Under pressure

«Αμάν εσείς οι Αθηναίοι, με το ένα χέρι στην κόρνα». Ο θείος μου, άρτι αφιχθείς από την Κεφαλλονιά, καθώς τον παρέλαβα από το αεροδρόμιο δεν σταματούσε να σχολιάζει το στυλ οδήγησης αυτών των «τρελών» των πρωτευουσιάνων: «Τι στρες είναι αυτό πια! Οσο και να αγχωθείτε δεν θα πάτε πιο γρήγορα στη δουλειά σας. Εμείς στο νησί δεν κάνουμε έτσι. Μια βόλτα στο δάσος και ξανανιώνουμε». «Και εδώ, βρε θείε, πού να το βρούμε το δάσος;» τον ρώτησα περιπαιχτικά. «Γιατί; Ασχημος είναι ο Εθνικός Κήπος;» μου απάντησε.

Πίσω από τις μάλλον απλοϊκές διαπιστώσεις του, τις οποίες αρέσκεται να μου παραθέτει κάθε φορά που με επισκέπτεται, δεν μπορούσα να μην παραδεχτώ ότι κρυβόταν και μια κάποια δόση αλήθειας. Tα λεγόμενά του έρχεται να επιβεβαιώσει και έρευνα του Πανεπιστημίου του Εσσεξ, σύμφωνα με την οποία μόλις πέντε λεπτά άσκησης έξω στο φυσικό περιβάλλον αρκούν προκειμένου να είμαστε ευδιάθετοι για το υπόλοιπο της ημέρας. Μάλιστα, αλλάζοντας σε ελάχιστο βαθμό τις καθημερινές μας συνήθειες μπορούμε να μειώσουμε το στρες που μας κατατρώει. Την επόμενη φορά που θα ξυπνήσουμε γεμάτοι στρες, αντί να ανάψουμε τσιγάρο και να πιούμε έναν σκέτο δυνατό καφέ, γιατί να μην τρέξουμε μερικούς γύρους στο γειτονικό παρκάκι; Αυτό το μικρό διάλειμμα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα μας φτιάξει τη διάθεση, θα τονώσει την αυτοεκτίμησή μας και θα ευνοήσει σημαντικά την ψυχική μας υγεία.

Ας είμαστε αντικειμενικοί. Το στρες είναι αλήθεια ότι είναι αλληλένδετο με την ανθρώπινη κατάσταση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι σωματικές εκδηλώσεις του διαμορφώθηκαν με σκοπό να κινητοποιήσουν τον πρωτόγονο άνθρωπο όταν ερχόταν αντιμέτωπος με κινδύνους, όπως άγρια θηρία ή ακραία καιρικά φαινόμενα που απειλούσαν τη ζωή του. Σήμερα οι κίνδυνοι φυσικά δεν είναι ίδιοι. Το λιοντάρι του 2016 μπορεί να είναι το ασφυκτικό deadline στο οποίο καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε, ο λογαριασμός της ΔΕΗ που δεν πληρώθηκε ακόμη, οι ατελείωτες «to-do lists» που κολλάμε καθημερινά στο ψυγείο ή ο αγενής προϊστάμενος που τσακώθηκε με τη γυναίκα του το προηγούμενο βράδυ.

Η εισβολή της σύγχρονης τεχνολογίας σε κάθε έκφανση της ζωής μας πολλές φορές δεν διευκολύνει τα πράγματα, καθώς είμαστε πλέον διαθέσιμοι 24 ώρες το 24ωρο στους άλλους, αγνοώντας την έννοια του προσωπικού χώρου και χρόνου. Kαι η λεγόμενη e-ξάρτηση προκαλεί στρες, όπως άλλωστε και κάθε άλλη εξάρτηση. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του Ινστιτούτου Pew Research Center, το 65% των ερωτηθέντων κοιμάται με το κινητό επάνω στο κομοδίνο. Θυμηθείτε, λοιπόν, την τελευταία φορά που βρεθήκατε σε μια υπέροχη παραλία και το κυριότερο μέλημά σας ήταν να στήσετε την ομπρέλα σας εκεί όπου υπήρχε καλύτερο 3G σήμα…

Το στρες είναι κάτι από το οποίο δεν θα απαλλαγούμε εύκολα. Αυτό που τελικά παίζει ρόλο είναι η ένταση με την οποία το βιώνουμε. Τουτέστιν, σε μικρές δόσεις το στρες είναι ακίνδυνο, ενώ σε μεσαίες δόσεις μάς κινητοποιεί. Μάλιστα, σύμφωνα και με κάποιες μελέτες, μέχρις ενός ορίου, όταν αυξάνεται, αυξάνεται και η αποδοτικότητά μας. Τα προβλήματα, λοιπόν, ξεκινούν όταν το αίσθημα του στρες είναι συνεχές και σε μεγάλες δόσεις και ο οργανισμός βρίσκεται συνεχώς υπό την επήρεια των ορμονών του. Τα αποτελέσματα τότε γίνονται καταστροφικά, οδηγώντας στην εκδήλωση ή και στην επιδείνωση υφιστάμενων προβλημάτων υγείας. Στη λίστα των συνεπειών του στρες συγκαταλέγονται παθήσεις του πεπτικού συστήματος (σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, γαστρίτιδα κ.ά.), οι αναπνευστικές, καθώς και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.

Ποια, λοιπόν, είναι τα βήματα της επιτυχημένης διαχείρισης του στρες; Το μυστικό φαίνεται να κρύβεται στη σωματική χαλάρωση, αλλά και στον έλεγχο των σκέψεων. Ας ξεκινήσουμε θέτοντας προτεραιότητες, στοχεύοντας πάντα στο πιο σημαντικό, μη διστάζοντας ακόμη και να πούμε όχι σε κάτι όταν αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε εγκαίρως ή ικανοποιητικά. Ενα ακόμη σημαντικό βήμα είναι ο σωστός υπολογισμός του χρόνου. Αν γνωρίζουμε πόσος χρόνος χρειάζεται για τη διεκπεραίωση της κάθε υποχρέωσης, θα είμαστε πάντα εντός χρόνου. Και αν το καλοσκεφτούμε, όντως αυτή η ανταγωνιστική κοινωνία μάς θέλει παραγωγικούς. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι πρέπει να είμαστε και τελειομανείς. Σύμφωνα και με τη θεωρία του Δαρβίνου, δεν επιβιώνει το ισχυρότερο είδος, αλλά αυτό που προσαρμόζεται πιο εύκολα στην αλλαγή. Ας βρούμε συνεπώς λίγο χρόνο για την εξέλιξη του εαυτού μας.

Οι 50 αποχρώσεις του στρες

1. Συχνοί πονοκέφαλοι, σφίξιμο της γνάθου
2. Τρίξιμο δοντιών
3. Τραύλισμα
4. Τρέμουλο στα χείλη και στα χέρια
5. Πόνος στον αυχένα και στην πλάτη, μυϊκοί σπασμοί
6. Τάση για λιποθυμία, ζαλάδα
7. Βούισμα στα αφτιά
8. Αναψοκοκκίνισμα, εφίδρωση
9. Παγωμένα ή ιδρωμένα χέρια και πόδια
10. Ξηροστομία, προβλήματα κατάποσης
11. Κρυώματα, λοιμώξεις, έρπης
12. Εξανθήματα, κνησμός, ανατριχίλες, ρίγη
13. Αλλεργικές εξάρσεις
14. Καούρα, στομαχικός πόνος, ναυτία
15. Μετεωρισμός
16. Δυσκοιλιότητα, διάρροια
17. Δύσπνοια
18. Κρίσεις πανικού
19. Πόνος στο στήθος, ταχυπαλμία
20. Συχνοουρία
21. Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή απόδοση
22. Ανησυχία, ενοχές, νευρικότητα
23. Θυμός, επιθετικότητα
24. Κατάθλιψη, απότομες διακυμάνσεις στη διάθεση
25. Αυξημένη ή μειωμένη όρεξη
26. Αϋπνία, εφιάλτες
27. Πρόβλημα συγκέντρωσης
28. Δυσκολία αφομοίωσης νέων πληροφοριών
29. Αποδιοργάνωση, σύγχυση, προβλήματα μνήμης
30. Δυσκολία λήψης αποφάσεων
31. Αίσθημα ισοπέδωσης
32. Κλάμα, αυτοκτονικές σκέψεις
33. Αίσθημα μοναξιάς και αναξιότητας
34. Μειωμένο ενδιαφέρον για την εξωτερική εμφάνιση ή τη συνέπεια
35. Νευρικές κινήσεις
36. Αυξημένη απογοήτευση, ευερεθιστότητα
37. Υπερβολική αντίδραση για ασήμαντη αφορμή
38. Συχνότερα μικροατυχήματα
39. Ιδεοληπτική ή ψυχαναγκαστική συμπεριφορά
40. Μειωμένη παραγωγικότητα στη δουλειά
41. Ψέματα ή δικαιολογίες για την κάλυψη εργασιακής ανεπάρκειας
42. Μουρμούρισμα ή γρήγορη ομιλία
43. Αμυντική διάθεση, υπερβολική καχυποψία
44. Προβλήματα στην επικοινωνία
45. Κοινωνική απομόνωση
46. Μόνιμο αίσθημα κόπωσης, αδυναμίας, εξάντλησης
47. Συχνή χρήση μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων
48. Αύξηση ή απώλεια βάρους
49. Περισσότερο κάπνισμα, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και χρήση ναρκωτικών ουσιών
50. Υπερβολικός τζόγος, παρορμητικές αγορές