Συμμαχία Δουβλίνου – Apple κατά ΕΕ για τη φοροαποφυγή

Κάτι πολύ περισσότερο από μια σύγκρουση των περί φορολόγησης αντιλήψεων που ισχύουν εκατέρωθεν του Ατλαντικού προκάλεσε η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ανάψει το πράσινο φως στις φορολογικές αρχές ευρωπαϊκών χωρών –με πρώτη την Ιρλανδία –αλλά και των ΗΠΑ για να διεκδικήσουν από την Apple 13 δισ. ευρώ, καθώς θεώρησαν ότι η κατασκευάστρια των δημοφιλών iPhone, iPod και iPad ευνοήθηκε σκανδαλωδώς από την ιρλανδική κυβέρνηση επί 25 συναπτά έτη.

Το ζητούμενο είναι αν και κατά πόσον είναι σύννομη και θεμιτή η προνομιακή φορολογική μεταχείριση εταιρειών ή επαγγελματικών κλάδων από τις χώρες προκειμένου να αποκτήσουν συγκριτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων χωρών. Πρόκειται επίσης για μια αντιπαράθεση που μετατρέπεται από ευρωατλαντική σε ενδοευρωπαϊκή και η οποία αναδεικνύει την αδήριτη ανάγκη της εναρμόνισης των οικονομικών και φορολογικών πολιτικών στην ΕΕ.

Η αρμόδια για θέματα ανταγωνισμού επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ χαρακτήρισε έκνομες τις φοροαπαλλαγές που απολαμβάνει η Apple και ζήτησε από την κυβέρνηση του Δουβλίνου να απαιτήσει τους μη καταβληθέντες φόρους συν τις προσαυξήσεις. Αλλά ο ιρλανδός υπουργός Οικονομικών Μάικλ Νούναν ξεκαθάρισε πως θα πράξει ό,τι είναι δυνατόν για να μην απολέσει η χώρα του το συγκριτικό πλεονέκτημα της χαμηλής φορολόγησης. Βεβαίως ανακύπτει το ερώτημα αν το Δουβλίνο είχε συνάψει μυστική συμφωνία με την Apple για να φορολογηθεί με συντελεστή 0,005% (μιλάμε για 50 ευρώ φόρο για κάθε ένα εκατομμύριο κερδών).

Κουκ: «Πολιτικές μπούρδες»

Σημειωτέον ότι η άρνηση της ιρλανδικής κυβέρνησης να ζητήσει τα χρωστούμενα από την Apple εγείρει μείζονα εσωτερικά πολιτικά προβλήματα γι’ αυτήν καθώς τα 13 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στο σύνολο των ετήσιων δαπανών της κυβέρνησης για την Υγεία ή για το 66% του συνόλου των κοινωνικών δαπανών της.

Από την άλλη πλευρά, ο διευθύνων σύμβουλος της Apple Τιμ Κουκ χαρακτήρισε «απόλυτες πολιτικές μπούρδες» όσα είπε η δανέζα επίτροπος και διεμήνυσε ότι η εταιρεία του θα συνεργαστεί στενά με την ιρλανδική κυβέρνηση ώστε να εφεσιβάλουν την απόφαση των Βρυξελλών. Στο θέμα παρενέβη ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου λέγοντας ότι «η Κομισιόν έχει βάλει στο στόχαστρο κυρίως αμερικανικές εταιρείες» και ότι αυτό «δεν θα αποβεί προς όφελος της ευρωπαϊκής οικονομίας».

Από το 0,05% στο 0,005%

Εν προκειμένω, οι Βρυξέλλες διαπίστωσαν ότι η Ιρλανδία παρέσχε επί σειρά ετών (η έρευνά της καλύπτει τα έτη 2003-2014) στην Apple παράνομη κρατική υποστήριξη μέσω ενός ευνοϊκού φορολογικού καθεστώτος κατά παράβαση των κοινοτικών κανόνων. Τα κέρδη της αμερικανικής εταιρείας, η οποία έχει εγκαταστήσει όλες τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες της στην Ιρλανδία, όπου απασχολεί πάνω από 4.000 εργαζομένους και είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στη χώρα, είχαν φορολογηθεί το 2003 με συντελεστή 1%. Στη συνέχεια ο συντελεστής μειώθηκε το 2011 στο 0,05% και το 2014 στο… 0,005%.

Σημειωτέον ότι στην Ιρλανδία μεταφέρονται και εγγράφονται όλα τα κέρδη που αποκομίζει η Apple όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε όλες τις χώρες του πλανήτη πλην των ΗΠΑ! Επιπλέον η Κομισιόν ανακάλυψε ότι το πράγμα σταματά ως εκεί: ως την εγγραφή, δηλαδή, των κερδών. Δεν προχωρεί στη φορολόγησή τους! «Ολα μένουν στα χαρτιά. Η Apple διοχετεύει συστηματικά τον τζίρο και τα κέρδη που αποκομίζει από τις εκτός αμερικανικής επικράτειας δραστηριότητές της σε εικονικές εταιρικές οντότητες που δεν φορολογούνται πουθενά» αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Ετσι κάνουν όλες

Δεν είναι φυσικά μόνο η Apple που εκμεταλλεύεται τη διεθνή παρουσία της για να φοροδιαφύγει. Οι Βρυξέλλες –αλλά και ο ΟΟΣΑ, ο διεθνής Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης στον οποίο μετέχουν όλες οι οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη –διαπιστώνουν ότι οι μεγάλες υπερεθνικές επιχειρήσεις δεν αποδίδουν τους αναλογούντες φόρους επί των κερδών που αποκομίζουν σε κάθε χώρα. Αντ’ αυτού μεταφέρουν λογιστικά τα κέρδη τους από χώρα σε χώρα με μεθόδους στις παρυφές (κατά πολλούς εκτός) της νομιμότητας ώστε να καταλήξουν εν τέλει να φορολογηθούν με συντελεστές οιονεί ανύπαρκτους σε φορολογικούς παραδείσους.

Σε περυσινή έρευνά του ο ΟΟΣΑ είχε αποφανθεί ότι από τη φοροδιαφυγή εταιρικών γιγάντων με διεθνή παρουσία όπως η McDonald’s, η Starbucks, η Google και η Apple οι εθνικές κυβερνήσεις χάνουν από 100 ως 240 δισ. ευρώ ετησίως. Πρόκειται στην καλύτερη περίπτωση για το 4% και στη χειρότερη για το 10% του συνόλου των φορολογικών εσόδων των κυβερνήσεων παγκοσμίως.