Ενδοκυβερνητικό αλαλούμ προκαλεί το θέμα της εκτροπής του Αχελώου. Καθίσταται πλέον σαφές ότι υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων όπως αυτές εκφράστηκαν και στη Βουλή από τους υπουργούς Περιβάλλοντος και Υποδομών κ.κ. Πάνο Σκουρλέτη και Χρήστο Σπίρτζη αντιστοίχως.
Ο κ. Σκουρλέτης επανέλαβε τη θέση που είχε εκφράσει και στις αρχές Φεβρουαρίου σε συνομιλία που είχε τότε με τοπικούς φορείς της Θεσσαλίας και τον περιφερειάρχη κ. Κώστα Αγοραστό. «Η εκτροπή του Αχελώου προς Θεσσαλία δεν προκρίνεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας» υπογράμμισε ο υπουργός στη Βουλή απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή Λάρισας της ΝΔ κ. Μάξιμου Χαρακόπουλου.
Στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση ο κ. Σπίρτζης, «αδειάζοντας» τον συνάδελφό του κ. Σκουρλέτη, κατέθεσε έγγραφο της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου του (Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Εργων – Κατασκευής Υδραυλικών Υποδομών), στο οποίο επισημαίνεται ότι η εκτροπή των 250 εκατ. κυβικών μέτρων νερού ετησίως από τον Αχελώο προς τον Θεσσαλικό Κάμπο είναι «η μόνη λύση ανάπτυξης».
Αποτελεί ζητούμενο τελικά αν η κυβέρνηση προσπαθεί να θολώσει τα νερά και να είναι και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ ή αν δεν γνωρίζει η αριστερά της τι ποιεί η δεξιά της. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει εμφανής απόλυτη διάσταση απόψεων. Σε κάθε περίπτωση, αναπαράγει τακτικές που ακολουθούσαν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, δίνοντας ελπίδες αφενός στους αγρότες ότι… θα ξεδιψάσει ο κάμπος, αφετέρου στους πολεμίους της εκτροπής ότι το φαραωνικό έργο στον Αχελώο δεν θα προχωρήσει.
Πρόγραμμα ΣΥΡΙΖΑ ή ανάπτυξη;
Από την πλευρά του ο κ. Σκουρλέτης μένει πιστός στις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τον Αχελώο, σύμφωνα με τις οποίες το θέμα «δεν επιδέχεται καμιά διαπραγμάτευση ή επανεξέταση».
Στην απάντησή του ο υπουργός Περιβάλλοντος αναφέρει ότι τα προβλήματα λειψυδρίας στη Θεσσαλία συνδέονται κυρίως με σπάταλη και καταχρηστική κατανάλωση νερού. Για την αντιμετώπισή τους προκρίνει ότι δεν απαιτούνται τεράστια κοστοβόρα έργα σε άλλη λεκάνη, αλλά αυστηρά διαχειριστικά μέτρα και έργα τοπικής κλίμακας, τα οποία επεξεργάζονται οι υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Αντίθετα, ο κ. Σπίρτζης υιοθετεί συλλήβδην τη λογική ενός έργου που σχεδιάστηκε πριν από δεκαετίες και επιμένει ότι η «ήπια εκτροπή» πρέπει να συνεχιστεί. Οπως σημειώνεται στο έγγραφο του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟΜΕΔΙ) που κατέθεσε στη Βουλή ο κ. Σπίρτζης, βασικός στόχος του έργου της εκτροπής του Αχελώου είναι η μεταφορά υδάτων από ένα πλεονασματικό υδατικό διαμέρισμα προς ένα άλλο ελλειμματικό. «Δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του εκρηκτικού προβλήματος έλλειψης νερού στον Θεσσαλικό Κάμπο, καθώς υποστηρίζουμε ότι το πρόβλημα θα λυθεί μόνο με τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο» επισημαίνεται.
Μάλιστα, υπογραμμίζεται ότι η εκτροπή εξυπηρετεί και δεν αντιστρατεύεται τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, παρότι τα έργα εκτροπής του ποταμού έχουν ανασταλεί ήδη τέσσερις φορές με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για περιβαλλοντικούς λόγους. «Τα 4.109.000 στρέμματα του Θεσσαλικού Κάμπου αποτελούν τη μεγαλύτερη ενιαία πεδινή έκταση της χώρας, ενώ το 46% της καλλιεργήσιμης έκτασης βρίσκεται στον Νομό Λάρισας και για αυτόν τον λόγο η άμεση άρδευση του συνόλου του κάμπου με την απόληψη νερού από την υδρολογική λεκάνη του Αχελώου αποτελεί τη μόνη λύση ανάπτυξης. Το υδατικό διαμέρισμα της Θεσσαλίας είναι ελλειμματικό και τονίζεται η άποψη ότι δεν υπάρχει άλλη επιστημονικά ορθή λύση πέραν της ήπιας εκτροπής για να αντιμετωπιστεί το σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας» αναφέρεται στο έγγραφο του ΥΠΟΜΕΔΙ.
Επιμονή στην «ήπια εκτροπή»
Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, η… ήπια εκτροπή των 250 εκατ. κυβικών μέτρων νερού ετησίως από τον Αχελώο, σε σύνολο 3,8 έως 4 δισ. κυβικών μέτρων νερού, «αποτελεί ένα μικρό μόνο ποσοστό (6%) το οποίο δεν πρόκειται να υποθηκεύσει το αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό μέλλον της Αιτωλοακαρνανίας, ενώ θα δώσει διέξοδο σε όσους ενεργοποιούνται ή στρέφονται σήμερα προς τον πρωτογενή τομέα στη Θεσσαλία».
Η πλευρά Σπίρτζη επιμένει στην ήπια εκτροπή διότι έχουν ήδη υλοποιηθεί έργα άνω των 500 εκατ. ευρώ για τη μερική εκτροπή του ποταμού και έχει εκπονηθεί από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εργων το σχέδιο διαχείρισης των λεκανών απορροής των ποταμών Αχελώου και Πηνειού σε πλήρη συμμόρφωση με την από 2005 απόφαση του ΣτΕ.
Οσο για την αντίληψη που προβάλλεται από περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστημονικούς φορείς ότι της όποιας εκτροπής πρέπει να προηγηθεί εκτεταμένη αναδιάρθρωση των καλλιεργειών (με εγκατάλειψη των υδροβόρων καλλιεργειών και αντικατάστασή τους με ξερικές), το ΥΠΟΜΕΔΙ επισημαίνει ότι «αναπτύσσεται κυρίως στα αστικά κέντρα και δεν λαμβάνει υπόψη τη θέληση των αγροτών».
Το χρονικό
«Ελιγμοί» σε βάθος χρόνου
Δεκαετίες 1950 – 1960: Σκέψεις για πλήρη άρδευση του Θεσσαλικού Κάμπου, αλλά η ιδέα της εκτροπής απορρίπτεται ως οικονομικά ασύμφορη.
1972: Η ιδέα επανέρχεται ως πρόταση του μηχανικού της ΔΕΗ Στ. Μαγειρία.
1981: Το τότε υπουργείο Συντονισμού εξαγγέλλει διεθνή διαγωνισμό για τη μελέτη σκοπιμότητας.
1983: Ο Ανδρέας Παπανδρέου εξαγγέλλει από το Κιλελέρ το έργο εκτροπής με τη δέσμευση να έχει ολοκληρωθεί σε μία δεκαετία.
1980 – 2000: Η ΕΕ αρνείται να χρηματοδοτήσει τα αρδευτικά έργα. Το αρχικό σχέδιο χωρίζεται ώστε τα φράγματα να παρουσιαστούν ως ενεργειακά έργα.
1994, 2000, 2005, 2006: Το Συμβούλιο της Επικρατείας απορρίπτει Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έπειτα από προσφυγές περιβαλλοντικών οργανώσεων και πολιτών.
Ιούλιος 2006: Ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ παρακάμπτει το ΣτΕ με ψήφιση τροπολογιών.
Το χρονικό
«Ελιγμοί» σε βάθος χρόνου
1925:
Ο καθηγητής του ΕΜΠ Απόστολος Κουτσοκώστας προτείνει την εκτροπή του Αχελώου.Δεκαετίες 1950 – 1960: Σκέψεις για πλήρη άρδευση του Θεσσαλικού Κάμπου, αλλά η ιδέα της εκτροπής απορρίπτεται ως οικονομικά ασύμφορη.
1972: Η ιδέα επανέρχεται ως πρόταση του μηχανικού της ΔΕΗ Στ. Μαγειρία.
1981: Το τότε υπουργείο Συντονισμού εξαγγέλλει διεθνή διαγωνισμό για τη μελέτη σκοπιμότητας.
1983: Ο Ανδρέας Παπανδρέου εξαγγέλλει από το Κιλελέρ το έργο εκτροπής με τη δέσμευση να έχει ολοκληρωθεί σε μία δεκαετία.
1980 – 2000: Η ΕΕ αρνείται να χρηματοδοτήσει τα αρδευτικά έργα. Το αρχικό σχέδιο χωρίζεται ώστε τα φράγματα να παρουσιαστούν ως ενεργειακά έργα.
1994, 2000, 2005, 2006: Το Συμβούλιο της Επικρατείας απορρίπτει Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έπειτα από προσφυγές περιβαλλοντικών οργανώσεων και πολιτών.
Ιούλιος 2006: Ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ παρακάμπτει το ΣτΕ με ψήφιση τροπολογιών.
Πολιτική εκμετάλλευση
Οι προσδοκίες, οι ταμιευτήρες και τα φράγματα
Δεν είναι η πρώτη φορά που η εκτροπή του πλουσιότερου σε νερά ποταμού που πηγάζει στη χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο κυβερνητικών αντιπαραθέσεων. Από το 1950 και μετά έχει κυλήσει πολύ νερό στον μύλο της διαμάχης για τον Αχελώο. Η πολιτική εκμετάλλευση της εκτροπής από τη μία έχει αφήσει προσδοκίες στους θεσσαλούς αγρότες του κάμπου και από την άλλη έχει δημιουργήσει ανάχωμα στις όποιες προσπάθειες βελτίωσης του απαρχαιωμένου αρδευτικού συστήματος. Ακόμη, οι μελέτες που έχει αναθέσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τη δημιουργία τριών ταμιευτήρων στην περιοχή της Λάρισας δεν έχουν ολοκληρωθεί. Αλλά ούτε έχει ακόμη δημοπρατηθεί από το υπουργείο Υποδομών το έργο για την τροφοδοσία του αρδευτικού δικτύου ΤΟΕΒ (Τοπικός Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων) από το φράγμα Γυρτώνης, προϋπολογισμού 8,3 εκατ. ευρώ. Σχετικά με την ολοκλήρωση και λειτουργία του υδροηλεκτρικού σταθμού της ΔΕΗ στη Μεσοχώρα, ο οποίος είναι έτοιμος από το 1997, σύμφωνα με τον κ. Σκουρλέτη, είναι απαραίτητες η επικαιροποίηση και η βελτίωση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ).
Οι προσδοκίες, οι ταμιευτήρες και τα φράγματα
Δεν είναι η πρώτη φορά που η εκτροπή του πλουσιότερου σε νερά ποταμού που πηγάζει στη χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο κυβερνητικών αντιπαραθέσεων. Από το 1950 και μετά έχει κυλήσει πολύ νερό στον μύλο της διαμάχης για τον Αχελώο. Η πολιτική εκμετάλλευση της εκτροπής από τη μία έχει αφήσει προσδοκίες στους θεσσαλούς αγρότες του κάμπου και από την άλλη έχει δημιουργήσει ανάχωμα στις όποιες προσπάθειες βελτίωσης του απαρχαιωμένου αρδευτικού συστήματος. Ακόμη, οι μελέτες που έχει αναθέσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τη δημιουργία τριών ταμιευτήρων στην περιοχή της Λάρισας δεν έχουν ολοκληρωθεί. Αλλά ούτε έχει ακόμη δημοπρατηθεί από το υπουργείο Υποδομών το έργο για την τροφοδοσία του αρδευτικού δικτύου ΤΟΕΒ (Τοπικός Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων) από το φράγμα Γυρτώνης, προϋπολογισμού 8,3 εκατ. ευρώ. Σχετικά με την ολοκλήρωση και λειτουργία του υδροηλεκτρικού σταθμού της ΔΕΗ στη Μεσοχώρα, ο οποίος είναι έτοιμος από το 1997, σύμφωνα με τον κ. Σκουρλέτη, είναι απαραίτητες η επικαιροποίηση και η βελτίωση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ).
ΔΙΧΑΣΜΟΣ
Ο κ. Σκουρλέτης μένει πιστός στις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τον Αχελώο, σύμφωνα με τις οποίες το θέμα «δεν επιδέχεται καμιά διαπραγμάτευση ή επανεξέταση».
Ο κ. Σπίρτζης υιοθετεί συλλήβδην τη λογική ενός έργου που σχεδιάστηκε πριν από δεκαετίες και επιμένει ότι η «ήπια εκτροπή» πρέπει να συνεχιστεί.
Η πλευρά Σπίρτζη επιμένει στην ήπια εκτροπή διότι έχουν ήδη υλοποιηθεί έργα άνω των 500 εκατ. ευρώ για τη μερική εκτροπή του ποταμού και έχει εκπονηθεί από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εργων το σχέδιο διαχείρισης των λεκανών απορροής των ποταμών Αχελώου και Πηνειού.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
