Μπυτόρ

Ο Μισέλ Μπυτόρ πέθανε την περασµένη Τετάρτη, σε ηλικία 90 ετών. Ηταν και πάλι µια Τετάρτη, τον Μάρτιο του 2001, που στο υπόγειο του βιβλιοπωλείου της Εστίας, στην οδό Σόλωνος, είχα παρουσιάσει τον γάλλο συγγραφέα και θεωρούµενο «πάπα του νέου µυθιστορήµατος». Είχε κάνει µια επίσκεψη-αστραπή στην Αθήνα. Ηταν ένα ζεστό µεσηµέρι και δεν µπορούσα να φανταστώ ποτέ ότι πάνω από 150 άνθρωποι θα κατέβαιναν τα σκαλιά της Εστίας για να δουν και να ακούσουν τον Μισέλ Μπυτόρ· έναν συγγραφέα που, µολονότι έχει δεκάδες τίτλους βιβλίων στο ενεργητικό του, στα ελληνικά έχουν µεταφραστεί µόνο δύο, τα µυθιστορήµατα «Τροποποίηση» και «Η Χρήση του Χρόνου» (στις εκδόσεις της Εστίας) και το κεφάλαιο για τη Θεσσαλονίκη από «Το Πνεύµα του Χρόνου» (στις εκδόσεις Αγρα). Ο Μπυτόρ είχε ζήσει στη Θεσσαλονίκη, όπου δίδασκε στο Γαλλικό Σχολείο.

Στα 75 του τότε, με τη λευκή γενειάδα του, τη ριγέ λαδί σαλοπέτ του και την ικανότητα του αφηγητή μίλαγε για ανθρώπους, ήρωες, νανουρίσματα (σαν ένας καλός και παραδοσιακός παππούς δύο μικρών εγγονών), για νέα και παλιά μυθιστορήματα, για ταξίδια, τόπους και τόσα άλλα.

Δεν είμαι «μπυτορολόγος». Αλλωστε πώς μπορεί να είναι κανείς μπυτορολόγος όταν έχει να αντιμετωπίσει έναν συγγραφέα-κόσμο, έναν συγγραφέα που στα βιβλία του έχει ασχοληθεί σχεδόν με τα πάντα; Ο Σένμπεργκ, ο Μπετόβεν, ο Μπαχ, ο Γκογκέν, ο Τάπιες, ο Ομηρος, ο Τολστόι, ο Μαρκ Τουέιν, ο Αντονιόνι, ο Απολινέρ, ο Καναλέτο, ο Λακλό, ο Πικάσο, αλλά και η Αίγυπτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Γερμανία, η τζαζ, η παιδική ηλικία, το νερό, ο Μάης του ’68, το «αντικείμενο» (Objet), το Παρίσι, ο Δον Ζουάν είναι μερικά από τα θέματα που είχε «αντιμετωπίσει» ο Μπυτόρ στα βιβλία του. Δηλαδή μια ολόκληρη βιβλιοθήκη, που για να την προσεγγίσεις έχεις ανάγκη από τα εκατοντάδες λήμματα που περιλαμβάνει το online Λεξικό Μισέλ Μπυτόρ. Δεν είμαι λοιπόν «μπυτορολόγος» αλλά είχα προσπαθήσει τότε να δείξω στο κοινό που είχε γεμίσει το υπόγειο της Εστίας πώς νιώθει κανείς όταν του έρχεται κατακέφαλα η «Τροποποίηση», πώς ένα βιβλίο μπορεί να «τροποποιήσει» την ίδια τη ζωή του.