Καστελόριζο 2010: Το Κακό ως σαπουνόπερα

Στη σύγχρονη ελληνική ιστορία έχουμε πολλά διαγγέλματα. Και χαράς και πένθους. Εθνικών επιτυχιών και αποτυχιών. Οπως όμως τώρα γνωρίζουμε, κανένα τους δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνο το διάγγελμα που συνέταξε και εξεφώνησε σε απευθείας μετάδοση από το Καστελόριζο στις 23 Απριλίου 2010 ο τότε πρωθυπουργός. Το σχετικό διάγγελμα έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: κοινολογεί μια εθνική καταστροφή με τον γελοιωδέστερο τρόπο. Ο πρωθυπουργός εμφανίζεται ως εξάγγελος θανάτου που νομίζει πως παίζει σε κωμωδία.

Το διάγγελμα του Καστελόριζου συνίσταται από 608 λέξεις και η εκφώνησή του (μαζί με τα σαρδάμ) διήρκεσε λιγότερο από έξι (6) λεπτά. Τα όσα όμως ακoλούθησαν είναι απερίγραπτα. Εχουν ήδη περάσει έξι χρόνια, 2.190 μερόνυχτα, έχουν (για την ώρα) υπογραφεί άλλα δύο μνημόνια, το ένα χειρότερο από το άλλο, και αυτή η αποτρόπαια είδηση για την «ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης» είναι ακόμη ζωντανή. Δρώσα. Επηρεάζει τη ζωή μας. Είναι λέπρα που έχει κάτσει πάνω μας για καλά. Αν κάποτε το έθνος απαλλαγεί από αυτόν τον εφιάλτη, θα πρέπει, μαζί με την εορτή του τροπαιοφόρου αγίου Γεωργίου, να σημειώσει την ημέρα αυτή και ως ημέρα εθνικού πένθους. Ο εορτάζων άγιος, ως δρακοντοκτόνος, θα εννοήσει. Δεν θα ενοχληθεί.

Το μεγάλο Κακό που εξαγγέλθηκε τότε δεν έχει χαρακτήρα μεταφυσικό. Ούτε είναι συνέχεια κάποιου προπατορικού αμαρτήματος, μολονότι πολλές υπήρξαν οι ακάθαρτες πολιτικές συνευρέσεις στο παρελθόν. Ούτε έχουμε να κάνουμε με κάποια θεϊκή κατάρα. Αναμφίβολα οι περισσότεροι Ελληνες δεν είχαμε σχέση με αυτά τα ανομήματα που μας έστειλαν όλους στην Κόλαση των μνημονίων. Ακόμη και σήμερα όμως ακούγονται μέσα στα κομματικά παζάρια φωνές δήθεν αθώων οι οποίοι ωστόσο τα είχαν λερώσει τα χέρια τους. Πολλοί από αυτούς ως μεταλλαγμένα φρικιά κυβερνούν ακόμη. Και εξακολουθούν να παριστάνουν τους αθώους.

Ενδεχομένως η «πονηρά» ιστορία να κατανοήσει, χωρίς όμως να συγχωρήσει, την αβελτηρία εκείνου του ανθρώπου στο Καστελόριζο το 2010. Δεν θα αποδώσει όλο το Κακό στον εξάγγελο του Κακού. Το βέβαιον όμως είναι ότι η ιστορία ουδέποτε θα συγχωρήσει το ήθος, το περιεχόμενο αυτού του διαγγέλματος και τον τρόπο με τον οποίο μεταδόθηκε. Ποτέ δεν θα συγχωρηθεί ένας πολιτικός ο οποίος, αντί να καθήσει στο γραφείο του σοβαρός, κόσμιος, να μας πει τα μαύρα χαμπάρια απλά, καθαρά και τίμια, αποφάσισε να μεταβάλει το εθνικό δράμα σε χολιγουντιανή σαπουνόπερα.

Τα χρονικά της εποχής λένε ότι ο άνθρωπος αυτός, ύστερα πιθανώς από κάποιο όραμα, πήρε το αεροπλάνο, πήρε και τους επιτελείς τους και πέταξε για τη Ρόδο. Και από εκεί πήγε στο ακριτικό νησί. «Πάλευε», λένε, σε ύψος 30.000 ποδιών να συντάξει εκείνο το διάγγελμα. Φημολογείται πως τελικά το έγραψε μόνος του. Αλλωστε φαίνεται καθαρά. Ενας μαθητάκος θα περιέγραφε τα θλιβερά γεγονότα σαφέστερα. Και με δέος. Δεν θα έλεγε, λ.χ., πως «κληρονομήσαμε (…) ένα σκάφος έτοιμο να βυθιστεί» και λίγο παρακάτω να εύχεται και να ελπίζει ότι οι ευρωπαίοι εταίροι θα μας παράσχουν «το απάνεμο λιμάνι που θα μας επιτρέψει να ξαναχτίσουμε [to rebuilt!] το σκάφος μας με γερά και αξιόπιστα υλικά…». Ούτε θα κατέφευγε σε τετριμμένες ποιητικάντικες παρομοιώσεις του τύπου: «Βρισκόμαστε σε μια δύσκολη πορεία, μια νέα Οδύσσεια για τον Ελληνισμό (…), ξέρουμε τον δρόμο για την Ιθάκη και έχουμε χαρτογραφήσει τα νερά». Ούτε ο μαθητάκος εκείνος θα κατέφευγε σε μετά Χριστόν προφητείες. «Ο τελικός μας στόχος, ο τελικός μας προορισμός είναι να απελευθερώσουμε την Ελλάδα από επιτηρήσεις και κηδεμονίες (…), τον κάθε Ελληνα και Ελληνίδα από αντιλήψεις, πρακτικές και συστήματα που τον εμποδίζουν παντού, εδώ και δεκαετίες» κ.τ.λ.

Αυτά και άλλα είπε αυτός ο άνθρωπος στο λιμάνι του Καστελόριζου. On camera. Το σχετικό βίντεο δείχνει ότι την ώρα που αρχίζει το διάγγελμα περνά πίσω μια ψαρόβαρκα. Happening. Και στα έξι λεπτά της ομολίας ακούγεται ένα πουλάκι να τραγουδεί. «Πουλάκι είναι κι ας τραγουδεί, πουλάκι είναι κι ας λέει». Στο τέλος του διαγγέλματος ακούγονται καθαρά γυναίκες να χαχανίζουν. Ο σκηνοθέτης θεός έβαλε και τη δική του πινελιά…

Αν αυτό το εξάλεπτο διάγγελμα μιας διαρκούς καταστροφής ήταν το μόνο κακό, η ζημιά δεν θα ήταν και πολύ μεγάλη. Ομως αυτή η α-νοητή και κακόγουστη κοινοποίηση μιας εθνικής καταστροφής, η οποία ακόμη σοβεί, έγινε, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, το πρότυπο παρόμοιων δηλώσεων και εξαγγελιών στα έξι χρόνια που ακολούθησαν. Και οι προχθεσινοί πολιτικοί και ιδίως οι σημερινοί ξεπατικώνουν εκείνο το διάγγελμα του εθνικού μας θανάτου. Λένε τα ίδια ψέματα με τον ίδιο απάνθρωπο, κακόγουστα σκηνοθετημένο τρόπο. Ολοι τους, ως και τώρα, αφηγούνται την καταστροφή που οι ίδιοι προκαλούν με τον ίδιο υποκριτικό τρόπο. Ακολουθούν την ίδια μέθοδο, την ίδια σκηνοθεσία του Καστελόριζου. Μπορεί να μιλούν από τη Βουλή, τα γραφεία τους ή μέσα από τηλεοράσεις, όμως ο τρόπος τους είναι ο ίδιος: υποκριτικός, ψεύτικος και τελικά χυδαίος. Είναι ο τρόπος που εμφανίστηκε στις 23 Απριλίου 2010 στο Καστελόριζο. Καθημερινά οι νέοι εξάγγελοι του Κακού παίζουν μπροστά σε μια κάμερα. Πολλές φορές κάνουν πλάκα. Ψεύδονται αδιάντροπα. Ομως η σαπουνόπερα έχει το ίδιο περιεχόμενο: δείχνει την καθημερινή εξαθλίωση του λαού. Τη φτώχεια. Τον εξευτελισμό του ανθρώπου. Καθώς μάλιστα τώρα έχει προστεθεί και το επεισόδιο του Προσφυγικού, η ελληνική πολιτική σαπουνόπερα του Κακού παίζεται και στο εξωτερικό.