«Η Γη δεν μας αντέχει πια» μας είπε ο Στίβεν Χόκινγκ «και αν είναι να επιβιώσει το ανθρώπινο είδος πρέπει να εποικίσουμε τον Αρη πριν από το τέλος του αιώνα». Και όλοι νομίσαμε ότι ο πρώτος αποδέκτης της προτροπής θα ήταν η NASA. Αλλά η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει υπερχρεώσει και την υπερδύναμη και έχει φτωχοποιήσει τη διαστημική της υπηρεσία. Οπότε, κάποια παλικάρια απρόσμενα ξεπετάχτηκαν μπροστά, έτοιμα σαν Μεγαλέξανδροι να κατακτήσουν το ηλιακό μας σύστημα. Ο ένας είναι ο Ρίτσαρντ Μπράνσον της Virgin, ο άλλος είναι ο Τζεφ Μπέζος της Amazon… αλλά ο πλέον φέρελπις όλων είναι ο Ελον Μασκ, που έγινε πάμπλουτος προτού καν πάρει το πτυχίο του, χάρη στο πρόγραμμα διαδικτυακών πληρωμών Paypal. Και αφού έστησε ολόκληρη βιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων και σχεδίασε το «υπερτρένο» που προσεχώς θα φτιάξει η Ρωσία, βάλθηκε να πετύχει εκεί όπου απέτυχε η NASA: έστησε βιομηχανία «επαναχρησιμοποιήσιμων διαστημοπλοίων» και τώρα ετοιμάζει ένα «διαπλανητικό ΚΤΕΛ» που θα εκτελεί τακτικά δρομολόγια Γη – Αρης. Εχουν όμως όντως έδαφος υλοποίησης αυτά τα εξωγήινα όνειρα των δισεκατομμυριούχων; Και πώς σκοπεύει να τους ανταγωνιστεί η NASA; Και, άπαξ και κατακτήσουμε τον Αρη, πώς θα μοιραστούν οι Γήινοι τα εδάφη του νέου Νέου Κόσμου ώστε να μην επαναληφθεί εκεί το μακελειό των Επιγόνων; Οι απαντήσεις είναι πολλές, ποικίλες και… αναπάντεχες. Διότι εκεί που ο Μασκ οραματίζεται να αναστήσει την άμεση δημοκρατία στον Αρη, κάποιοι εμίρηδες παραμονεύουν να στήσουν ισλαμικά χαλιφάτα στον Κόκκινο Πλανήτη.

Φαίνεται ότι τελικά η Ιστορία όντως επαναλαμβάνεται, ακόμη κι όταν οι επαναλήψεις της μοιάζουν με ανέκδοτο. Για παράδειγμα, στα δέκα χρόνια που ο Φίλιππος ξεθεμελίωνε τη Νότια Ελλάδα ως την πλήρη υποταγή της, σαν ανέκδοτο ακουγόταν στα αφτιά των νικημένων το ότι η ευημερία του Ελληνισμού θα ερχόταν από την κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας. Και ας το είχε πρωτοπεί ο σοφότερος των διδασκάλων, Αριστοτέλης. Ομοίως σαν ανέκδοτο ακούγεται σήμερα στα αφτιά των ανέργων και των ορδών των προσφύγων του πλανήτη η υπόσχεση ότι τη λύτρωση της ανθρωπότητας θα φέρει ο εποικισμός του Αρη. Και ας το έχει πει ο νυν σοφότερος των αστροφυσικών, Στίβεν Χόκινγκ.

Προμήνυμα ανεξαρτησίας: ο Ελον Μασκ θέλει τον Αρη να κυβερνάται με άμεση δημοκρατία

Τότε, ο «γραφικός» που πίστεψε τον Αριστοτέλη και έκανε το όραμά του πραγματικότητα ήταν ο Αλέξανδρος, o άνθρωπος που παραμένει αθάνατος στα όνειρα των θνητών εδώ και 2.300 χρόνια ως ο μέγιστος Μέγας. Τώρα, ο άνθρωπος που τολμά να σχεδιάζει και να επενδύει σε μια ανάλογα παράλογη διαστημική κατάκτηση είναι ο 45χρονος Καναδο-νοτιοαφρικανός Ελον Μασκ (Elon Musk), ο πολυμήχανος εφευρέτης και δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης της SpaceX και της Tesla Motors και συνιδρυτής της PayPal και του SolarCity.

Προτού η Ιστορία αποφανθεί τη αποδείξει για τον αν ο Μασκ είναι όντως ένας νέος Αλέξανδρος ή ένας ακόμη «γραφικός», είναι σκόπιμο να δούμε πώς λογαριάζει την κατάκτηση του Αρη. Διότι… ποιος ξέρει, μπορεί τα εγγόνια μας να αναζητήσουν δουλειά στον Κόκκινο Πλανήτη!

Διαπλανητικά καραβάνια


Η προσωπική εμπλοκή του Ελον Μασκ με το όραμα κατάκτησης του Αρη ξεκίνησε το 2001, όταν είχε ήδη αποκομίσει τα πρώτα του 100 εκατομμύρια δολάρια από την πώληση μετοχικών μεριδίων του στις διαδικτυακές επιχειρήσεις που είχε ιδρύσει. Τότε δημοσίευσε την ιδέα του για μεταφορά στον Αρη ενός πειραματικού θερμοκηπίου, ονόματι «Mars Oasis», και τότε ήταν που άρχισε τα ταξίδια του στη Μόσχα για να αγοράσει ανασκευασμένους διηπειρωτικούς πυραύλους της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης (του τύπου Dnepr-1). Τελικά δεν αγόρασε κανέναν πύραυλο, αλλά έμαθε αρκετά ώστε να καταλάβει πως το κόστος υλικών για την κατασκευή ενός τέτοιου πυραύλου ήταν μόλις το 3% της τιμής πώλησής του. Οπότε, του μπήκε αμέσως η ιδέα να στήσει ο ίδιος ένα καινοτόμο εργοστάσιο κατασκευής πυραύλων, ούτως ώστε να μειωθεί το κόστος εκτόξευσης για τους πελάτες του στο ένα δέκατο αλλά… να παραμείνει το δικό του κέρδος στο 70%!
Ετσι, το 2002 ίδρυσε την εταιρεία που θα υλοποιούσε αυτή την ιδέα, την Space Exploration (Space Χ, www.spacex.com), που τώρα έχει πάνω από 4.000 υπαλλήλους. Για να είμαστε ιστορικά δίκαιοι, ο πρώτος που υπολόγισε λεπτομερειακά το τι θα απαιτούσε ως μεταφορά ένας εποικισμός του Αρη ήταν ο πασίγνωστος αρχιμηχανικός του Χίτλερ και κατόπιν της NASA, Βέρνερ φον Μπράουν (Wernher von Braun): στο βιβλίο του «The Mars Project», του 1948, έγραψε ότι για να μεταφερθούν οι πρώτοι 70 πιονέροι στον Αρη θα χρειαζόταν ένας στόλος 10 διαστημοπλοίων, φτιαγμένων από 1.000 πυραύλους τριών φάσεων καύσης.
Εννοείται ότι το αρχικό αυτό σενάριο του Φον Μπράουν αναθεώρησαν και βελτίωσαν τις επόμενες δεκαετίες τόσο οι διάδοχοί του στη NASA όσο και οι ανταγωνιστές τους στη Σοβιετική Υπηρεσία Διαστήματος –και αργότερα οι ομόλογοί τους στην Ευρωπαϊκή, την Κινεζική, την Ινδική… και όποια άλλη Υπηρεσία Διαστήματος ονειρεύεται διαπλανητικά ταξίδια. Ολοι τους μελέτησαν καλά τα όσα είπε πριν από επτά δεκαετίες ο φον Μπράουν, ακριβώς όπως ο Αλέξανδρος μελέτησε ενδελεχώς την «Κάθοδο των Μυρίων» του Ξενοφώντα προτού ξεκινήσει την εκστρατεία του. Αλλά ο Ελον Μασκ, ακριβώς όπως ο Αλέξανδρος, εντόπισε και το τι θα ήταν εκείνο που θα μετέτρεπε μια πρόσκαιρη «επιτυχημένη επιδρομή» σε μακρόβια «κατάκτηση εποικισμού»: μια αδιάλειπτη εφοδιαστική αλυσίδα.
Απλά ειπωμένο, ο Ελον Μασκ κατάλαβε ότι ο Αρης ποτέ δεν θα μετατρεπόταν από εξερευνητικός προορισμός σε προορισμό εποίκισης αν δεν στηνόταν πρώτα ένα τακτικό δρομολόγιο διαστημοπλοίων μεταξύ Γης – Αρη. Κάτι ανάλογο δηλαδή με τα καραβάνια στον Δρόμο του Μεταξιού, που επέτρεπαν στον όποιο οραματιστή επιχειρηματία να ανιχνεύσει τις αγορές του «πέρα κόσμου». Ομως για να γίνει ένα τέτοιο διαστημικό καραβάνι εφικτό και οικονομικά χρειάζεται τα διαστημόπλοια του δρομολογίου να μην είναι μίας χρήσης –όπως ήταν από τα χρόνια του φον Μπράουν ως σήμερα –αλλά πολλαπλών χρήσεων. Πράγμα που ακριβώς επιχειρεί η SpaceX: από το 2010 έχει αναπτύξει και εκτοξεύσει τρεις σειρές διαστημοπλοίων που επιστρέφουν στη Γη και επαναχρησιμοποιούνται.

Ως το 2040 η πρώτη αρειανή πόλη


Σε δηλώσεις του πριν από έναν μήνα –10 Ιουνίου 2016, στην Washington Post –ο Μασκ προδιέγραψε την έναρξη των δρομολογίων του προς τον Αρη: Το 2018 θα γίνει η πρώτη πτήση της Space X στον Αρη, μεταφέροντας μόνο εξοπλισμό. Ο πύραυλος που θα μεταφέρει την πρώτη αυτή αποστολή θα είναι ο Falcon Heavy, με πρόωση ισοδύναμη εκείνης 18 αεροσκαφών τύπου Boeing 747 Jumbo Jet. Το όχημα που θα μεταφέρει, ο θαλαμίσκος Dragon, θα είναι δεκαπλάσιο σε όγκο του μεγαλύτερου οχήματος που μετέφερε ως τώρα η NASA στον Κόκκινο Πλανήτη. Και θα είναι το πρώτο που ίσως επιστρέψει στη Γη.

Η SpaceX «δίδαξε» στη NASA πώς γίνεται η ασφαλής ανάκτηση των πυραύλων για επαναχρησιμοποίησή τους

Στη συνέχεια, οι πτήσεις θα συνεχιστούν με ρυθμό μία κάθε 26 μήνες, οπόταν ο Αρης βρίσκεται πλησιέστερα στη Γη (σε απόσταση 55 εκατ. χιλιομέτρων). Το 2020, λοιπόν, η SpaceX σκοπεύει να στείλει δύο πυραύλους Falcon Heavy με δύο Dragon, αντίστοιχα, φορτωμένους και πάλι με εξοπλισμό πειραμάτων. Επειτα το 2022 ο Μασκ σχεδιάζει να στείλει την υποδομή της αποικίας και το 2024 ελπίζει ότι θα έρθει η στιγμή που οι πρώτοι τολμηροί θα επιβιβαστούν στον ειδικά σχεδιασμένο Mars Colonial Transporter (MCT), για να αποβιβαστούν το 2025 και να θεμελιώσουν την πρώτη αποικία ανθρώπων στον Αρη. Με έναν στόλο από MCT να ελλιμενίζονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, να ανεφοδιάζονται σε καύσιμα και να ξαναφεύγουν, ο Μασκ οραματίζεται ότι ως το 2040 θα έχει στηθεί μια σφύζουσα αρειανή πόλη και, ως το 2070, ένα εκατομμύριο εποίκων θα έχουν εγκατασταθεί οριστικά στον πλανήτη. Πόσο θα τους έχει κοστίσει το εισιτήριο; Αρχικά, περίπου 500.000 δολάρια κατ’ άτομο, υπολογίζει ο ίδιος, αλλά με τα χρόνια το τίμημα θα πέσει.

Τι το ιδιαίτερο θα έχει αυτός ο Mars Colonial Transporter είναι κάτι που ο Ελον Μασκ δεν αποκάλυψε ακόμη, αλλά δεσμεύτηκε ότι θα το πράξει στο πλαίσιο αεροδιαστημικού συνεδρίου που θα λάβει χώρα τον Σεπτέμβριο. Πάντως, υποσχέθηκε ότι «θα μας αφήσει άλαλους».

Ο πυρετός των αγουροξυπνημένων


Για τους τακτικούς αναγνώστες του BHMAScience δεν είναι πρωτόγνωρη η εξαγγελία σχεδίων εποικισμού του Αρη. Χρόνια ολόκληρα διαβάζουμε τέτοια σενάρια, άλλοτε από τη NASA και άλλοτε από επιχειρηματίες (βλ. π.χ. www.tovima.gr/science/article/?aid=189695). Το εγχείρημα όμως του Ελον Μασκ, με τις επιτυχείς δοκιμές επαναπροσγείωσης των πυραύλων της Space X, ήρθε ακριβώς στην εποχή της οικονομικής κρίσης, όταν οι Υπηρεσίες Διαστήματος των δύο κλασικών ανταγωνιστών (ΗΠΑ και Ρωσίας) είχαν περικόψει δραστικά τις δαπάνες τους και τα μεγαλεπήβολα σχέδια. Η ίδια η NASA βρέθηκε να συμμετέχει ως… τεχνικός σύμβουλος στην επένδυση του Μασκ, ενώ άλλοι φιλόδοξοι επιχειρηματίες –όπως ο σερ Ρίτσαρντ Μπράνσον της Virgin, με τη Virgin Galactic, και ο Τζεφ Μπέζος της Amazon με την Blue Origin –δοκιμάζουν τα δικά τους ιδιωτικά διαστημόπλοια. Γενικά η κατάσταση θυμίζει πολύ τα χρόνια μετά την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο, όπου Ισπανοί, Πορτογάλοι, Γάλλοι και Ολλανδοί καμώνονταν αφέντες των θαλάσσιων οδών προς τον Νέο Κόσμο, αλλά ιδιώτες προσκυνητές και άνεργοι από τα αγγλικά λιμάνια εποίκισαν τις ΗΠΑ.
Εδώ και έναν χρόνο οι πάντες δείχνουν να έχουν πλέον αφυπνιστεί. Η NASA έσπευσε το 2015 να δημοσιεύσει τον «οδικό χάρτη της για τον Αρη» (www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/journey-to-mars-next-steps-20151008_508.pdf). Το έπραξε έχοντας λάβει από τη Space X τα στοιχεία των προσεδαφίσεων με χρήση πυραύλων αντιρρόπησης, που την έπεισαν ότι είναι εφικτή η αποστολή μεγάλων φορτίων στον Αρη. Οπότε, τώρα, υπόσχεται από πλευράς της τον σχεδιασμό νέων πυραύλων που θα της επιτρέψουν την αποστολή εποίκων μέσα στη δεκαετία του 2030.
Τεχνικά, λοιπόν, ο κολοσσός που λέγεται NASA σκοπεύει να μην αφήσει τους ιδιώτες να της πάρουν το θήραμα. Οικονομικά όμως πώς θα αντέξει την κούρσα, όταν έχει από το 2014 προϋπολογίσει ότι το να στείλει ανθρώπους στον Αρη θα της κοστίσει 500 δισεκατομμύρια δολάρια;
Η απάντηση στο ερώτημα φαίνεται να είναι άλλο ένα ιστορικό ανέκδοτο: Στις 12 Ιουνίου 2016 η NASA υπέγραψε στο Αμπου Ντάμπι μνημόνιο συνεργασίας με τη Διαστημική Υπηρεσία των… Αραβικών Εμιράτων. Το μνημόνιο αυτό έχει ως πρώτη προτεραιότητά του την «εξερεύνηση του Αρη» και δίδει ως αντάλλαγμα για την αραβική χρηματοδότηση «διαμοίραση ερευνών, επιστημονικού εξοπλισμού και, ενδεχομένως, διαστημοπλοίων». Κατά τον χαλίφη Αλ Ρομαΐθι των Αραβικών Εμιράτων, ο βραχυπρόθεσμος στόχος τους είναι να στείλουν μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο στον Αρη ως το 2021. Κατά τον διαχειριστή της NASA, Τσαρλς Μπόλντεν, «μαζί μπορούμε να φέρουμε την ανθρωπότητα στο πρόσωπο του Αρη και να φτάσουμε σε νέα ύψη για το καλό όλων των ανθρώπων… και θα το κάνουμε». Ναι, μα τον Αλλάχ. Αλλά το ακόμη πιο ανέκδοτο είναι ότι οι εμίρηδες δεν έβαλαν όλα τα αβγά τους στο καλάθι της NASA: υπέγραψαν παρόμοια μνημόνια και με τις διαστημικές υπηρεσίες της Ρωσίας, της Κίνας και της Βρετανίας. Οπότε, με όποιο διαστημικό καραβάνι κι αν βρεθούν στον Αρη, οι Αμπουνταμπιανοί προσδοκούν να είναι από τους πρώτους που θα κατοχυρώσουν στην ιδιοκτησία τους εδάφη και δικαιώματα εκμετάλλευσης.

Σε ποιον ανήκει εκείνος ο πλανήτης;


Το θέμα της εξωγήινης ιδιοκτησίας δεν είναι διόλου ανέκδοτο. Μπορεί να μας θέλγει η περιπέτεια του Αρη ως επιστημονική και τεχνολογική πρόκληση, αλλά η εγκατάσταση ανθρώπων σε άλλον πλανήτη δεν παύει να είναι και μια πρωτοφανής εθνικο-οικονομικο-κοινωνική πρόκληση. Βάσει ποιου δικαίου θα διαμοιραστεί η ιδιοκτησία του Κόκκινου Πλανήτη και με ποιο σύστημα θα διοικηθεί η αρειανή αποικία; Σίγουρα, δεν μπορούμε να επαναλάβουμε τη βαρβαρότητα κατάληψης του Νέου Κόσμου και την κυριαρχία του νόμου της Αγριας Δύσης. Αλλά… τι;
Το μόνο σχετικό διεθνές σύμφωνο που υπάρχει σε ισχύ είναι το Σύμφωνο Εξώτερου Διαστήματος (Outer Space Treaty – OST), που συνυπογράφηκε από τις ΗΠΑ, ΕΣΣΔ και Βρετανία το 1967, δύο χρόνια προτού οι Αμερικανοί πατήσουν το πόδι τους στη Σελήνη, και ως τώρα έχει υπογραφεί από άλλες 104 χώρες. Πρόκειται κατ’ ουσίαν για ένα πλαίσιο αρχών εξερεύνησης του Διαστήματος, το οποίο διατρανώνει ότι καμία χώρα δεν μπορεί να ανακηρύξει δική της κατάκτηση οποιοδήποτε ουράνιο σώμα, ούτε να χρησιμοποιήσει όπλα μαζικής καταστροφής σε αυτά. Μάλιστα, όλα τα ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος θεωρούνται «κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας».
Το σύμφωνο αυτό απευθυνόταν βέβαια στις εθνικές πρωτοβουλίες και ούτε καν διανοούνταν να ασχοληθεί με το τι θα διέπει τις ιδιωτικές εξερευνήσεις-κατακτήσεις στο Διάστημα. Το 1979 συντάχθηκε ο διάδοχος αυτού του συμφώνου, υπό την επωνυμία Σύμφωνο της Σελήνης (Moon Treaty), το οποίο έθετε τη συνέχεια της εξερεύνησης του ηλιακού μας συστήματος υπό την επιτροπεία του ΟΗΕ. Για τη διαχείριση των όποιων εδαφών και πόρων στους άλλους πλανήτες, το σύμφωνο υιοθετούσε το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει στη Γη για την εξερεύνηση της Ανταρκτικής. Εως σήμερα έχουν συνυπογράψει το σύμφωνο αυτό 16 χώρες, εκ των οποίων… καμία δεν ανήκει σε εκείνες που όντως έχουν τη δυνατότητα διαπλανητικών ταξιδιών!
Δικαιώματα εκμετάλλευσης και άμεση δημοκρατία!
Αντίθετα με τον ιδεαλισμό αυτών των κειμένων του τέλους του 20ού αιώνα, ο κυνικός πραγματισμός του 21ου έπεισε την κυβέρνηση των ΗΠΑ να ψηφίσει, στις 25 Νοεμβρίου 2015, τον Νόμο Διαστημικού Εμπορικού Ανταγωνισμού (US Commercial Space Launch Competitiveness Act). Ο νόμος αυτός δεν ξεκαθαρίζει με ποιον τρόπο «θα κόβονται οικόπεδα στους πλανήτες», αλλά αναγνωρίζει την ιδιοκτησία πόρων (όπως μεταλλεύματα) που θα φέρουν στη Γη από αυτούς οι ιδιώτες επενδυτές.
Από επιστημονική σκοπιά, η πιο πρόσφατη μελέτη που έγινε για το φλέγον θέμα της «μοιρασιάς του Αρη» δημοσιεύθηκε στις 30 Μαΐου 2016, στο περιοδικό Space Policy. Στο πόρισμά τους οι ερευνητές έγραψαν: «Ανταποκρινόμενοι στο αυξανόμενο ενδιαφέρον για αποστολές αποικισμού του Αρη τόσο από εθνικούς διαστημικούς οργανισμούς όσο και από ιδιωτικές επιχειρήσεις, προτείνουμε μια ρεαλιστική λύση που επιτρέπει τις οριοθετημένες αξιώσεις κυριαρχίας σε εδάφη εκτός των προστατευόμενων πλανητικών πάρκων, χωρίς να προδίδεται το πνεύμα του Συμφώνου Εξώτερου Διαστήματος (OST). Οι επιστήμονες θα αναλάβουν τον τοπικό προσδιορισμό και τη θέσπιση κανονιστικού πλαισίου για τη διαχείριση πλανητικών πάρκων. Οι ιδιώτες και οι κυβερνήσεις μπορεί να καταλάβουν περιορισμένες εκτάσεις της επιφάνειας του Αρη, τις οποίες θα διακυβερνήσουν σύμφωνα με την αντίστοιχη εθνική τους νομοθεσία (…) Οι τυχόν διαφωνίες θα επιλύονται διά της διπλωματικής οδού ή από προσωρινό δικαστήριο που θα απαρτίζεται από εκπροσώπους των λοιπών αποικιών στον Αρη. Ως διαχειριστικό όργανο που θα διασφαλίζει την επικοινωνία μεταξύ των αποικιών, προβλέπουμε τη σύσταση μιας Γραμματείας του Αρη».
Αν διαβάσετε προσεκτικά τη μελέτη τους (στο https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1511/1511.05615.pdf), θα δείτε ότι έχουμε και πάλι να κάνουμε με ένα ιστορικό ανέκδοτο: όπως ακριβώς οι Αρβανίτες κατέλαβαν στην Αττική τα Λιόσια και τα Μεσόγεια πετώντας πέτρες όσο γίνεται μακρύτερα ο καθένας τους, η μελέτη προτείνει την κατοχύρωση αγροτεμαχίων μέγιστης διαμέτρου 100 χιλιομέτρων ανά αρειανό άποικο. Ναι, μεν, η εδαφική κυριότητα δεν θα είναι τυπικά πλήρης (μια και σέβεται το «κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας» του OST), αλλά θα κατοχυρώνει τα πλήρη δικαιώματα εκμετάλλευσής της.
Πιθανολογώ ότι θα συμφωνείτε ήδη μαζί μου πως, εννιά χρόνια πριν από την πιθανή πρώτη απόβαση ανθρώπων στον Αρη, το νομικό πλαίσιο αποίκισής του είναι ακόμη αίολο. Πόσω μάλλον εκείνο της διακυβέρνησής του: οι ερευνητές της προαναφερθείσας μελέτης προϋποθέτουν ότι οι άποικοι θα συνεχίσουν να κυβερνώνται από τις εθνικές τους κυβερνήσεις. Ακριβώς έτσι πίστευαν και οι Αγγλοι για τον Νέο Κόσμο, μέχρι που οι λιμενεργάτες της Βοστώνης πέταξαν ένα βράδυ τα τσουβάλια τσαγιού στη θάλασσα…
Τι λέει για όλα αυτά ο άνθρωπος που στοιχηματίζει πως θα αποβιβάσει πρώτος αποίκους στον Αρη; Μην ξαφνιαστείτε αν σας πω ότι «το του Αλεξάνδρου κλέος» τον έχει διαποτίσει για τα καλά: όπως εκείνος ευαγγελίστηκε μια παγκοσμιοποίηση στηριγμένη στον ελληνικό πολιτισμό, έτσι και ο νυν μιμητής του Αλεξάνδρου υποστηρίζει πως οι αποικίες στον Αρη προσφέρουν στην ανθρωπότητα μια μοναδική ευκαιρία αναθεώρησης του μοντέλου διακυβέρνησής της, επί το δικαιότερον. Τουτέστιν –ναι –ο Ελον Μασκ προβλέπει ότι ο Αρης θα διακυβερνηθεί με άμεση δημοκρατία!
Περιττό να υπογραμμίσω με πόσο ενδιαφέρον αναμένω να δω ένα εκατομμύριο αποίκους, που πλήρωσαν από 500.000 δολάρια μόνο για το εισιτήριο, να συναποφασίζουν απολύτως δημοκρατικά για το «σε ποια μεριά θα ρίξει ο καθένας την πετριά του».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ