Στον απόηχο των αποκαλύψεων των λεγόμενων Panama Papers για τους μυστικούς ιδιοκτήτες περισσότερων από 200.000 υπεράκτιων εταιρειών, μεταξύ των οποίων πολλοί πολιτικοί, επιχειρηματίες, διασημότητες και γνωστοί αθλητές, φαίνεται ότι μόλις 211 από αυτούς είναι Αμερικανοί. Ο λόγος; Οι υπερ-πλούσιοι των Ηνωμένων Πολιτειών δεν χρειάζονται τον Παναμά, αφού διαθέτουν τους δικούς τους, «onshore» φορολογικούς παραδείσους σε Πολιτείες όπως το Ντελαγουέρ, η Νεβάδα και το Γουαϊόμινγκ. Συγκεκριμένα, το Ντελαγουέρ έχει εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους προορισμούς με ειδικά φορολογικά προνόμια, αφού μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις το μόνο που έχουν να κάνουν είναι απλώς να ανοίξουν μια θυρίδα εκεί, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τους φόρους που καταβάλλουν στο κράτος.
Δημοσιεύματα στον αμερικανικό Τύπο θέλουν την υποψήφια των Δημοκρατικών για το προεδρικό χρίσμα, Χίλαρι Κλίντον, και τον σύζυγό της και πρώην πρόεδρο, Μπιλ Κλίντον, να έχουν ιδρύσει τουλάχιστον πέντε εικονικές εταιρείες στο Ντελαγουέρ, εκ των οποίων οι δύο αφορούν τα προσωπικά τους οικονομικά και οι τρεις το μη κερδοσκοπικό Ιδρυμα Clinton. Και οι πέντε είναι καταχωρισμένες στο 1209 της οδού North Orange στο Γουίλμινγκτον. Τη διεύθυνση μοιράζονται κολοσσοί όπως η Ford, η Google, η Coca-Cola, η General Electric και 285.000 ακόμη επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τις ίδιες εγκαταστάσεις για να επωφεληθούν από τη χαλαρή φορολογική νομοθεσία του Ντελαγουέρ.
Προεκλογικές κορόνες κατά των «υπερ-πλουσίων»
Και ενώ δεν υπάρχει κάτι νομικά μεμπτό σε αυτή την απόφαση των Κλίντον, πρόσφατα η Χίλαρι, σε ομιλία που παραχώρησε στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας της, επέκρινε τους «υπερ-πλουσίους» που χρησιμοποιούν τους «απαράδεκτους φορολογικούς παραδείσους και παραθυράκια» για να πληρώνουν λιγότερους φόρους και δεσμεύθηκε, εάν εκλεγεί, να «καταργήσει το ιδιωτικό φορολογικό σύστημα των μεγα-πλουσίων, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι θα πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί στην Αμερική».
Το 2008, ο υποψήφιος τότε πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, στράφηκε κατά των περισσότερων από 12.000 αμερικανικών εταιρειών που φέρονταν να στεγάζονται σε ένα μόνο κτίριο των νήσων Κέιμαν στην Καραϊβική, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Είτε πρόκειται για το μεγαλύτερο κτίριο στον κόσμο είτε για τη μεγαλύτερη φορολογική απάτη που έχει καταγραφεί στα χρονικά». Μόνο που στα χρόνια που ακολούθησαν, οι Ηνωμένες Πολιτείες έφθασαν να συναγωνίζονται επάξια τροπικούς παραδείσους, όπως οι Σεϋχέλλες, ο Παναμάς, οι Μπαχάμες και οι Βρετανικές Παρθένες Νήσοι –και όχι στον τουρισμό, καθώς ολοένα περισσότερες αμερικανικές Πολιτείες εισέρχονται στο παιχνίδι της διευκόλυνσης της επιχειρηματικής φοροαποφυγής. Μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν μια νομοθεσία που απαιτούσε από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλον τον κόσμο να δηλώνουν στις αμερικανικές Αρχές τους λογαριασμούς που διατηρούσαν σε αυτά αμερικανοί πολίτες.
«Δεν χρειάζεται καν αστυνομική ταυτότητα»
Οταν μερικά χρόνια αργότερα ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) θέσπισε μια σειρά από αυστηρότερους κανόνες για τη φορολογική διαφάνεια, οι ΗΠΑ ήταν μία από τις ελάχιστες χώρες που αρνήθηκαν να υπογράψουν –στην πραγματικότητα, η Ουάσιγκτον αρνείται να παραχωρήσει σε άλλες χώρες το είδος των πληροφοριών που με τη σειρά της ζητεί από αυτές. Αυτό έχει καταστήσει τις ΗΠΑ έναν θελκτικό οικονομικό προορισμό και για τις επιχειρήσεις ανά τον κόσμο που επιθυμούν χαμηλή φορολογία ή και εχεμύθεια.
Τον περασμένο Ιανουάριο, η Διεθνής Διαφάνεια ανέφερε ότι σχεδόν το 65% στη λίστα των 500 μεγαλύτερων εταιρειών του Fortune είναι καταχωρισμένες στο Ντελαγουέρ. «Το Ντελαγουέρ είναι μία από τις πλέον ευνοϊκές Πολιτείες για τη δημιουργία μιας εταιρείας» είπε στο «Βήμα» η Σίμα Μπαραντάραν Μπάουμαν, καθηγήτρια Ποινικού και Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα. «Δεν χρειάζεται καν αστυνομική ταυτότητα ή διαβατήριο. Είναι πιο εύκολο να ιδρύσεις μια εταιρεία στο Ντελαγουέρ από το να βγάλεις κάρτα μέλους σε γυμναστήριο ή βιβλιοθήκη» προσέθεσε.
Η μυστικότητα και η ανωνυμία κάτω από τις οποίες λαμβάνει χώρα η διαδικασία καθιστά πιο εύκολο εικονικές εταιρείες να χρησιμοποιηθούν ως μέσο εγκληματικής δραστηριότητας, όπως ξέπλυμα χρήματος από λαθρεμπόριο ναρκωτικών, όπλων και διακίνηση ανθρώπων. Ωστόσο, όπως μας είπε ο Ντέιβιντ Μπρουνόρι, δημοσιογράφος, δικηγόρος και καθηγητής Δημόσιας Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο George Washington, οι περισσότερες εταιρείες στο Ντελαγουέρ είναι νόμιμες και συνήθως αυτό που επιθυμούν είναι να αποφύγουν την καταβολή φόρου εισοδήματος από επιχειρηματικές δραστηριότητες. «Εγκληματίες και άλλοι που θέλουν να κρύψουν την ταυτότητα και τα χρήματά τους έχουν καλύτερα μέρη να πάνε, κυρίως σε χώρες εκτός Ηνωμένων Πολιτειών. Παραδοσιακά το Ντελαγουέρ δεν θεωρείται προορισμός για το οργανωμένο έγκλημα» μας εξήγησε.
Γουίλιαμ Μπλακ
«Η διαφθορά τώρα θα βαθύνει ακόμη περισσότερο»
«Το μόνο που χρειάζεται κανείς για να καταχωρίσει μια εικονική εταιρεία στο Ντελαγουέρ είναι μερικές εκατοντάδες δολάρια και να προσλάβει ένα δικηγορικό γραφείο» είπε στο «Βήμα» ο Γουίλιαμ Μπλακ, καθηγητής Οικονομικών και Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι στο Κάνσας Σίτι των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Η διαφθορά τώρα θα βαθύνει ακόμη περισσότερο»
«Το μόνο που χρειάζεται κανείς για να καταχωρίσει μια εικονική εταιρεία στο Ντελαγουέρ είναι μερικές εκατοντάδες δολάρια και να προσλάβει ένα δικηγορικό γραφείο» είπε στο «Βήμα» ο Γουίλιαμ Μπλακ, καθηγητής Οικονομικών και Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι στο Κάνσας Σίτι των Ηνωμένων Πολιτειών.
– Πώς έγινε το Ντελαγουέρ ένας επιχειρηματικός φορολογικός παράδεισος;
«Προέκυψε ως εξέλιξη έπειτα από μια μακρά ιστορία προσπαθειών του Ντελαγουέρ να γίνει η πιο «CEO-φιλική» Πολιτεία στις Ηνωμένες Πολιτείες, προκειμένου να ενθαρρύνει τη σύσταση εταιρειών εκεί. Σκοπός είναι να αυξηθούν τα έσοδα και να δημιουργηθούν καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες για τους κατοίκους του Ντελαγουέρ, με τον λιγότερο δυνατό φόρο. Δύο ήταν τα μέτρα που ελήφθησαν στην πορεία και βοήθησαν το Ντελαγουέρ να γίνει φορολογικός παράδεισος. Η πολιτεία επέτρεψε τη φθηνή σύσταση εικονικών εταιρειών που δεν είχαν ουσία, πραγματικά γραφεία ή διευθυντές και τους παρείχε μυστικότητα. Οι ΗΠΑ έπειτα επιδείνωσαν την κατάσταση με το να μην εφαρμόζουν τους ομοσπονδιακούς τους νόμους που απαιτούν από άλλα κράτη να συνδράμουν στην προσπάθεια εντοπισμού αυτών των εικονικών επιχειρήσεων και να αναγνωρίσουν τα πραγματικά συμβαλλόμενα μέρη που επωφελούνται από αυτές».
– Τι χρειάζεται για να καταχωρίσει κανείς μια εταιρεία στο Ντελαγουέρ;
«Μερικές εκατοντάδες δολάρια και να προσλάβει μια δικηγορική εταιρεία στο Ντελαγουέρ αντίστοιχη με εκείνες στον Παναμά. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί γρήγορα και η εικονική εταιρεία θα είναι στην κυριολεξία μία από τις χιλιάδες αντίστοιχες εταιρείες που φέρεται να στεγάζονται σε κάποιο άσχημο κτίριο του Ντελαγουέρ. Ολόκληρο το σύστημα του Ντελαγουέρ είναι διαφθαρμένο από την ανάγκη να ικανοποιεί τις επιθυμίες των πλουσίων που ιδρύουν τις εταιρείες. Αυτό συνέβαινε πριν ακόμη οι ΗΠΑ γίνουν ο μεγαλύτερος φορολογικός παράδεισος του κόσμου. Η διαφθορά τώρα θα βαθύνει ακόμη περισσότερο. Αλλά η πολιτεία δεν είναι στο σύνολό της διεφθαρμένη και όταν προκύπτουν νομικές διαφορές μεταξύ των εταιρειών, η απόφαση των δικαστηρίων δεν θα είναι διαβλητή. Στην πραγματικότητα, θα είναι ταχεία και εμπεριστατωμένη».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
