Νατάλια Βοντιάνοβα: Η γυναίκα που θέλει να αλλάξει τον κόσμο

«Πάντα ήθελα να προσφέρω, από τότε που ήμουν μικρό κορίτσι. Ακόμη και τότε μοιραζόμουν ό,τι είχα. Και όταν άρχισα την καριέρα μου στο μόντελινγκ και ήμουν τόσο τυχερή που γνώρισα όλους αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους, συνειδητοποίησα ότι ήθελα να δώσω πίσω ακόμη περισσότερα. Γι’ αυτό η σύσταση του ιδρύματος Νaked Heart ήταν απλά σωστή, ήταν μια φυσική επιλογή για μένα. Μου δόθηκαν τόσο πολλά στη ζωή και θα ήθελα απλώς να βοηθήσω τους λιγότερο τυχερούς, αυτοί είναι που με ενέπνευσαν».

Η απάντηση της Νατάλια Βοντιάνοβα στην ερώτησή μου ήταν ορθή κοφτή. Η ίδια έχει μάθει να τακτοποιεί τα πράγματα στο μυαλό της. Και ίδρυσε το Naked Heart Foundation, ένα ίδρυμα που ένας από τους κύριους σκοπούς του είναι να βοηθά παιδιά με ειδικές ικανότητες. Η επιλογή αυτή δεν ήταν κάτι το αυτονόητο. Γιατί η επονομαζόμενη «Supernova» της διεθνούς μόδας είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης Σταχτοπούτας και τα μυαλά της κάπου μέσα σε αυτή την εκτυφλωτική διαδρομή θα μπορούσαν να πάρουν αέρα. Γιατί η ίδια δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα πάμφτωχο ασχημόπαπο που με όπλα τα ευλογημένα της γονίδια ξέφυγε από τις λαϊκές αγορές της γενέτειράς της για να κυριαρχήσει στην παγκόσμια πασαρέλα, να παντρευτεί τον βρετανό αριστοκράτη Τζάστιν Πόρτμαν, να αποκτήσει μαζί του τρία παιδιά και σήμερα να είναι ζευγάρι με τον βαθύπλουτο γόνο Αντουάν Αρνό –τον Μάιο του 2014 απέκτησαν ένα αγοράκι.

Το πιο περίεργο; Οταν σου μιλάει δεν κάνει καμιά προσπάθεια να πουλήσει την «ιστορία» της με τον παλιό αμερικανικό τρόπο που αποθεώνει success stories σαν το δικό της. Ισως γιατί η Βοντιάνοβα είναι Ρωσίδα. «Δεν θα ακούσεις μελόδραμα από εκείνη. (…) Οπως μια ηρωίδα σε έργο του Τσέχοφ, έχει αυτή την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Δεν αφήνει το δύσκολο παρελθόν της να τη σταματήσει» είχε πει για αυτήν ο διάσημος φωτογράφος Μπρους Γουέμπερ. Και είχε δίκιο.

Το 2016 ξεκίνησε με ένα ιδιαίτερα απαιτητικό πρόγραμμα για εκείνη. Η εκδήλωση «London’s Fabulous Fund Fair» που διοργάνωσε στις 20 Φεβρουαρίου στη βρετανική πρωτεύουσα από κοινού με το μοντέλο Κάρλι Κλος κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 850.000 στερλίνες. Και όπως παραδέχεται στη συνέντευξή της στο ΒΗΜΑgazino, «τρέχει» πολύ για τις ανάγκες του ιδρύματός της.

Και η αιτία για αυτό ίσως κρύβεται στα δύσκολα παιδικά της χρόνια. Εν αρχή ην ο πατέρας της, ο οποίος εγκατέλειψε τη μητέρα της, Λαρίσα. Και η μητέρα της ξαναπαντρεύτηκε, για να εγκαταλειφθεί και από τον δεύτερο σύζυγό της, ο οποίος την άφησε μετά τη γέννηση της κόρης τους, Οξάνα, που έπασχε από εγκεφαλική παράλυση και σοβαρή μορφή αυτισμού.

Η μητέρα της, ωστόσο, δεν ήθελε να εγκαταλείψει το μωρό σε κάποιο ίδρυμα. Και η Νατάλια συμφωνούσε μαζί της. Ως παιδί η ίδια θυμάται μαύρους κύκλους να σχηματίζονται κάτω από τα μάτια της.

Εξαντλημένη πήγαινε στο σχολείο και πολλές φορές έχανε μαθήματα γιατί τη χρειάζονταν στο σπίτι. «Προσπαθούσα να κάνω τη μητέρα μου να νιώσει καλύτερα. Ηταν ταλαιπωρημένη, κουρασμένη και μόνη, και ήθελα να τη φροντίσω όσο περισσότερο μπορούσα» έχει δηλώσει. Οταν η μητέρα της αποφάσισε να πουλήσει φρούτα στον δρόμο, εκείνη την ακολούθησε.

Μοναδική παρηγοριά για τη Νατάλια ήταν η γιαγιά της, με εκείνη τη φωνή που πάντα της υπενθύμιζε να διαβάζει για να μην «καταντήσει» με μια ζωή σαν της μητέρας της. Αυτή η γιαγιά ήθελε να της μάθει να τρώει σωστά έχοντας το πιρούνι αριστερά, το μαχαίρι δεξιά και μια πετσέτα πάντα στα γόνατά της. Η ίδια γιαγιά τής έραβε ρούχα και ήταν εκείνη που τελικά τής αγόρασε το εισιτήριο για το Παρίσι, την πόλη από την οποία θα ξεκινούσε η διεθνής καριέρα της στο μόντελινγκ. Η Νατάλια Βοντιάνοβα είναι ακόμη σε θέση να σου περιγράψει με κάθε λεπτομέρεια εκείνο το πρώτο συναρπαστικό γεύμα μέσα στο αεροπλάνο της Air France.

Στα 15 της άρχισε να ανθεί. Οι συμμαθητές της, βέβαια, δεν της έδιναν και τόση σημασία. Τα κορίτσια με τα «επιθετικά» μπούστα ήταν για αυτούς τότε σαφώς πιο ελκυστικά. Εκείνη πάλι ονειρευόταν. Κατέφευγε, μάλιστα, σε μια συγκεκριμένη φαντασίωση. Τρύπωνε στα όνειρά της στο ωραίο σπίτι μιας συμμαθήτριάς της που κάποτε είχε επισκεφθεί. Ανοιγε την ντουλάπα της, φορούσε τα ρούχα της. Και γινόταν για πρώτη φορά μοντέλο.

Υστερα ήρθε ένα όμορφο αγόρι στη ζωή της. Εκείνος φοιτούσε σε μια τοπική σχολή μόντελινγκ. Την έπεισε να πάει μαζί του και της πλήρωσε την εγγραφή. Κέρδισε τα πρώτα της 50 δολάρια για ένα σόου. Δεν θα έβγαζε τόσα ούτε σε έναν μήνα πουλώντας φρούτα στον δρόμο. Κάπως έτσι ήρθε η Μόσχα, ύστερα το Παρίσι και έπειτα ένα συμβόλαιο με το πρακτορείο Viva. Οι μεγάλες δουλειές δεν άργησαν να έρθουν για την κοπέλα που θύμιζε έντονα τη Ρόμι Σνάιντερ.

Και στα 19 της ήρθε ο Τζάστιν Πόρτμαν. Η συνέχεια ήταν ένας γάμος και τρία παιδιά και ενώ οι κακόβουλοι περίμεναν να «ανιχνεύσουν» ραγάδες μετά τις εγκυμοσύνες της η «Supernova», όπως την αποκαλούν, επανερχόταν κάθε φορά αψεγάδιαστη στις πασαρέλες. Το 2010 το ρομάντζο έλαβε τέλος. «Αν προσπαθείς πραγματικά σκληρά για κάτι και αυτό δεν πηγαίνει καλά, τότε πρέπει να το αφήσεις γιατί σημαίνει ότι δεν ήταν το σωστό» αρκέστηκε να δηλώσει λακωνικά για τη διάλυση του γάμου της.

Σήμερα ζει ευτυχισμένη στο πλευρό του επιχειρηματία Αντουάν Αρνό, υιού του Μπερνάρ Αρνό, του πιο πλούσιου ανθρώπου στη Γαλλία, προέδρου του ομίλου LVMH, ο οποίος περιλαμβάνει είδη πολυτελείας, οίκους μόδας (Louis Vuitton, Kenzo, Marc Jacobs, Givenchy, Céline), οινοπνευματωδών (Hennessy, Moët & Chandon), κοσμημάτων, ρολογιών, καλλυντικών και αρωμάτων. Και εκείνη δεν έχει σταματήσει να έχει το ίδιο πάθος για ζωή με εκείνη την ίδια δίψα που είχε όταν κατέβηκε από το αεροπλάνο και αντίκρισε για πρώτη φορά το Παρίσι. Oταν σε μια φωτογράφιση της ζητήθηκε να φάει μια φράουλα, τη δάγκωσε σαν να μην είχε βάλει τίποτα στο στομάχι της για εβδομάδες, θυμάται χαρακτηριστικά ο φωτογράφος Μπρους Γουέμπερ. «Το ένστικτο επιβίωσης είναι τόσο βαθιά ριζωμένο μέσα της», αναφέρει, «το καλύτερο κομμάτι της Ρωσίας βρίσκεται μέσα της».

Η 34χρονη Νατάλια Βοντιάνοβα, μητέρα τεσσάρων παιδιών, έχει πολλές υποχρεώσεις, με το ίδρυμά της να καταλαμβάνει σημαντικό μέρος του χρόνου της. Και για αυτό το όνειρό της για έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις για τα παιδιά με αναπηρία δέχεται να μιλήσει στο BHMΑgazino.

Πώς συλλάβατε την ιδέα της δημιουργίας του ιδρύματοςNaked Heart; «Ξεκινήσαμε το 2004, μετά την τραγωδία της σφαγής στο σχολείο του Μπεσλάν (σ.σ.: από τσετσένους τρομοκράτες). Ηθελα απελπισμένα να κάνω κάτι για να βοηθήσω. Είχα μια απλή ιδέα: Αν τα παιδιά που επέζησαν μπορούσαν να αποσπαστούν από αυτό που βίωσαν μέσα από το παιχνίδι τουλάχιστον για πέντε λεπτά κάθε ημέρα, θα τα βοηθούσε να επουλώσουν τα τραύματά τους. Η παροχή ενός ασφαλούς υπαίθριου χώρου ψυχαγωγίας θα επαναπροσδιόριζε το τοπίο της πόλης τους και θα λειτουργούσε ως μια μορφή θεραπείας. Εχοντας μεγαλώσει μέσα στη φτώχεια στη Ρωσία κατάλαβα τη σημασία του παιχνιδιού και τις καταστροφικές συνέπειες της στέρησης μιας τέτοιας βασικής ανάγκης. Ετσι κάπως ξεκινήσαμε την κατασκευή χώρων ψυχαγωγίας για τα παιδιά όλων των ηλικιών και ικανοτήτων. Μέχρι σήμερα έχουμε δημιουργήσει πάνω από 150 εγκαταστάσεις για παιχνίδι, αλλά ο στόχος μας είναι να οικοδομήσουμε τουλάχιστον 500».

Το ίδρυμα δείχνει, πάντως, ιδιαίτερη ευαισθησία για τα παιδιά με ειδικές ικανότητες… «Το 2011 ξεκινήσαμε το πρόγραμμα «Εvery Child Deserves a Family» με κύριο στόχο να τερματίσουμε τη μακρά παράδοση της Ρωσίας που ήθελε τα παιδιά με ειδικές ικανότητες και μαθησιακές δυσκολίες να καταλήγουν σε μονάδες φροντίδας και ορφανοτροφεία. Από τότε αυτό το πρόγραμμα έχει γίνει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του φιλανθρωπικού μου έργου και διαμόρφωσε την αποστολή του ιδρύματος –για να βοηθήσει στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, μιας κοινωνίας που είναι ανοικτή σε άτομα με αναπηρίες και ειδικές ανάγκες, μέσω της ενθάρρυνσης του παιχνιδιού και της δημιουργίας δωρεάν υπηρεσιών υποστήριξης για φτωχές οικογένειες που μεγαλώνουν αυτά τα παιδιά».

Σε ποιον βαθμό η ιστορία της αδελφής σας, Οξάνα, σας επηρέασε στον προσανατολισμό της αποστολής του ιδρύματος; «Σίγουρα με έχει επηρεάσει σε ορισμένο βαθμό. Αν και όταν ξεκίνησα το ίδρυμα κύριος στόχος μας ήταν η δημιουργία παιδικών χαρών και πάρκων για παιχνίδι. Ωστόσο, συγκλονισμένη από την αντίθεση ανάμεσα στην ανατροφή της αδελφής μου σε μια αγαπημένη οικογένεια μέσα στο σπίτι μας και στις ζωές των παιδιών που συνάντησα κατά τη διάρκεια επισκέψεών μου σε ορφανοτροφεία, νοσοκομεία παίδων και κέντρα αποκατάστασης, άρχισα να σκέφτομαι τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε. Αποταθήκαμε στην εμπειρία χωρών όπου τα παιδιά με αναπηρία δεν κλείνονται σε ιδρύματα και ζητήσαμε τη συμβουλή κορυφαίων ρώσων ειδικών στο θέμα. Ως αποτέλεσμα, το 2011 ξεκινήσαμε το πρόγραμμα «Κάθε παιδί αξίζει μια οικογένεια» –με επίκεντρο τις υπηρεσίες υποστήριξης οικογενειών που μεγαλώνουν παιδιά με αυτισμό, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση και άλλες ειδικές ανάγκες. Η προσωπική μου εμπειρία με τη μικρότερη αδελφή μου με οδήγησε σε αυτό το έργο. Και η Oξάνα σήμερα επισκέπτεται το Κέντρο Οικογενειακής Υποστήριξης που δημιουργήσαμε στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, το Νίζνι Νόβγκοροντ, όπου και σημειώνει μεγάλη πρόοδο».

Υπήρξε μια συγκεκριμένη ιστορία παιδιού που έχετε συναντήσει μέσω του ιδρύματος και σας έχει αγγίξει προσωπικά; «Μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές που είχα ήταν όταν ταξίδεψα στην πόλη Τούλα της Ρωσίας. Σε μια οργάνωση που υποστηρίζουμε γνώρισα έναν έφηβο, τον Αλεξέι. Πάσχει από εγκεφαλική παράλυση και σοβαρή μορφή αυτισμού, και, ως εκ τούτου, αποτελεί πρόκληση για τον ίδιο να ελέγχει τις κινήσεις του σώματός του. Ο Αλεξέι δεν μπορεί να μιλήσει. Μέχρι την ηλικία των 13 ετών ήταν επιθετικός. Η μητέρα του δεν μπορούσε να καταλάβει τι ήθελε από εκείνη. Τότε τον πήγε σε ένα κέντρο όπου ένας ειδικός ανακάλυψε πως ο Αλεξέι έχει πολύ υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Τα καταλαβαίνει όλα και προσπαθούσε πάντα να το πει στη μητέρα του. Θύμωνε πολύ όταν κανείς δεν τον καταλάβαινε. Οι ειδικοί τού έδωσαν έναν πίνακα με γράμματα και αυτός αμέσως άρχισε να δείχνει με το δάχτυλό του, φτιάχνοντας λέξεις και προτάσεις. Ετσι άρχισε να επικοινωνεί. Από τότε η ζωή του έχει αλλάξει εντελώς. Τώρα γράφει συναρπαστικές ιστορίες, το λεξιλόγιό του είναι πολύ πλούσιο, έμαθε ακόμη και αγγλικά και πέρασε τις εξετάσεις του στο σχολείο. Ο Αλεξέι ονειρεύεται να γίνει δημοσιογράφος. Ξέρετε, μερικές φορές είναι δύσκολο να διακρίνουμε τη δυναμική κάποιου αμέσως. Ωστόσο, πιστεύω ότι κάθε παιδί πρέπει να έχει τη δυνατότητα να την ανακαλύψει, όπως έκανε ο Αλεξέι!».

Το ίδρυμα Naked Heart κλείνει το 12ο έτος του. Θα μπορούσατε να κάνετε έναν σύντομο απολογισμό; «Θα ήταν μια μακριά λίστα, καθώς όλα αυτά τα χρόνια έχουμε προσπαθήσει πολύ σκληρά να μεταμορφώσουμε τις ζωές χιλιάδων παιδιών και των οικογενειών τους. Για να σας δώσω μερικά παραδείγματα, έχουμε διαμορφώσει 158 εγκαταστάσεις παιχνιδιού, κάποιες από τις οποίες δημιουργήθηκαν σε παιδιατρικά νοσοκομεία, μονάδες φροντίδας και κέντρα αποκατάστασης σε όλη τη Ρωσία αλλά και διεθνώς. Χρηματοδοτούμε διάφορες υπηρεσίες υποστήριξης οικογενειών ανά τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του μεγάλου Κέντρου Στήριξης Οικογένειας στη γενέτειρά μου. «Τρέχουμε» το μεγαλύτερο πρόγραμμα στο είδος του για εκπαιδευτικούς ειδικών σχολείων και παιδικών σταθμών, που εργάζονται με παιδιά με αυτισμό. Διεξάγουμε ένα ετήσιο διεθνές εκπαιδευτικό φόρουμ για τους επαγγελματίες φροντίδας των παιδιών, το οποίο προσελκύει εκατοντάδες ειδικούς από όλον τον κόσμο. Τον προσεχή Οκτώβριο θα έχουμε το 5ο Φόρουμ μας –πρόκειται για μια επέτειο για εμάς. Επίσης, οργανώνουμε τακτικές επισκέψεις στη Ρωσία διεθνούς φήμης επιστημόνων που ειδικεύονται σε παιδιά με ειδικές ανάγκες, καθώς και αποστολές ρώσων συναδέλφων τους στο εξωτερικό».

Ποιο ήταν το μεγαλύτερο εμπόδιο που έχει συναντήσει το ίδρυμα κατά τη διάρκεια της πορείας του; «Υπήρξαν διαφορετικές προκλήσεις, καθώς είμαστε μια πολύ μικρή ομάδα. Ωστόσο, μπορούμε να κάνουμε πολλά μαζί και πραγματικά δεν φοβάμαι κανένα εμπόδιο που μπορεί να προκύψει στον δρόμο. Θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για εμένα είναι να αντιμετωπίσουμε το στίγμα της αναπηρίας. Δουλεύουμε σκληρά, αλλά δυστυχώς πολλοί γονείς αισθάνονται πιεσμένοι, με αποτέλεσμα να παρατούν ένα παιδί με ειδικές ικανότητες μετά τη γέννησή του. Στόχος μας είναι να αλλάξουμε τη στάση των ανθρώπων απέναντι στα άτομα αυτά και να οικοδομήσουμε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς που θα είναι ανοικτή σε ανθρώπους με αναπηρίες. Γι’ αυτό εμείς όχι μόνο παρέχουμε αναγκαίες υπηρεσίες υποστήριξης σε οικογένειες που έχουν πάρει την απόφαση να κρατήσουν το ανάπηρο παιδί τους στο σπίτι, αλλά και αξιοποιούμε κάθε ευκαιρία ώστε να μιλήσουμε στα μέσα ενημέρωσης για αυτούς τους ανθρώπους και να δημιουργήσουμε εύστοχες κοινωνικές εκστρατείες που κρατούν τη δημόσια προσοχή στο θέμα και οδηγούν σε αλλαγή της στάσης απέναντι στα άτομα αυτά».

Πιστεύετε ότι ο «στιγματισμός» των ατόμων αυτών θα σταματήσει ποτέ; «Είμαι σίγουρη για αυτό. Και έχουμε μια σειρά από θετικά παραδείγματα που προέρχονται από άλλες χώρες. Ακριβώς πριν από 30 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα βλέπατε ένα άτομο με ειδικές ικανότητες στο εξώφυλλο ενός περιοδικού. Τώρα θα το δείτε. Οι ίδιες αλλαγές συμβαίνουν και στη Ρωσία αυτή τη στιγμή. Στο ίδρυμα βρισκόμαστε σε διαρκή και σοβαρή αναζήτηση νέων τρόπων ώστε να υπογραμμίσουμε τα ζητήματα αυτά. Για παράδειγμα, πέρυσι ξεκινήσαμε τo πρότζεκτ «Don’t be silent», το οποίο είχε ως στόχο να κάνει την κοινωνία πιο ανοιχτή σε αυτά τα παιδιά και να ενθαρρύνει τους γονείς τους να μιλήσουν για τα προβλήματά τους. Το πρότζεκτ ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2015 με το λανσάρισμα ενός μουσικού βίντεο με πρωταγωνίστρια ένα κορίτσι με σύνδρομο Down και το κομμάτι «Don’t be Silent» του ρώσου τραγουδιστή και παλαιότερου νικητή του διαγωνισμού της Eurovision, Ντίμα Μπιλάν».

Τι αντίκτυπο είχε αυτό το βίντεο; «Ενθάρρυνε πάρα πολλούς γονείς παιδιών με ειδικές ικανότητες να βγουν με τα παιδιά τους δημόσια, να μιλήσουν ανοιχτά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και να ξεκινήσει μια δημόσια συζήτηση σχετικά με το πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι η κοινωνία μας θα είναι πραγματικά ανοιχτή σε όλους. Εχουμε λάβει επιστολές από μητέρες από οργανώσεις γονέων που εργάζονται με αυτά τα παιδιά και από απλούς ανθρώπους οι οποίοι, όπως και εμείς, πιστεύουν ότι το να παραμένεις σιωπηλός για την αναπηρία δεν αποτελεί λύση στο θέμα».

Πώς μπορεί κάποιος να συνεισφέρει στον σκοπό σας; «Οποιοσδήποτε μπορεί να μας βοηθήσει να μεταμορφώσουμε τις ζωές των παιδιών σε όλη τη Ρωσία και κάθε συνεισφορά μετράει. Ο απλούστερος τρόπος για να υποστηρίξει κανείς το ίδρυμα είναι να κάνει μια δωρεά προς το έργο μας –μπορεί είτε να κάνει μια εφάπαξ δωρεά ή να εγγραφεί στις μηνιαίες χορηγίες μέσω της ιστοσελίδας μας nakedheart.org. Κάτι ακόμη σημαντικό είναι να βοηθήσει κάποιος να διαδώσουμε τη δουλειά που κάνουμε. Κοινοποιήστε την ιστοσελίδα μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και φροντίστε να ακολουθήσετε το ίδρυμα στα social media για να ενημερώνεστε! Είμαστε, επίσης, σε συνεχή αναζήτηση εράνων: γιατί να μην τρέξει κανείς σε έναν μαραθώνιο, να μη φτιάξει μια τούρτα ή να πουλήσει ταπαλιά του ρούχα στο eBay –μπορείτε να το κάνετε όλοι για να αντλήσει κεφάλαια απαραίτητα για τη δουλειά μας! Το ίδρυμα πρόσφατα διοργάνωσε μαζί με την Guerlain έναν ημιμαραθώνιο στο Παρίσι και η ομάδα του προσωπικού και των εθελοντών μας βοήθησε να συγκεντρώσουμε το εντυπωσιακό ποσό των 230.000 ευρώ. Μπορεί κανείς να βρει κι άλλους τρόπους για να συμβάλει. Οσον αφορά τις επιχειρήσεις, είμαστε πάντα ανοιχτοί για μια συνεργασία και χαιρετίζουμε οποιαδήποτε στήριξη του αγώνα μας!».

Κλείνοντας, μπορείτε να μου περιγράψετε μια τυπική ημέρα σας στο ίδρυμα; «Δεν υπάρχει τυπική ημέρα στη δουλειά μας –αυτό ποικίλλει τόσο πολύ! Μερικές φορές περνάω όλη την ημέρα σε συνεντεύξεις Τύπου ή δίνοντας συνεντεύξεις, τονίζοντας τη σημασία του έργου μας και προσπαθώντας να επιστήσω τη δημόσια προσοχή στα άτομα με ειδικές ικανότητες και άλλες αναπηρίες. Μια άλλη ημέρα μπορεί να βρίσκομαι στα εγκαίνια ενός νέου χώρου ψυχαγωγίας που δημιουργήσαμε ή να επισκέπτομαι ένα ειδικό σχολείο όπου εκπαιδεύουμε δασκάλους να εργάζονται με παιδιά με αυτισμό. Αλλά μερικές φορές δεν είναι τόσο διασκεδαστικό όσο ακούγεται και περνώ ώρες με την ομάδα μου ελέγχοντας τις προσκλήσεις για την επόμενη εκδήλωση συγκέντρωσης χρημάτων ή προσπαθώντας να ανακαλύψουμε μια νέα ιδέα για τους συνεργάτες και τους χορηγούς μας».

Προσφέροντας εν ζωή
Μια νέα τάση στη φιλανθρωπία είναι το κίνημα «Δίνοντας εν ζωή» το οποίο υποστηρίζει ότι οι πλούσιοι θα πρέπει να αρχίσουν τις φιλανθρωπικές τους δράσεις νωρίς και να τις σταματήσουν νωρίς. Το κίνημα αποτελεί πρόκληση για το παραδοσιακό μοντέλο, τα θεμέλια του οποίου δημιουργήθηκαν από ανθρώπους όπως ο Χένρι Φορντ και ο Τζον Ντέιβισον Ροκφέλερ, των οποίων τα ιδρύματα εξακολουθούν να προσφέρουν, ενώ πέρασαν δεκαετίες από τον θάνατό τους. Παράδειγμα αποτελεί ο Τσακ Φίνεϊ, ιδρυτής της αλυσίδας Duty Free Shoppers. Μεταβίβασε την κυριότητα των Duty Free Shoppers σε ίδρυμα και κανόνισε να μεταβιβαστούν ολοκληρωτικά σε αυτό μετά το έτος 2020.

Φιλανθρωπία και πολιτική
Πόσο άνετα αισθανόμαστε όταν η φιλανθρωπία λαμβάνει πολιτικές διαστάσεις; Το ερώτημα δεν είναι εύκολο και περιλαμβάνει πολλές απαντήσεις. Αρκετοί, πάντως, είναι οι φιλάνθρωποι που θεωρούν ότι πρέπει να διαθέσουν τα χρήματά τους για την επίτευξη συστημικών αλλαγών, παρά για την προσωρινή ανακούφιση προβλημάτων. Κανένας δεν θα λύσει μόνος του το θέμα της κλιματικής αλλαγής, ίσως να σκέφτηκε και ο Τζεφ Σκολ, πρώην στέλεχος του eBay. Ετσι επικεντρώθηκε στην κινητοποίηση της κοινής γνώμης μέσω grassroots campaign groups, δημοσίων σχέσεων και πριν από μία δεκαετία μέσω της χρηματοδότησης της παραγωγής του ντοκιμαντέρ «Μια άβολη αλήθεια» του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Αλ Γκορ.

Διάλεξε έναν σκοπό, αλλά μην τον ερωτευτείς κιόλας
Ενα βασικό ερώτημα που θέτει η Μελίσα Μπέρμαν, στέλεχος του οργανισμού Rockefeller Philanthropy Advisors, είναι το αν πρέπει κανείς να επιλέξει ένα ευρύ φάσμα φιλανθρωπικών σκοπών και να τους θέσει κάτω από μια γενικότερη θεματική ομπρέλα ή να περιοριστεί σε ένα στενό σύνολο προκλήσεων. Για παράδειγμα, δεν είναι καθόλου κακό ένας φιλάνθρωπος να επικεντρωθεί στη χρηματοδότηση της έρευνας πάνω στη γονιδιωματική για θεραπείες καρκίνου. Πρέπει να θυμάται, όμως, ότι τα αποτελέσματα ίσως να μην είναι αυτά που θα περιμένει. Βέβαια, η προσφορά του στην ιατρική κοινότητα και στην έρευνα θα είναι τεράστια.

Τέλος στο κλασικό μοντέλο
Τα φιλανθρωπικά ιδρύματα είναι η βασική δομή για τη διεξαγωγή φιλανθρωπίας μεγάλης κλίμακας εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα. Ωστόσο, κάποιοι φιλάνθρωποι φαίνεται να γυρνούν την πλάτη τους σε αυτό το παραδοσιακό μοντέλο. Ανάμεσά τους βρίσκεται ο ιδρυτής του eBay Πιερ Ομιντιάρ, ο οποίος πραγματοποιεί τη φιλανθρωπική του δράση μέσω μιας εταιρείας περιορισμένης ευθύνης. Το παράδειγμά του ακολούθησαν η χήρα του Στιβ Τζομπς, Λορίν Πάουελ Τζομπς, και προσφάτως ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ του Facebook. Μπορεί η ύπαρξη ενός ιδρύματος να δίνει φορολογικά προνόμια, την ίδια στιγμή, όμως, μπορεί και να περιορίζει την ευελιξία κινήσεων.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 10 Απριλίου 2016