Οι γυναίκες «πληρώνουν» την έλλειψη νερού

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), στην υποσαχάρια Αφρική για το 29% του πληθυσμού οι βελτιωμένες πηγές πόσιμου νερού βρίσκονται 30 λεπτά ή και περισσότερο μακριά. Πιο συγκεκριμένα, το 37% του πληθυσμού αγροτικών περιοχών και ένα 14% όσων ζουν σε αστικές περιοχές. Ενα ταξίδι για τη συλλογή του νερού διαρκεί 33 λεπτά κατά μέσον όρο στις αγροτικές περιοχές και 25 λεπτά στις αστικές.

Στην Ασία οι αριθμοί διαμορφώνονται σε 21 λεπτά και 19 λεπτά αντίστοιχα. Ωστόσο, για ορισμένες χώρες τα στοιχεία μπορεί να είναι υψηλότερα. Ενα απλό ταξίδι διαρκεί περισσότερο από μία ώρα στη Μαυριτανία, στη Σομαλία, στην Τυνησία και στην Υεμένη. Καθώς διανύουμε ήδη την Παγκόσμια Εβδομάδα Νερού, από 28 Αυγούστου ως 2 Σεπτεμβρίου 2016, εμπειρογνώμονες συγκεντρώνονται στη Στοκχόλμη για να προσπαθήσουν να βελτιώσουν την πρόσβαση του κόσμου στο νερό.

Οι φτωχοί δεν έχουν ούτε νερό

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της UNICEF και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) για το 2014, τέσσερα χρόνια μετά τη διακήρυξη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ότι το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα, σε 768 εκατομμύρια ανέρχονταν οι άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό στον πλανήτη. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι φτωχοί και ζουν σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές ή αστικές παραγκουπόλεις.

Αν και το εφετινό θέμα της Παγκόσμιας Εβδομάδας είναι «Νερό για βιώσιμη ανάπτυξη», η UNICEF τονίζει πως το βάρος της έλλειψης πρόσβασης σε νερό πέφτει δυσανάλογα στις γυναίκες. Υπογραμμίζει πως οι 200 εκατομμύρια ώρες που οι γυναίκες και τα κορίτσια περνούν καθημερινά συλλέγοντας νερό είναι μια κολοσσιαία σπατάλη του πολύτιμου χρόνου τους.

«Απλά φανταστείτε: 200 εκατομμύρια ώρες είναι 8,3 εκατομμύρια ημέρες ή πάνω από 22.800 χρόνια» δήλωσε ο επικεφαλής της Οργάνωσης για το νερό και την υγιεινή κ. Sanjay Wijesekera. «Θα ήταν σαν μια γυναίκα που ξεκίνησε με άδειο τον κουβά της στη Λίθινη Εποχή και δεν επέστρεψε στο σπίτι της με νερό ως το 2016. Σκεφθείτε πόσο ο κόσμος έχει προχωρήσει σε αυτό το διάστημα. Σκεφθείτε πόσα οι γυναίκες θα μπορούσαν να έχουν επιτύχει σε αυτό το διάστημα. Οταν το νερό δεν βρίσκεται στις ανάλογες εγκαταστάσεις και πρέπει να συλλέγεται, είναι οι γυναίκες και τα κορίτσια που ως επί το πλείστον το πληρώνουν με τον χρόνο τους και χάνουν τις ευκαιρίες που τους παρουσιάζονται».

Ο Στόχος για Μια Βιώσιμη Ανάπτυξη για το νερό και την αποχέτευση καλεί για καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε ασφαλές και οικονομικά προσιτό πόσιμο νερό ως το 2030. Το πρώτο βήμα είναι η πρόσβαση σε όλους ως μια βασική παροχή που θα απαιτεί μόλις 30 λεπτά ταξίδι μετ’ επιστροφής, ενώ ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι να εξασφαλιστεί πως ο καθένας θα έχει ασφαλές νερό στο σπίτι του.

Μελέτη σε 24 χώρες της Αφρικής

Οταν το νερό δεν διοχετεύεται στο σπίτι, το βάρος της έλλειψης αυτής πέφτει δυσανάλογα στις γυναίκες και στα παιδιά, ιδιαίτερα τα κορίτσια. Μια μελέτη σε 24 χώρες της υποσαχάριας Αφρικής αποκάλυψε ότι όταν ο χρόνος συλλογής είναι περισσότερο από 30 λεπτά, περίπου 3,36 εκατομμύρια παιδιά και 13,54 εκατομμύρια ενήλικες γυναίκες είναι υπεύθυνοι για τη συλλογή του.

Στο Μαλάουι ο ΟΗΕ εκτιμά ότι οι γυναίκες που συλλέγουν νερό ξοδεύουν 54 λεπτά κατά μέσον όρο ενώ οι άνδρες μόλις 6 λεπτά. Στη Γουινέα και στην Ηνωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας ο μέσος χρόνος συλλογής για τις γυναίκες ήταν 20 λεπτά, διπλάσιος από αυτόν των ανδρών.

Για τις γυναίκες το βάρος της συλλογής του νερού είναι υψηλό, με εκτεταμένες συνέπειες. Μειώνει σημαντικά τον χρόνο που έχουν στη διάθεσή τους για να περάσουν με τις οικογένειές τους, για τη φροντίδα των παιδιών τους, για άλλες οικιακές εργασίες ή ακόμη και για δραστηριότητες αναψυχής. Τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια η συλλογή νερού μπορεί να απαιτήσει χρόνο μακριά από την εκπαίδευσή τους και μερικές φορές ακόμη και να αποτρέψει εντελώς το να φοιτούν στο σχολείο τους.

Η συλλογή του νερού μπορεί να επηρεάσει την υγεία όλης της οικογένειας και ιδιαίτερα των παιδιών. Οταν το νερό δεν είναι διαθέσιμο στο σπίτι, ακόμη και αν συλλέγεται από ασφαλή πηγή, το γεγονός ότι θα πρέπει να μεταφέρεται και να αποθηκεύεται αυξάνει τον κίνδυνο μολύνσεων από τη στιγμή που θα το πιουν. Αυτό με τη σειρά του αυξάνει τον κίνδυνο διαρροϊκών ασθενειών, οι οποίες είναι η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των παιδιών κάτω των 5 ετών και μια κύρια αιτία του χρόνιου υποσιτισμού ή της καχεξίας, η οποία επηρεάζει 159 εκατ. παιδιά σε όλον τον κόσμο.

Περισσότερα από 300.000 παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο από διαρροϊκές ασθένειες που οφείλονται σε κακές συνθήκες υγιεινής ή στη χρήση μη ασφαλούς πόσιμου νερού. Περισσότερα από 800 σε καθημερινή βάση. «Οπου και να κοιτάξεις, η πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό κάνει τη διαφορά στις ζωές των ανθρώπων» δήλωσε ο Wijesekera. «Οι ανάγκες είναι σαφείς. Οι στόχοι είναι σαφείς. Οι γυναίκες και τα παιδιά δεν θα πρέπει να ξοδεύουν τόσο πολύ από τον χρόνο τους για αυτό το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα».