Ο καταλύτης για τα αμερικανικά επιτόκια

Μια όχι συχνή για τη μακρά ιστορία αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας (Fed) διχογνωμία κυριαρχεί μεταξύ των μελών της αρμόδιας για τον καθορισμό της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ Επιτροπής της Τράπεζας. Οι επισημάνσεις (minutes) της Επιτροπής που ανακοινώθηκαν την Πέμπτη αποκάλυψαν ότι άλλα μέλη της θεωρούν ότι «οι οικονομικές συνθήκες θα εγγυηθούν σύντομα την πρωτοβουλία για ένα ακόμη βήμα» (για μια νέα αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου δηλαδή), ενώ άλλα μέλη θεωρούν ότι απαιτούνται ακόμη περισσότερα στοιχεία που θα βεβαιώνουν ότι η αφαίρεση ρευστότητας από την αμερικανική οικονομία δεν θα προκαλέσει προβλήματα στην αναπτυξιακή διαδικασία και στην αγορά εργασίας.

Ασφαλώς για τις αλλαγές νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ βαρύνοντα λόγο έχει η πρόεδρος της Fed, Τζάνετ Γέλεν. Και είναι γνωστό σε όλους ότι πρόκειται για μια κεντρική τραπεζίτισσα με ασυνήθιστες κοινωνικές ευαισθησίες, αν συγκριθεί ασφαλώς με τους προκατόχους της. Η Γέλεν, συγκεκριμένα, έχει επανειλημμένως επισημάνει ότι η βελτίωση της αγοράς εργασίας αποτελεί μείζονα προϋπόθεση (μαζί με την επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας ασφαλώς) για τον περιορισμό της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής της Τράπεζας.

Εν πάση περιπτώσει, οι οικονομικοί, χρηματιστηριακοί και πολιτικοί αναλυτές περιμένουν μία ακόμη αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων από τη Fed ως τα τέλη του τρέχοντος έτους. Δεν ξέρουν όμως πότε θα γίνει η αύξηση αυτή. Στη συνεδρίαση του Ιουλίου τα μέλη της Επιτροπής Ανοικτών Αγορών συμφώνησαν να κρατήσουν το βασικό προεξοφλητικό επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας στο εύρος διακύμανσης από 0,25% ως 0,50%. Στο επίπεδο αυτό κυμαίνεται το κόστος δανεισμού στις ΗΠΑ από τον Δεκέμβριο του 2015.

Οι διαχειριστές κεφαλαίων και οι επενδυτές, ασφαλώς, δεν είναι ικανοποιημένοι με τα ασαφή αυτά μισόλογα. Εχοντας, όπως προαναφέρθηκε, προεξοφλήσει το επόμενο σφίξιμο της στρόφιγγας ρευστότητας αναζητούν ενδείξεις για να συμπεράνουν αν αυτό θα γίνει στην επόμενη συνεδρίαση της Fed τον Σεπτέμβριο ή στην τελευταία συνεδρίαση του 2016, τον Δεκέμβριο. Εχουν απορρίψει το ενδεχόμενο να αποφασιστεί κάτι τέτοιο τον Νοέμβριο επειδή ο χρόνος που θα έχει μεσολαβήσει από τις προεδρικές εκλογές θα είναι πολύ βραχύς.

Το ερώτημα, λοιπόν, που απασχολεί τις αγορές εν γένει (διότι το ύψος των αμερικανικών επιτοκίων δεν επηρεάζει μόνο τις αγορές συναλλάγματος) είναι αν η Fed θα «προικοδοτήσει» τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ με ένα πιο ακριβό επενδυτικό περιβάλλον ή όχι. Και η κρίσιμη οικονομική ένδειξη για αυτή την απόφαση (διότι αναμφίβολα υπάρχουν και πολιτικές ενδείξεις, καθώς όλοι αντιλαμβάνονται ότι ενδεχόμενη εκλογή του απρόβλεπτου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα αποτελέσει ένα σοκ για τις αγορές) είναι ο πληθωρισμός.

Στα minutes επισημαίνεται, λοιπόν, ότι «δύο από τα μέλη της Fed θα προτιμούσαν να έχουν περισσότερες ενδείξεις στη διάθεσή τους ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί στο 2% σε πιο διατηρήσιμη βάση». Πρόκειται, όπως είναι γνωστό, για το «μαγικό» ποσοστό που θεωρείται ως ιδανικό για την εξασφάλιση μιας υγιούς αναπτυξιακής διαδικασίας και ενός ικανού κινήτρου ευημερίας, όχι μόνο της αμερικανικής αλλά και της ευρωπαϊκής και όλων των σύγχρονων οικονομιών.

Επιφυλακτικοί παραμένουν μετά την κρίση και οι αμερικανοί καταναλωτές –και είναι υποδειγματική, ως γνωστόν, η καταναλωτική βουλιμία των Αμερικανών. Αυτά αποδίδονται αφενός στο ότι ένα μεγάλο μερίδιο της κερδοφορίας των επιχειρήσεων οφείλεται στα λεγόμενα κεφαλαιακά κέρδη (στον τζόγο της ρευστότητάς τους στις αγορές δηλαδή) και αφετέρου στο ότι το διαθέσιμο εισόδημα των Αμερικανών (και το καταναλωτικό τους ηθικό) δεν αποκαταστάθηκε αρκούντως μετά την κρίση. Και αυτό παρά το ότι η ανεργία στις ΗΠΑ παρέμεινε στο 4,9% τον Ιούλιο (οι αναλυτές προέβλεπαν περαιτέρω πτώση της στο 4,8%) και ως εκ τούτου στη χώρα έχουν αποκατασταθεί συνθήκες πλήρους απασχόλησης.

Πρόκειται για μια προβληματική που θα λάβει υπόψη της η Τζάνετ Γέλεν στην ομιλία της στην ετήσια διάσκεψη των κεντρικών τραπεζιτών που θα πραγματοποιηθεί στις 26 Αυγούστου στο Τζάκσον Χόουλ του Γουαϊόμινγκ και την οποία, όπως εξυπακούεται, αναμένουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι άνθρωποι της οικονομίας και των αγορών σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ολοι, ασφαλώς, θα εύχονταν να κάνει η Γέλεν και μια νύξη για τις επερχόμενες εκλογές, αν και γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν πολιτικά ορθό.