Ληναίος σε ρόλο Καζαντζάκη

Αν κάτι μπορεί να πει κανείς με βεβαιότητα για τον σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή είναι ότι η συνέπεια ανήκει στα χαρίσματά του. Ο,τι λέει ο Γιάννης Σμαραγδής γίνεται πράξη, γιατί αν ήταν να μη γίνει δεν θα το έλεγε. Οταν λοιπόν πριν από περίπου δύο χρόνια είχε πει ότι το επόμενο βήμα του θα είναι μια ταινία για τον Νίκο Καζαντζάκη, το εννοούσε. Από τότε μεσολάβησαν συνεντεύξεις Τύπου παρουσία ξένων συμπαραγωγών, ενώ ο ίδιος ο σκηνοθέτης ανέλαβε για λίγο την προεδρία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Και να που σήμερα ο σκηνοθέτης του «Καβάφη», του «El Greco» και του «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» ανακοινώνει ότι τα γυρίσματα του «Νίκου Καζαντζάκη» θα αρχίσουν τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου στην Κρήτη, γενέτειρα τόσο του Καζαντζάκη όσο και του Σμαραγδή.

Αυτή είναι η πρώτη είδηση για την πολλά υποσχόμενη μεγάλου μήκους ταινία του Γιάννη Σμαραγδή, η οποία προβλέπεται να βγει στις αίθουσες το 2017, το οποίο είναι επίσης Ετος Νίκου Καζαντζάκη. Η δεύτερη είδηση είναι ότι ο σκηνοθέτης βρήκε στο πρόσωπο του Στέφανου Ληναίου τον ηθοποιό που πρόκειται να ερμηνεύσει τον Καζαντζάκη σε μεγάλη ηλικία –μια περίοδος που απασχολούσε ιδιαίτερα τον σκηνοθέτη, αφού τον Καζαντζάκη σε νεαρή ηλικία τον είχε κλείσει από την αρχή επιλέγοντας τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο.

«Ηταν ένα μεγάλο δώρο αυτό που μου έκανε ο Γιάννης Σμαραγδής –μου χάρισε πολλά χρόνια ζωής» είπε τηλεφωνικώς στο «Βήμα» ο Στέφανος Ληναίος. «Ξαναβρήκα λίγο τον εαυτό μου και είναι λογικό, γιατί νιώθω μοναξιά –έχουν φύγει σχεδόν όλοι οι συνομήλικοί μου -, και αυτό το δώρο γέμισε τη ζωή μου» συνέχισε αναφέροντας με συγκίνηση το όνομα του ηθοποιού Γιάννη Βογιατζή ανάμεσα σε εκείνους της γενιάς του που έχουν απομείνει.

Η γλυκιά ειρωνεία ή, αν θέλετε, ένα ακόμη παιχνίδι της μοίρας είναι ότι από μικρό παιδί ο κ. Ληναίος έχει ζήσει αρκετές συμπτώσεις σχετικές με τον Νίκο Καζαντζάκη. Από παιδάκι πήγαινε στη Στούπα και στην Καλογριά, το χωριό της μητέρας του, εκεί όπου ο Καζαντζάκης με τον Σικελιανό και τον Ζορμπά έκαναν τα φουρνέλα. Στα 16 του, όταν η Ελλάδα είχε μόλις ελευθερωθεί από τους Γερμανούς, ο κ. Ληναίος επηρεασμένος από την Αριστερά και τους πολιτικούς καθοδηγητές τόλμησε να αμφισβητήσει την ύπαρξη του Θεού στον καθηγητή των Θρησκευτικών του και αποβλήθηκε. Το ίδιο είχε συμβεί και στον Καζαντζάκη. Μερικά χρόνια αργότερα, στα είκοσί του, επηρεασμένος από τον Καζαντζάκη, τον Νίτσε και τον Σικελιανό, ο κ. Ληναίος έγραψε «μερικά πράγματα» αφιερωμένα στον Καζαντζάκη ή εμπνευσμένα από το έργο του Σικελιανού. Εστειλε μάλιστα στον Καζαντζάκη με μια ιδιαίτερη αφιέρωση ένα βιβλίο του για τη ζωή του στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου είχε επισκεφθεί το σπίτι του συγγραφέα τον οποίο τόσο πολύ θαύμαζε. Χρόνια αργότερα με τον θίασο Κοτοπούλη στο Ηράκλειο ο ηθοποιός είδε έκπληκτος ότι στο γραφείο του Καζαντζάκη (το οποίο πλέον εξετίθετο μαζί με το αρχείο του) βρισκόταν το βιβλίο που εκείνος του είχε στείλει. «Απλές συμπτώσεις, τίποτ’ άλλο, φανταστείτε όμως την έκπληξή μου να βλέπω στο τέλος της ζωής μου να έρχεται ένας άνθρωπος τον οποίο δεν ήξερα και να μου λέει ότι μέσα μου είμαι Καζαντζάκης. Το μόνο που εύχομαι είναι να καταφέρω να είμαι και έξω μου».

Ο Γιάννης Σμαραγδής μάς είπε ότι φαντάστηκε τον Στέφανο Ληναίο στον ρόλο του Καζαντζάκη έχοντάς τον δει στην ταινία «Η κόμισσα της φάμπρικας» να κάνει τον… αστυνομικό. Φυσικά κανένας από τον στενό κύκλο της ταινίας δεν μπορούσε να «δει» τον Ληναίο στον ρόλο γιατί πολύ απλά ο ηθοποιός στα νιάτα του δεν έμοιαζε καθόλου με τον συγγραφέα. Ακόμη και η μακιγιέζ Αργυρώ Κουρουπού, συνεργάτις του Σμαραγδή από την εποχή του «Καβάφη», δεν φάνηκε να «τρελαίνεται» και τόσο με την ιδέα της επιλογής του Στέφανου Ληναίου. Και όμως, ο Σμαραγδής έπεσε διάνα, και αυτό φαίνεται από τις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε εδώ.

Οπως έχει ήδη κατά καιρούς γραφεί, το σενάριο του «Νίκου Καζαντζάκη», γραμμένο από τον ίδιο τον Σμαραγδή, είναι στηριγμένο στο βιβλίο του συγγραφέα «Αναφορά στον Γκρέκο». Ο Βενσάν Μισό, γάλλος συμπαραγωγός της ταινίας, θεωρεί το έργο αυτό «προστατευόμενο», ενώ έχει τεράστια σημασία που η κυρίαρχη γλώσσα της ταινίας θα είναι τα ελληνικά, με τη συντριπτική πλειονότητα των ρόλων να ανήκει σε έλληνες ηθοποιούς. «Μόνο έτσι θα μπορέσει να ακουστεί ο λόγος του Νίκου Καζαντζάκη, του μεγαλύτερου έλληνα συγγραφέα μετά τον Ομηρο» είπε ο κ. Σμαραγδής.