Γεννημένος στο Σικάγο τον Ιούλιο του 1899, ο Ερνεστ Χέμινγκγουεϊ έζησε μια πολυτάραχη, περιπετειώδη ζωή ως τον Ιούλιο του 1962, όταν της έδωσε o ίδιος απότομο, βίαιο τέλος με μια καραμπίνα –με την ίδια μέθοδο δηλαδή που είχε αυτοκτονήσει ο πατέρας του. Ωστόσο εννέα χρόνια μετά τον θάνατό του επρόκειτο να εκδοθεί ένα από τα λιγότερο γνωστά αλλά συγχρόνως από τα πιο «ζεστά» και χιουμοριστικά μυθιστορήματά του, τα «Νησιά της Καραϊβικής» («Islands in the stream»), πάνω στο οποίο είχε αρχίσει να εργάζεται από τη δεκαετία του 1930.
Τη μετά θάνατον έκδοση επιμελήθηκαν ο εκδότης Τσαρλς Σκράιμπνερ Τζούνιορ και η τέταρτη και τελευταία σύζυγος του Χέμινγκγουεϊ, η δημοσιογράφος Μαίρη Γουέλς, η οποία, όπως αναφέρει στην αρχή του βιβλίου, δούλεψε με τον εκδότη πάνω στο πρωτότυπο χειρόγραφο του συγγραφέα. «Πέρα από τις συνήθεις ενέργειες της διόρθωσης ορθογραφικών λαθών και σημείων στίξης, κάναμε ορισμένες περικοπές στο χειρόγραφο, καθώς ένιωθα ότι σίγουρα το ίδιο θα είχε πράξει και ο Ερνεστ» γράφει η Γουέλς. «Το βιβλίο ανήκει εξ ολοκλήρου στον Ερνεστ. Δεν έχουμε προσθέσει το παραμικρό».
Αυτοβιογραφικά στοιχεία
Οπως όλα τα μυθιστορήματα του νομπελίστα συγγραφέα των πολύ πιο γνωστών έργων «Αποχαιρετισμός στα όπλα», «Για ποιον κτυπά η καμπάνα» και «Θάνατος το απομεσήμερο», έτσι και τα «Νησιά της Καραϊβικής» περιέχουν έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ο Χέμινγκγουεϊ εμπνεύστηκε από την αγάπη του για την Καραϊβική αλλά και από την εποχή που μαζί με τη Γουέλς έζησε στη βίλα Φίνκα Βίτζια στο χωριό Σαν Φρανσίσκο ντε Πάουλα λίγο έξω από την Αβάνα.
Κεντρικός ήρωας του χωρισμένου σε τρία μέρη μυθιστορήματος («Μπίμινι», «Κούβα» και «Στη θάλασσα») είναι ο Τόμας Χάντσον, ένας διάσημος ζωγράφος, γεμάτος από εμπειρίες, ανάμεσα στις οποίες και μια δημιουργική περίοδός του στο Παρίσι, όπως άλλωστε και ο ίδιος ο Χέμινγκγουεϊ. Τον γνωρίζουμε αποσυρμένο από τον υπόλοιπο κόσμο, στα νησιά Μπίμινι στις Μπαχάμες, όπου ο ζωγράφος αναμένει την άφιξη των τριών γιων του (από δύο διαφορετικούς γάμους), με τους οποίους πρόκειται να περάσει ένα διάστημα του καλοκαιριού. Τόσο ο ζωγράφος Τόμας Χάντσον όσο και ο φίλος του συγγραφέας Ρότζερ Ντέιβις με τον οποίο έχει παράλληλο βίο είναι ήρωες με στοιχεία από τον ίδιο τον Χέμινγκγουεϊ, «με εμφανή όμως διαφορά ότι ο Χάντσον αποτελεί μια ψυχικά λαβωμένη και νοσηρά ιδεοληπτική εκδοχή του συγγραφέα του», όπως αναφέρει ο Κωστής Καλογρούλης στον πρόλογο του «Νησιά της Καραϊβικής» που κυκλοφόρησαν εφέτος σε νέα μετάφραση του Αντώνη Καλοκύρη από τις εκδόσεις Καστανιώτη (για τις οποίες εκδόσεις ο Κ. Καλογρούλης έχει αναλάβει την επιμέλεια και τις εισαγωγές των απάντων του Χέμινγκγουεϊ). Οι ήρωες του Χέμινγκγουεϊ, ακριβώς όπως εκείνος, έχουν πληγωθεί από τα αναπάντεχα χτυπήματα της μοίρας και έχουν εμμονή με τον θάνατο.
Το πιο «καυτό» βιβλίο
Επτά χρόνια μετά την πρώτη τους έκδοση, τα «Νησιά της Καραϊβικής» βρήκαν τον δρόμο τους για τη μεγάλη οθόνη. Από τη στιγμή που το βιβλίο είχε εκδοθεί, το 1970, ήταν το πιο «καυτό» υλικό του Χόλιγουντ. Εν τέλει έπεσε στα χέρια του σκηνοθέτη Φράνκλιν Τζ. Σάφνερ, φρέσκου μετά την τεράστια επιτυχία που είχε σημειώσει παγκοσμίως ο «Πεταλούδας», κινηματογραφική διασκευή ενός άλλου μυθιστορήματος, του ομότιτλου και αυτοβιογραφικού του Ανρί Σαριέρ.
Η αναφορά στον «Πεταλούδα» γίνεται για έναν βασικό λόγο: ο πρωταγωνιστής εκείνης της ταινίας, ο Στιβ Μακ Κουίν που υποδύθηκε τον κατάδικο Σαριέρ, ήταν η αρχική ιδέα του Σάφνερ για τον κεντρικό ρόλο του Χάντσον ο οποίος στην ταινία είναι γλύπτης. Ωστόσο ο Μακ Κουίν, που εκείνη την περίοδο περνούσε περίοδο βαθιάς κατάθλιψης, αρνήθηκε να υποδυθεί τον Χάντσον με τον ισχυρισμό ότι είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει την υποκριτική –κάτι που τελικά δεν ίσχυσε για πολύ.
Ετσι ο Σάφνερ οδηγήθηκε και πάλι στον Τζορτζ Σ. Σκοτ, έναν από τους πιο «δύσκολους» ηθοποιούς του Χόλιγουντ (ο πρώτος άνθρωπος που αρνήθηκε να παραλάβει το Οσκαρ που είχε κερδίσει για το «Πάτον, ο θρύλος της Νορμανδίας» το 1968 με σκηνοθέτη τον Φράνκλιν Τζ. Σάφνερ). Αυτός λοιπόν είναι ο Τόμας Χάντσον της κινηματογραφικής εκδοχής των «Νησιών της Καραϊβικής» και όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε στις φωτογραφίες μοιάζει αρκετά με τον Χέμινγκγουεϊ.
«Οργισμένα κύματα»
Γυρισμένα το καλοκαίρι του 1976 σε φυσικές τοποθεσίες του Κου’ Ουάι της Χαβάης, τα «Οργισμένα κύματα», όπως παίχτηκε το «Islands in the stream» στη χώρα μας, είναι μια ταινία με δροσιά, ήλιο, καταγάλανα νερά, ψάρεμα, φαγητό, θαλάσσια περιπέτεια, ενδιαφέροντες ήρωες (ο μπεκρής Εντι του Ντέιβιντ Χέμινγκς «κλέβει» συχνά την παράσταση), νοσταλγία αλλά και τραγωδία. Η ιστορία εκτυλίσσεται το καλοκαίρι του 1940, λίγο πριν από την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην περίοδο του πολέμου ο ίδιος ο Χέμινγκγουεϊ είχε μετατρέψει το σκάφος του, την «Πιλάρ», σε αναγνωριστικό γερμανικών υποβρυχίων στον Κόλπο του Μεξικού. Το γεγονός αυτό τον ενέπνευσε για το δεύτερο μέρος των «Νησιών της Καραϊβικής», την «Κούβα», όπου επίσης τονίζει τη μεγάλη αγάπη του για τις γάτες (στο μυθιστόρημα ο Τόμας Χάντσον έχει μια στρατιά από γάτες με παράξενα ονόματα, όπως Μπόισι, Μπιγκ Γκόουτς, Αδελφός του Φρέντλες, Φέρχαους και Ανκλ Γούλφι). Σημειωτέον ότι ο Χέμινγκγουεϊ λάτρευε τις γάτες.
Σε συνεργασία με τον σεναριογράφο του Ντεν Μπαρτ Πέτικλερκ, ο Φράνκλιν Σάφνερ προσπάθησε να χρησιμοποιήσει στοιχεία και από τα τρία μέρη του βιβλίου, όμως είναι σαφές ότι το «Μπίμινι» είναι το βασικό του μοτίβο. Πάντως, ακολουθώντας την ιδέα του συγγραφέα, ο σκηνοθέτης χώρισε και αυτός την ταινία του σε τέσσερα μέρη: «Το νησί», «Τα αγόρια», «Η γυναίκα» και «Το ταξίδι».
Η Paramount στάθηκε μάλλον αλαζονική στην προώθηση της ταινίας. «Πόσος καιρός έχει περάσει από τότε που είδατε μια πραγματικά καλή ταινία;» έγραφε η αφίσα των «Νησιών της Καραϊβικής» και ήταν το μότο για την ταινία, η οποία όμως απέσπασε διχαστικές κριτικές και δεν σημείωσε εισπρακτική επιτυχία. Εφτασε ωστόσο ως τα Οσκαρ, διεκδικώντας μάλλον το προφανές για τη διεύθυνση φωτογραφίας του Φρεντ Τζ. Κόνεκαμπ που είχε γυρίσει το «Πάτον» με τον Σάφνερ κερδίζοντας και για εκείνη την ταινία μια υποψηφιότητα (το Οσκαρ του είχε δοθεί λίγα χρόνια πριν από τα «Οργισμένα κύματα» για τον «Πύργο της κολάσεως»).
Κλείνοντας θα πρέπει να σημειώσουμε τον σημαντικότερο από τους λόγους για τους οποίους τα «Νησιά της Καραϊβικής» ενδέχεται να μην εκδόθηκαν αμέσως μετά τη συγγραφή τους. Σύμφωνα με τον κ. Καλογρούλη, κατά πάσα πιθανότητα, αυτό είχε να κάνει με το τέταρτο μέρος του βιβλίου, το οποίο ο Χέμινγκγουεϊ αναζητώντας μια μεγάλη επιτυχία αποφάσισε να αυτονομήσει και να εκδώσει σε μορφή αφηγήματος. Και είχε δίκιο. Γιατί ήταν το «Ο γέρος και η θάλασσα».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
