Τελικά τα σύμβολα είναι ανίκητα. Και αναντικατάστατα. Επίσης, είναι και πολύ χρήσιμα. Δυστυχώς, όμως, πρέπει να ξέρει κανείς να τα χειρίζεται. Το τελευταίο, πάντως, απέδειξαν χθες ότι δεν το ξέρουν στην Ιταλία οι μεγάλες χώρες της Ε.Ε.
Για να «ξορκίσουν» το Brexit και να κάνουν, υποτίθεται, το βήμα προς την επόμενη ημέρα, οι ηγέτες της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας συναντήθηκαν σε ένα τόπο – σύμβολο ως, κατά κάποιο τρόπο, μήτρα της ένωσης της Ευρώπης και επισκέφτηκαν τον τάφο του, κατά κάποιο τρόπο, πνευματικού της πατέρα, Σπινέλι.
Όμως, όλος αυτός ο συμβολισμός πήγε χαμένος, αν δεν γύρισε και ανάποδα. Γιατί;
Επειδή δεν μπορεί να κρύψει την απουσία μιας πραγματικής πολιτικής απόφασης να γίνει ένα αληθινό και γενναίο βήμα μπροστά.
Ουδείς στην Ιταλία ή στην Ευρώπη ολόκληρη πείστηκε ότι η χθεσινή συνάντηση έδειξε μια γνήσια βούληση υπέρβασης για την πορεία της Ενωσης.
Δεν είναι μόνον ότι πραγματοποιήθηκε ως «απάντηση» σε ένα αρνητικό γεγονός για την Ε.Ε. και όχι ως θετική πρωτοβουλία.
Είναι κυρίως το ότι δεν γεφύρωσε κανένα από τα μεγάλα χάσματα πολιτικής κατεύθυνσης αλλά και ισχύος τα οποία χωρίζουν αυτούς τους ίδιους τους συμμετέχοντες.
Αλλά είναι και κάτι ακόμα: ότι έστειλε το μήνυμα πώς οι χώρες που έχουν λόγο και σημασία στην πορεία αυτού του οικοδομήματος είναι τρεις. Δηλαδή, από την ώρα που οι άλλες δύο διαφωνούν αλλά δεν εισακούονται, η εξής μία: η Γερμανία.
Η πρωτοβουλία λειτούργησε συνεπώς περιοριστικά, κάτι που είναι αντίθετο προς την ίδια την ιδέα που υποτίθεται ότι αυτή η συμβολική κίνηση επιχείρησε να υπηρετήσει.
Περιοριστικά σε δύο επίπεδα: πρώτον ότι απέκλεισε όλους τους άλλους και, δεύτερον, ότι δεν κατάφερε να μετακινήσει πραγματικά τίποτα από τα υφιστάμενα δεδομένα που έχουν οδηγήσει στην αποτυχία.
Δεν σώζεται η Ευρώπη και η ιδέα της με προσκυνήματα σε τάφους για τις κάμερες. Γιατί όλοι γνωρίζουν ότι αυτά δεν έχουν ουσία και, κυρίως, ότι υπηρετούν απλώς στενές κομματικές και ίσως και προσωπικές ανάγκες των διοργανωτών και των συμμετεχόντων.
Αν θέλουν πραγματικά επιτέλους οι μεγάλες χώρες της Ε.Ε. να αλλάξουν κάτι από αυτά που οδηγούν σταθερά στην πορεία διάλυσης, θα πρέπει να επισκεφτούν όχι τον τάφο, αλλά τις ιδέες του Σπινέλι και των μετέπειτα ιδρυτών πατέρων της Ευρώπης.
Όμως αυτό το ταξίδι δεν μπορούν να το κάνουν. Γιατί οι πραγματικοί συσχετισμοί ισχύος και οι πραγματικές πολιτικές που ασκούνται, ουδεμία σχέση έχουν με το μεταπολεμικό όραμα εκείνης της ένωσης…
