Υποβρύχιο μουσείο σκαφών

Στις 13 Ιουλίου 1999 το μεταφορικής ικανότητας 3.819 τόνων φορτηγό πλοίο «Μαστροπέτρος» τής Πέτρος Ναυτιλιακή Εταιρεία έπλεε στο Αιγαίο με προορισμό τις εγκαταστάσεις της ΑΓΕΤ Ηρακλής στον Βόλο, έμφορτο με γυψόχωμα που είχε παραλάβει από το Αλτσί της Σητείας. Οταν παρουσιάστηκε βλάβη στη μηχανή του, ο πλοίαρχος Νικόλαος Κουρέρης αποφάσισε να το οδηγήσει στον υπήνεμο Φούρνοι του Γαυρίου και το «Μαστροπέτρος» ξανάπλευσε στις 19.40 της επομένης. Σχεδόν αμέσως παρουσιάστηκε νέα βλάβη, οπότε ο πλοίαρχος διέταξε το σκάφος να επιστρέψει στην προηγούμενη θέση αγκυροβολίας. Την ώρα που το «Μαστροπέτρος» εκτελούσε τη στροφή προσάραξε στα αβαθή της υφάλου Βουβή, πιθανότατα επειδή ο πλοίαρχος δεν υπολόγισε σωστά τον κύκλο της στροφής του. Σημαντικό ρόλο για το ατύχημα έπαιξε η έλλειψη σηματοδότησης υφάλου, παρότι οι αρχές της Ανδρου είχαν επισημάνει την επικινδυνότητά της από το 1978. Από την προσάραξη προκλήθηκε ρήγμα μήκους έξι μέτρων και ύψους δύο κάτω από την ίσαλο γραμμή της δεξιάς πλευράς του πλοίου. Την επομένη τα ξημερώματα κατά τις 4.00 το πλοίο βυθίστηκε ενώ το πλήρωμα είχε ήδη παραληφθεί με ασφάλεια από το Λιμενικό.

Η παραπάνω αληθινή ιστορία είναι μία από τις αρκετές που περιλαμβάνει η μερακλίδικα επιμελημένη έκδοση «Ναυάγια στις ακτογραμμές της Ανδρου», μέσω της οποίας αποκαλύπτονται στο ευρύ κοινό τα ναυάγια που έχουν γίνει στ’ ανοιχτά του εν λόγω νησιού. Η δίγλωσση έκδοση (ελληνικά και αγγλικά) που έγραψαν οι Κώστας Θωκταρίδης και Αρης Μπιλάλης φέρνει στο φως δεκάδες ναυτικές τραγωδίες με πλούσιο φωτογραφικό υλικό που συναρπάζει. Το βιβλίο παρουσιάστηκε προσφάτως στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων «Γαυριώτικα 2016» που οργανώνει ο Φιλοπρόοδος Ομιλος «Το Γαύριο» του Γιάννη Μαμάη, που εκτός από βασικός επιμελητής είναι και ο εκδότης του βιβλίου.

Την εποχή που το εμπόριο ανάμεσα στις ακτές του Αιγαίου ανθούσε και οι ναυτικές γραμμές πλήθαιναν, η Ανδρος επί πολλά χρόνια ήταν το φυσικό πέρασμα όσων ταξίδευαν από και προς τα λιμάνια της Μικράς Ασίας. Ωστόσο οι άνεμοι που φυσούσαν στην περιοχή ήταν πάντα πολύ δυνατοί και μαζί με τα ισχυρά ρεύματα που κατεβαίνουν από το Βόρειο Αιγαίο έβαζαν σε περιπέτειες ακόμη και τους πιο ικανούς ναυτικούς. Μάλιστα, όταν τα καράβια περνούσαν από το Στενό του Καφηρέα, ένα από τα πιο επικίνδυνα ναυτικά περάσματα στην Ελλάδα (γνωστό κυρίως ως Κάβο Ντόρο), η κατάσταση γινόταν θανάσιμα επικίνδυνη. Εν τέλει, έτσι όπως τα ναυάγια παρουσιάζονται στο βιβλίο, τα καράβια στον βυθό της Ανδρου δημιουργούν ένα ιδιόμορφο μουσείο ναυπηγικής τέχνης καθώς κατέληξαν εκεί σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και η ιστορία τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη όχι μόνο με την εξέλιξη των θαλάσσιων μεταφορών στο Αιγαίο αλλά και με την ιστορία του ίδιου του νησιού.

«Τα περισσότερα σπίτια στην Ανδρο έχουν λαβωθεί από τις δεκάδες ναυτικές τραγωδίες κοντά στο νησί» αναφέρει ο κ. Μαμάης. «Ξέρουν καλά τι σημαίνει η φράση του Β’ μηχανικού Λάβδα «η θάλασσα βγάζει φίδια». Εχουν τρέξει μέσα στη νύχτα, σαν τον δάσκαλο και χωροφύλακα Νικόλαο Βασιλόπουλο, να βοηθήσουν ναυαγούς, έχουν τρομάξει από φωτοβολίδες που εκτοξεύονται από τη θάλασσα, ενδεχομένως να έχουν αναζητήσει, όπως ο ναύτης Γιώργος Μπαρμπούνης, τον αδελφό τους ανάμεσα στα κύματα ή να κρατούν ακόμη, όπως το πλήρωμα του «Χρυσή Αυγή», φωτογραφίες από το ωκεανογραφικό που τους περιμάζεψε. Ενα νεκροταφείο είναι οι θάλασσες, νεκροταφείο κορμιών και πλοίων, για να θυμίζουν μια άνιση, τραγική πάλη, την αιώνια πάλη του ανθρώπου που πασχίζει να δαμάσει την αγριότητα της θαλασσοταραχής, μια τρικυμία η φύση ολόκληρη».