Η απελευθέρωση εκατομμυρίων γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών, σχεδιασμένων να προκαλούν κατάρρευση των φυσικών πληθυσμών εντόμων, φαίνεται πως οδήγησε σε θεαματική μείωση των κρουσμάτων δάγγειου πυρετού σε μια μικρή πόλη της Βραζιλίας.
Το πείραμα
Η Oxitec, εταιρεία που ιδρύθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, απελευθέρωσε 25 εκατομμύρια αρσενικά κουνούπια σε μια γειτονιά της πόλης Πιρασικάμπα στην πολιτεία του Σάο Πάολο. Στα κουνούπια αυτά είχαν εισαχθεί γονίδια που προκαλούν πρόωρο θάνατο. Η ιδέα είναι ότι τα διαγονιδιακά έντομα θα προλάβουν να ζευγαρώσουν με θηλυκά κουνούπια στη φύση, οι απόγονοί τους όμως θα πεθάνουν λόγω του θνησιγόνων γονιδίων.
Σύμφωνα με την εταιρεία, η δοκιμή μείωσε κατά 82% τους πληθυσμούς του ξενόφερτου κουνουπιού Aedes aegypti, γνωστού και ως «κουνούπι τίγρης», το οποίο μεταδίδει στον άνθρωπο τον δάγγειο και τον κίτρινο πυρετό. Η Βραζιλία είναι η πρώτη χώρα που επιτρέπει τη δοκιμαστική απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων εντόμων. Η μαζική απελευθέρωση των εντόμων απαιτεί όμως άδεια από την αρμόδια ρυθμιστική αρχή Anvisa.
Προκειμένου να λάβει την τελική έγκριση, η Oxitec καλείται να δείξει ότι τα «μεταλλαγμένα» κουνούπια όχι μόνο μειώνουν τους πληθυσμούς κουνουπιών αλλά και ότι περιορίζουν τα κρούσματα ασθενειών. Η Oxitec υποστηρίζει τώρα ότι το κατάφερε. Στη γειτονιά του Πιρασικάμπα όπου απελευθερώθηκαν τα αρσενικά κουνούπια, οι αναφορές για κρούσματα δάγγειου πυρετού μειώθηκαν κατά περισσότερο από 90%, συγκριτικά με περίπου 50% σε περιοχές της πόλης όπου εφαρμόστηκαν μόνο συμβατικές μέθοδοι για την καταπολέμηση των κουνουπιών την περίοδο 2015-2016.
Οι επόμενες δοκιμές
Τα αποτελέσματα δεν έχουν δημοσιευτεί στον επιστημονικό Τύπο, χαρακτηρίστηκαν όμως ενθαρρυντικά από ανεξάρτητους ειδικούς που κλήθηκαν να σχολιάσουν το θέμα στο περιοδικό New Scientist. Η Oxitec σχεδιάζει τώρα μεγαλύτερες δοκιμές πεδίου σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σύμφωνα με τον οποίο η τεχνολογία των «μεταλλαγμένων» κουνουπιών μπορεί να περιορίσει την εξάπλωση του ιού Ζίκα.
Δοκιμές μικρής κλίμακας έχουν πραγματοποιηθεί από την Oxitec και στον Παναμά και τα Νησιά Κέιμαν, ενώ ανάλογα σχέδια εξετάζουν και η Μαλαισία και η πολιτεία της Φλόριντα στις ΗΠΑ. Εκτός από κουνούπια, η Oxitec έχει επίσης δημιουργήσει στείρους αρσενικούς δάκους, οι οποίοι δοκιμάστηκαν σε μικρή κλίμακα στην Κρήτη και περιμένουν τώρα έγκριση για χρήση στους ελαιώνες της Ισπανίας.
