Ο τυφώνας του Brexit χτύπησε τις παγκόσμιες αγορές που βρέθηκαν σε «βαθύ κόκκινο» μετά την ψήφο των Βρετανών για αποχώρησή τους από την Ευρωπαϊκή Ενωση, επιλογή η οποία χαρακτηρίζεται από τους αναλυτές ως «άλμα προς το άγνωστο». Τα χρηματιστήρια από την Ασία, την Ευρώπη και την Αμερική γκρεμίστηκαν με τις μετοχές παγκοσμίως να χάνουν σχεδόν 2 τρισ. δολ., καθώς οι τράπεζες σημείωναν μία από τις μεγαλύτερες «βουτιές» στην ιστορία τους, ενώ «μαύρη Παρασκευή» είχαμε και στο ελληνικό Χρηματιστήριο με απώλειες 13,42%. Το πετρέλαιο πήρε την κατιούσα, ενώ αντίθετα ενισχύονταν το δολάριο, το γεν και ο χρυσός που σημείωσε το μεγαλύτερο ράλι από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, καθώς το ιστορικό δημοψήφισμα ώθησε τους επενδυτές να στραφούν σε στοιχεία ενεργητικού που θεωρούνται ασφαλή καταφύγια, ανησυχώντας για ένα πιθανό σοκ στην παγκόσμια οικονομία. Οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων 10 ετών σημειώνουν βουτιά σε ιστορικά χαμηλά, ενώ τα 10ετή της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας βρέθηκαν σε υψηλά πολλών μηνών. Εν μέσω της αναταραχής, η στερλίνα υποχωρούσε σε ιστορικό χαμηλό 31 χρόνων, στη χαμηλότερη ημερήσια καταγεγραμμένη πτώση.
Δικλίδες ασφαλείας
Κάποιες από τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου πρόσφεραν μάλιστα οικονομικές δικλίδες ασφαλείας για να απαλύνουν τις απώλειες στις αγορές. Η τράπεζα της Αγγλίας προσφέρθηκε να παρέχει περισσότερες από 250 δισ. λίρες και «σημαντική» πρόσβαση σε ξένα νομίσματα ώστε να διευκολύνει πιθανή συμπίεση των αγορών. Η fed των ΗΠΑ είπε πως ήταν έτοιμη να παρέχει μεγαλύτερη ρευστότητα σε δολάρια μέσω των υπαρχουσών γραμμών ανταλλαγής με τις κεντρικές τράπεζες «στον βαθμό που είναι απαραίτητο», για να ανταποκριθεί στις πιέσεις των παγκοσμίων αγορών χρηματοδότησης, που θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπλοκές για την οικονομία. Η ΕΚΤ πάλι ανέφερε ότι θα μπορούσε να ελευθερώσει επιπλέον ρευστότητα και ότι θα προστατεύσει τη σταθερότητα της ευρωζώνης. Είναι ιστορική στιγμή, βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά, ανέφεραν αναλυτές περιμένοντας μεγάλη μεταβλητότητα στις αγορές τις επόμενες ημέρες.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: SHUTTERSTOCK – ΠΗΓΗ: CITI
Οι αναλυτές εκτιμούν πως το Brexit ισοδυναμεί με την έναρξη μιας περιόδου πολιτικής και οικονομικής αστάθειας στην ΕΕ δρομολογώντας ισχυρές φυγόκεντρες δυνάμεις για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Καθώς το Brexit αποτελεί «μαύρο κουτί», η εξέλιξη αυτή θεωρείται αρνητική και για την προσπάθεια της χώρας μας να βγει από τη στενωπό, καθώς στελέχη κορυφαίων διεθνών τραπεζών δεν αποκλείουν το Brexit να επαναφέρει ακόμη και το Grexit, ενώ η αναταραχή θα μπορούσε να ανατρέψει την όποια προσπάθεια της Ελλάδας να επιστρέψει στην ανάπτυξη, αυξάνοντας το βάθος της ύφεσης. Για τη Royal Bank of Scotland η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τις πιο εκτεθειμένες χώρες εξαιτίας του Brexit. Ειδικότερα τη λίστα, πέρα από τη χώρα μας, συμπληρώνουν η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Ιταλία, που εμφανίζονται ως οι περισσότερο ευάλωτες οικονομίες μετά το δημοψήφισμα, απόρροια κυρίως των ερωτηματικών που ανακύπτουν σχετικά με το ευρωπαϊκό τους μέλλον.
Σημείο καμπής
Αν και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν αντιπροσωπεύει έναν συστημικό κίνδυνο, όπως η κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, ή το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ το 2011, εντούτοις δείχνει να αποτελεί ένα σημείο καμπής, καθώς σηματοδοτεί τη συγκράτηση της παγκοσμιοποίησης, εκτίμησε σε ανάλυση για την επόμενη ημέρα ο αναλυτής Ric Deverell της Credit Suisse, προβλέποντας μάλιστα πως η άνοδος του λαϊκισμού στη Γηραιά Ηπειρο ενδεχομένως να αυξήσει τον κίνδυνο κατακερματισμού της ΕΕ.
Οσον αφορά την επόμενη ημέρα του δημοψηφίσματος η ελβετική τράπεζα εξέτασε δύο σενάρια: Στο πρώτο, το «ατελές Brexit», που συγκεντρώνει πιθανότητες 30%, δεν γίνεται επίκληση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας για διάστημα 6-12 μηνών. Η περίοδος αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να διαπραγματευτεί το Ηνωμένο Βασίλειο καλύτερους όρους παραμονής στην ΕΕ εν όψει ενός πιθανού νέου δημοψηφίσματος στα τέλη του 2017. Στο δεύτερο σενάριο, το «πλήρες Brexit», η Βρετανία προχωρεί εντός ορισμένων μηνών στην επίκληση του άρθρου 50. Σε αυτό το σενάριο η βρετανική οικονομία θα βρεθεί σε βαθιά ύφεση, ενώ θα επηρεαστούν και άλλες χώρες της ευρωζώνης.
ΑΛΛΑΓΗ ΣΚΗΝΙΚΟΥ
Πιο κοντά η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα παρέχει απεριόριστη ρευστότητα στο τραπεζικό της σύστημα και η ΕΕ θα αποδεχθεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και θα περιμένει τη Βρετανία να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, εκτίμησε ο Steen Jakobsen, επικεφαλής oικονομολόγος της Saxo Bank. Οι μετοχές εκτιμά ότι θα συνεχίσουν να πιέζονται, η στερλίνα καταρρέει, ενώ τα ομόλογα είναι σε πολύ δύσκολη θέση. Οι αγορές του Club Med θα αντιμετωπίσουν τις περισσότερες δυσκολίες σε σχέση με την Κεντρική Ευρώπη, με τις τράπεζες να είναι ο κλάδος με τη χειρότερη απόδοση.
Η συμφωνία που πέτυχε ο Ντέιβιντ Κάμερον με την ΕΕ έδωσε το έναυσμα για μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων και τώρα είμαστε αντιμέτωποι με μια κατακερματισμένη Ευρώπη όπου μια Υπερ-πολιτεία φαντάζει πια πολύ δύσκολη, εκτίμησε ο ίδιος. Ο Ντέιβιντ Κάμερον ανακοίνωσε ήδη την παραίτησή του, αλλά το πιο πιθανό είναι να παραμείνει στην Downing Street για να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας και να στήσει την ομάδα που θα διαπραγματευθεί την έξοδο από την ΕΕ, ανέφερε, θυμίζοντας ότι το άρθρο 50 προβλέπει μια μεταβατική περίοδο δύο ετών συν μια περίοδο κατά την οποία η Βρετανία θα ρυθμίσει εκ νέου τους κανόνες της νέας της σχέσης με την ΕΕ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ψήφος για το Brexit αναμένεται επίσης να δώσει ώθηση σε αντίστοιχες αντικαθεστωτικές καμπάνιες σε Ισπανία και Γαλλία και θα επιβεβαιώσει ότι ακόμη και στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τράμπ ίσως έχει τελικά ελπίδες να εκλεγεί.
Για ορισμένους αναλυτές το Brexit δεν είναι «μαύρος κύκνος». Οι αγορές επεξεργάζονταν αυτή την απειλή ήδη τους τελευταίους έξι μήνες. Ο κόσμος όπως τον ξέρουμε δεν θα τελειώσει με το Brexit. Θα είναι απλώς ένα πιο επικίνδυνο μέρος για λίγο καιρό.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
