Το Χόλιγουντ έχει ασχοληθεί από τα πρώτα του βήματα με τον ρατσισμό, τις περισσότερες φορές χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Την ώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες «βράζουν» από τις φυλετικές εντάσεις μετά τη δολοφονία δύο Αφροαμερικανών από αστυνομικούς και την εκτέλεση λευκών αστυνομικών στο Ντάλας του Τέξας, ρίχνουμε μια ματιά σε ταινίες που έχουν στο επίκεντρό τους τις φυλετικές εντάσεις στις ΗΠΑ.
Η μεγάλη οθόνη σπάνια έχει καταφέρει να συλλάβει το θέμα των φυλετικών εντάσεων στην πλήρη έκτασή τους.
Οι περισσότερες από τις ταινίες που ασχολούνται με το θέμα είτε εμφανίζουν μια αφέλεια, είτε παρουσιάζουν τις ιστορίες των Αφροαμερικανών μέσα από το βλέμμα ενός λευκού.
Παρ΄ όλα αυτά, υπάρχουν και κάποιες ταινίες που έχουν καταφέρει να συλλάβουν την οργή, την αγανάκτηση, τους αγώνες των Αφροαμερικανών και τις εντάσεις με τους λευκούς.
Υπηρέτριες (2011)
Μία πλούσια λευκή κοπέλα επιστρέφει στην πατρίδα της για να γράψει μια εργασία για τις Αφροαμερικανίδες υπηρέτριες που ουσιαστικά μεγάλωσαν μια ολόκληρη γενιά παιδιών στις ΗΠΑ, αλλά έπεφταν συχνά θύμα ρατσισμού από τις ίδιες τις οικογένειες που τις χρησιμοποιούσαν. Η ταινία, σκηνοθετημένη από τον Τέιτ Τέιλορ, έφτασε μέχρι τα Όσκαρ (κερδίζοντας το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου) και κατάφερε να παρουσιάσει τις δυσκολίες που καλούνταν να αντιμετωπίσουν αυτές οι γυναίκες στον αμερικάνικο Νότο τη δεκαετία του 1960.
Μάντεψε ποιος θα έρθει το βράδυ (1967)
Πρωτοποριακή ταινία, ασχολείται με ένα δείπνο σε μία μεγαλο-αστική οικογένεια και τις αντιδράσεις που προκαλεί η λευκή κόρη όταν φέρνει να γνωρίσει στους δικούς της τον Αφροαμερικανό μνηστήρα της. Η ταινία βγήκε στις αίθουσες σε μία εποχή που οι διαφυλετικοί γάμοι ήταν απαγορευμένοι σε 17 Πολιτείες και έφερε στο φως τις εντάσεις και τις προκαταλήψεις που καλούνταν να αντιμετωπίσουν τέτοια ζευγάρια. Πρωταγωνιστούσε ο πάντοτε συμπαθής -σε λευκούς και Αφροαμερικάνους- Σίντνεϊ Πουατιέ.
Σκιές και Σιωπή (To Kill a Mocking Bird, 1962)
Βασισμένη στο εμβληματικό βιβλίο της Χάρπερ Λι, η ταινία του Ρόμπερτ Μάλιγκαν παρακολουθεί τις προσπάθειες ενός δικηγόρου (Γκρέγκορι Πεκ) να υπερασπιστεί έναν Αφροαμερικανό που έχει κατηγορηθεί άδικα για τον βιασμό μιας νεαρής λευκής γυναίκας. Ο ιδεαλιστής δικηγόρος έρχεται συνεχώς αντιμέτωπος με τις προκαταλήψεις της μικρής κοινωνίας του Νότου.
Δώδεκα Χρόνια Σκλάβος (2013)
Ο Στιβ ΜακΚουίν στρέφει το κινηματογραφικό του βλέμμα σε έναν ελεύθερο Αφροαμερικανό, ο οποίος στέλνεται ως σκλάβος σε φυτείες του Νότου. Εκεί θα παραμείνει για δώδεκα χρόνια και θα γνωρίσει όλο το φάσμα της αμερικανικής κοινωνίας: τον σκληρό «ιδιοκτήτη», το καλό «αφεντικό», τα αδιάφορα, αλλά και συμπονετικά βλέμματα. Σκληρή ταινία που κέρδισε και Όσκαρ.
Κάνε το Σωστό (1989)
Ίσως η πιο «ηλεκτρισμένη» και προφητική ταινία για τις φυλετικές εντάσεις στις ΗΠΑ. Ο Σπάικ Λι περιγράφει το τι συμβαίνει στην πιο ζεστή ημέρα ενός καλοκαιριού στο Μπρούκλιν και πώς οι εντάσεις σε μία συνοικία μπορεί να οδηγήσουν σε ανοιχτές συγκρούσεις και βία. Ίσως από τις ελάχιστες ταινίες που έχουν καταφέρει να συλλάβουν την οργή που υποβόσκει στη χώρα.
Crash (2004)
Ρατσισμός και περιθωριοποίηση απασχολούν με έναν μάλλον αφελή τρόπο την ταινία του Πολ Χάγκις. Η ιστορία της ταινίας λαμβάνει χώρα στη διάρκεια 48 ωρών στο Λος Άντζελες και οι ρατσιστικές συμπεριφορές είναι φανερές, καθώς το Crash παρακολουθεί έναν σκηνοθέτη που έρχεται αντιμέτωπος με έναν αστυνομικό-ρατσιστή, μία γυναίκα που τη ζωή της σώζει ο ίδιος αστυνομικός και δύο ληστές.
American History X (1998)
Ο νεο-ναζισμός, ο ρατσισμός και η συγχώρεση -την οποία μπορεί κανείς να βρει στα πιο απίθανα μέρη- βρίσκονται στο επίκεντρο της ταινίας του Τόνι Κέι. Ο ήρωας της ταινίας, ένας πρώην νεοναζί που φυλακίζεται για τη βάρβαρη δολοφονία ενός Αφροαμερικανού, συναντά τη φιλία στο πρόσωπο ενός Αφροαμερικανού συγκρατούμενού του. Όταν βγαίνει από τη φυλακή, μαθαίνει ότι ο αδελφός του βαδίζει στα βήματά του. Ο Έντουαρντ Νόρτον είναι συγκλονιστικός στον ρόλο του Νεοναζί, ενώ το μήνυμα της ταινίας είναι ξεκάθαρο: η βία γεννά βία.
Ο Τελευταίος Σταθμός (2013)
Μια περίπτωση που θυμίζει έντονα την ιστορία του Μάικλ Μπράουν, του νεαρού που δολοφονήθηκε στο Φέργκιουσον των ΗΠΑ. Η ταινία αντλεί έμπνευση από την πραγματική ιστορία του Όσκαρ Γκραντ, ενός 22χρονου που δολοφονήθηκε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς από λευκό αστυνομικό. Η ταινία εκτυλίσσεται την τελευταία ημέρα της ζωής του και είναι αφιερωμένη στα όνειρά του και τις προσπάθειές του να φτιάξει τη ζωή του.
Η Ετυμηγορία (A Time to Kill, 1996)
Νεαρός δικηγόρος αναλαμβάνει να υπερασπιστεί Αφροαμερικανό που δολοφόνησε δύο λευκούς που βίασαν το 10χρονο κοριτσάκι του. Και πάλι ο αμερικανικός Νότος στο προσκήνιο, ενώ στην ταινία βλέπουμε και την «αναγέννηση» της Κου Κλουξ Κλαν. Ο σκηνοθέτης Τζόελ Σουμάχερ σε ένα είδος που δεν μας έχει συνηθίσει με πρωταγωνιστές τους Μάθιου ΜακΚόναχι, Σάντρα Μπούλοκ και Σάμιουελ Λ.Τζάκσον.
Ο Μισισίπης Καίγεται (1988)
Δύο πράκτορες του FBI ερευνούν ένα τριπλό ρατσιστικό έγκλημα της Κου Κλουξ Κλαν και έρχονται αντιμέτωποι με την εχθρότητα του Νότου. Στο κλίμα της «Ετυμηγορίας», η ταινία δεν εμβαθύνει στο φαινόμενο του ρατσισμού -ενώ συχνά αποκτά διδακτικό και καταγγελτικό χαρακτήρα. Με τους Τζιν Χάκμαν και Γουίλιαμ Νταφόε.
Και δύο ταινίες που αναμένουμε να δούμε στις αίθουσες:
Loving
Η πραγματική ιστορία του λευκού Ρίτσαρντ και της Αφροαμερικανίδος Μίλντρεντ Λόβινγκ, οι οποίοι συνελήφθησαν το 1958 -ενώ ήταν παντρεμένοι-, σε μία περίοδο που ο διαφυλετικός γάμος ήταν παράνομος. Η αποφασιστικότητα του ζεύγους να μείνει μαζί έληξε με δικαστική διαμάχη που έφτασε το 1967 στο Ανώτατο Δικαστήριο, έγινε γνωστή ως υπόθεση Λόβινγκ εναντίον Βιρτζίνια και έκανε τον διαφυλετικό γάμο νόμο του κράτους. Η σκηνοθεσία είναι του Τζεφ Νίκολς.
Birth of a Nation
Η ταινία που δεν αποκλείεται να δούμε στα επόμενα Όσκαρ. Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Νέιτ Πάρκερ αφηγείται την πραγματική ιστορία του Νατ Τέρνερ, πρώην σκλάβου που ηγήθηκε μιας εξέγερσης για την απελευθέρωση των Αφροαμερικανών στη Βιρτζίνια του 1831, εξέγερση που πνίγηκε στο αίμα. Η ταινία κατέκτησε το βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο φεστιβάλ του Σάντανς.
