισμό, στον δεύτερο, που διεξήχθη πριν από λίγες ημέρες, σκόνταψε πάνω σε μια απίστευτη αποκάλυψη που έκανε η τοπική ανταγωνίστρια εταιρεία. Συγκεκριμένα οι εκπρόσωποι της τοπικής εταιρείας Μ. Παστρικός ΑΕ κατά την εξέταση των δικαιολογητικών που κατατέθηκαν κατήγγειλαν ότι η άδεια της συνεργαζόμενης με την Pietris εταιρείας για τον χώρο αναθέρμανσης των τροφίμων, καθώς και τα πιστοποιητικά ISO και ΗΑCCP που αφορούν την ποιότητα και τη διαχείριση των προϊόντων είχαν εκδοθεί στις 23 Αυγούστου του 2016 στο όνομα ανθρώπου ο οποίος είχε πεθάνει πριν από έναν χρόνο!
Η διαδικασία, όπως ήταν αναμενόμενο, διεκόπη και ο διαγωνισμός θα επαναληφθεί. Η καταγγελία της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Αφροδίτης Σταμπουλή για το hotspot των Σερρών, όπου ένα μέλος της νομαρχιακής επιτροπής αναλαμβάνει τις προμήθειές του και η κόρη του, ως συντονίστρια του χώρου, αναλαμβάνει να ελέγξει την ποιότητα όσων προμηθεύει, φαντάζει σαν την κορυφή του παγόβουνου στους διαγωνισμούς για τη σίτιση των κέντρων φιλοξενίας.
