Το τελετουργικό ένδυμα της ολυμπιακής φλόγας

Η ολυμπιακή φλόγα άναψε για μία ακόμη φορά στις 21 Απριλίου στην Αρχαία Ολυμπία, αυτή τη φορά για την πόλη του Ρίο ντε Τζανέιρο που θα φιλοξενήσει τους 31ους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, και τη Μεγάλη Τετάρτη ξεκίνησε το μεγάλο της ταξίδι από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Αυτή τη φορά τα τελετουργικά ενδύματα που φορούσαν οι 29 ιέρειες, οι 13 χορευτές και οι τέσσερις κορασίδες έφεραν την υπογραφή της ελληνοκυπριακής καταγωγής βρετανίδας σχεδιάστριας μόδας Ελένης Κυριάκου. «Ηταν τεράστια η τιμή για μένα αλλά και η ευθύνη του να αναλάβω τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των τελετουργικών ενδυμάτων για αυτή την παγκόσμια ιερή στιγμή. Οταν η ενδυματολογική μου πρόταση έγινε αποδεκτή, ενθουσιάστηκα και παράλληλα αισθάνθηκα έναν μικρό φόβο, αλλά παρ’ όλα αυτά ήμουν αποφασισμένη να υλοποιήσω μια καινούργια ιδέα. Η όλη διαδικασία ήταν μαγική και όταν πλέον είδα τον τρόπο που η χορογραφία, το στήσιμο, το ένδυμα και ο ελληνικός ήλιος λειτούργησαν μαζί τότε πλέον αισθάνθηκα μαγεμένη» αφηγείται στο «Βήμα» φανερά συγκινημένη.

«Ηταν υπέροχο το συναίσθημα του να βλέπω τα ενδύματα που σχεδίασα να αποκτούν μια ζωή δική τους στα σώματα των χορευτών και παρ’ όλα αυτά να ακολουθούν το αρχικό σχέδιο: να δώσουν ένταση στην κίνηση των χορευτών και να δέσουν αρμονικά με το τοπίο. Ο βαθύτερος στόχος μου όταν διάλεξα τα χρώματα της ελληνικής φύσης ήταν να αναβιώσω την ιερή σχέση με τη φύση που είχε ο αρχαίος Ελληνας. Ηταν μια υπέροχη εμπειρία και θέλω και πάλι να ευχαριστήσω την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή και τον πρόεδρό της κ. Καπράλο που με εμπιστεύθηκαν» λέει.

Για τη δημιουργία των 85 ενδυμάτων η κυρία Κυριάκου εμπνεύστηκε από τα χρώματα της ελληνικής φύσης, «από το απαλό τυρκουάζ που έχει ο αφρός της θάλασσας, το γαλάζιο του ουρανού, το καταπληκτικό πράσινο και το καφέ των λόφων του πελοποννησιακού τοπίου. Μέσα από αυτά τα χρώματα ήθελα να αναβιώσω την ιερή σχέση που είχε ο αρχαίος Ελληνας με τη φύση και παράλληλα να προσπαθήσω αυτή τη σχέση να την αποδώσω χρωματικά. Ολο το υπόλοιπο ήταν σκληρή δουλειά και πολλή έρευνα» περιγράφει. Η όλη δημιουργική διαδικασία κράτησε έξι μήνες, ενώ για τους χιτώνες χρησιμοποιήθηκε νήμα merino και για τις ζώνες και τις γιρλάντες δέρμα, σουέτ και γούνα.

Η πρώτη τελετή αφής Ολυμπιακής Φλόγας τελέστηκε στην Αρχαία Ολυμπία το 1936 για τους Αγώνες του Βερολίνου. Ολα αυτά τα χρόνια, 80 στο σύνολο, τα τελετουργικά ενδύματα δεν είχαν αλλάξει, εφέτος όμως έκρυβαν ένα «μυστικό» το οποίο αποκαλυπτόταν στους θεατές μόνο κατά τη διάρκεια του χορευτικού. Οι κινήσεις των ιερειών και των χορευτών αποκάλυπταν τις διαφορετικών χρωμάτων εσωτερικές πτυχώσεις που στόχο είχαν να ενισχύσουν την αίσθηση της κίνησης, «ζωντανεύοντας» παράλληλα τη σχηματική φόρμα του αρχαίου ελληνικού φορέματος. «Πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικό κόνσεπτ. Σκοπός μου ήταν να υλοποιήσω μια καινούργια ιδέα που να μπορεί αφενός να λειτουργήσει στο σήμερα, αναβιώνοντας όμως σημαντικά στοιχεία του αρχαιοελληνικού ενδύματος. Οπως, για παράδειγμα, η πολυχρωμία, σε αντίθεση με την υποτιθέμενη α-χρωματικότητα του αρχαίου ελληνικού υφάσματος. Επίσης η χρήση του χρώματος έγινε με τρόπο που να δίνει έμφαση στη χορευτική κίνηση. Το χρώμα και ο ρυθμός είναι ζωτικά στοιχεία του αρχαίου ελληνικού ενδύματος. Ιδιαίτερα η αίσθηση του ρυθμού αποτελεί τη βάση του αρχαιοελληνικού σχεδίου είτε αυτό είναι ένδυμα είτε σχέδιο σε αμφορέα είτε ανάγλυφο ή ναός. Η γεωμετρικότητα και η χρήση των αναλογιών που ο ιδιοφυής αρχαίος έλληνας καλλιτέχνης χρησιμοποιεί στο σχέδιο αποτέλεσαν τη βάση της δικής μου ερμηνείας. Ενα τρίτο στοιχείο είναι η χρήση υλικών όπως η γούνα και το δέρμα, τα οποία στην Κλασική Ελλάδα χρησιμοποιούνταν στο ένδυμα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που εισάγονται στο σύγχρονο τελετουργικό ένδυμα της τελετής αφής» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα».

Μεγάλη έμφαση δόθηκε στο ανδρικό ένδυμα, όχι μόνο ως προς το σχέση του με το γυναικείο, αλλά και ως προς τον συμβολισμό του, μια και οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν αγώνες ανδρών. «Δεν θα μπορούσε αυτό το στοιχείο, το στοιχείο δηλαδή του άνδρα πολεμιστή που μεταμορφώνεται σε άνδρα αθλητή διεκδικώντας τη νίκη με τρόπο ειρηνικό, μέσα από το άθλημα και όλους τους τελετουργικούς συμβολισμούς, να μην είναι έντονο και σημαντικό. Αρα το ανδρικό ένδυμα ήταν πολύ σημαντικό για μένα και ως μέρος της σύνθεσης και του αισθητικού αποτελέσματος, αλλά και ως προς την έμφαση στον αρχαίο έλληνα αθλητή. Και αυτό είναι ένα στοιχείο που και η χορογραφία ανέδειξε με τρόπο κατά τη γνώμη μου εξαιρετικό» περιγράφει.

Για την ίδια η ευκαιρία που της δόθηκε από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (ΕΟΕ) ήταν μια σπάνια ευκαιρία «για έναν σχεδιαστή να υλοποιήσει μια δική του ενδυματολογική ιδέα η οποία παράλληλα να απευθύνεται στο παγκόσμιο κοινό. Ελάχιστοι σχεδιαστές βιώνουν μια τέτοια εμπειρία. Υπάρχει κάτι μαγικό στην όλη διαδικασία, η οποία ουσιαστικά κλιμακώνεται μέσα από τον διάλογο με τον θεατή. Οταν ο διάλογος αυτός γίνεται ανάμεσα στον σχεδιαστή και στο παγκόσμιο κοινό, αυτό είναι κάτι που ναι μεν σε ενθουσιάζει αλλά παράλληλα σου δημιουργεί και μικρό φόβο».

Η κυρία Κυριάκου σπούδασε σχέδιο υφάσματος στο Central Saint Martins και αρχιτεκτονική στο Bartlett, London University. Δούλεψε με τον Αλεξάντερ Μακ Κουίν τα τελευταία δύο χρόνια πριν από τον θάνατό του το 2010. Το design concept έχει κεντρικό ρόλο στη δουλειά της. Εκείνο που επιδιώκει είναι να μεταφέρει την ουσία του design concept στη μόδα με τρόπο συναισθηματικό και εννοιολογικό. Ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται την υφή είναι γεμάτος ευαισθησία και ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται σχεδιαστικά γεωμετρικά δομημένος. Στοιχεία που εντοπίζει κανείς και σε αυτά τα ενδύματα.

Πόσο εύκολο ή δύσκολο όμως είναι για μια νέα σχεδιάστρια να δώσει μια πιο φρέσκια και προσωπική της εκδοχή στα φορέματα, δεδομένου ότι ως ένδυμα είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο το οποίο δεν είχε διαφοροποιηθεί όλα αυτά τα χρόνια; «Η αλλαγή και ο τρόπος που η ανθρωπότητα από καταβολής κόσμου και τη φοβάται αλλά και την αναζητεί έχουν καθορίσει την ιστορική και κοινωνική φύση του ανθρώπου. Είμαστε αντιφατικά πλάσματα. Αυτό που θέλουμε το φοβόμαστε επίσης. Αρα, ναι, ήταν δύσκολο. Πολύ δύσκολο. Αλλά ήμουν αποφασισμένη να υλοποιήσω αυτό το κόνσεπτ και σε μεγάλο βαθμό το κατάφερα» σχολιάζει.

Αυτή η εμπειρία της την οδήγησε στο να σχεδιάσει την «Classic Rhythm Collection», μια limited edition συλλογή η οποία θα αποτελείται από τρία διαφορετικά φορέματα εμπνευσμένα από τα τελετουργικά ενδύματα.