Απορία, σύγχυση, αμφιβολία από το Βερολίνο για την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας

Βερολίνο, ανταπόκριση

Απορία, σύγχυση, αμφιβολία. Τέτοια αρνητικά συναισθήματα κυριαρχούσαν στο Βερολίνο ενόψει της πρώτης μεταφοράς προσφύγων από την Ελλάδα στην Τουρκία στο πλαίσιο της συμφωνίας για το προσφυγικό μεταξύ των Βρυξελλών και της Άγκυρας.

Απορία σχετικά με το αν οι ελληνικές Αρχές θα καταφέρουν να κάνουν μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα πράξη το νόμο για το προσφυγικό που ψήφισε την Παρασκευή η Βουλή για την «επανεισδοχή» των προσφύγων. Σύγχυση, επειδή οι διάφορες υπηρεσίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, που είναι αρμόδιες για το θέμα, στέλνουν συνεχώς αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες σχετικά με την προετοιμασία, καθώς και την «αξία χρήσης» του εγχειρήματος. Και αμφιβολία, επειδή η μη αναγνώριση της Τουρκίας από την Ελλάδα ως ασφαλούς τρίτης χώρας, πολλαπλασιάζει τα νομικά εμπόδια για την «επανεισδοχή».

Επίσημα βέβαια το κλίμα είναι διαφορετικό. «Να είστε σίγουροι ότι η επανεισδοχή θα αρχίσει σίγουρα τη Δευτέρα» δήλωσε αισιόδοξα την Παρασκευή ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου εσωτερικών Τομπίας Πλάτε. «Μην έχετε αμφιβολίες ότι η ημερομηνία έναρξης θα τηρηθεί». Κι αυτό παρά το γεγονός, ότι ο μηχανισμός εξέτασης των αιτήσεων για άσυλο με συμμετοχή ξένων εμπειρογνωμόνων δεν έχει ακόμη αρχίσει να λειτουργεί. Και μόνες τους οι ελληνικές Αρχές μπόρεσαν στις δυο εβδομάδες που πέρασαν από τις 20 Μαρτίου, όταν μπήκε σε ισχύ η διαδικασία «επανεισδοχής», να επισημάνουν και να συγκεντρώσουν έναν ικανό αριθμό προσφύγων (περίπου 500) που θα σταλούν αναγκαστικά στην Τουρκία.

Το αν οι «επανεισδοχές» συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό τις επόμενες ημέρες είναι όμως αμφίβολο. Κι αυτό επειδή οι ξένοι εμπειρογνώμονες, που θα αναλάβουν το κύριο βάρος στην εξέταση των αιτήσεων, θα αρχίσουν να καταφτάνουν από την Δευτέρα στην Ελλάδα και δη σε μικρές ομάδες. Από την Γερμανία αναμένονται καταρχάς 20 σε σύνολο 300. Από αυτούς οι 200 είναι αστυνομικοί, ενώ οι υπόλοιποι 100, που είναι ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι με ειδική τεχνογνωσία, θα ασχολούνται με την καθαυτή διαδικασία παροχής ασύλου (ακρόαση των προσφύγων με τη βοήθεια διερμηνέων, διασταύρωση των καταθέσεων τους με άλλα εμπράγματα στοιχεία), θα φροντίζουν για τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, ή για την οργάνωση της υπηρεσίας με τη δημιουργία τράπεζας δεδομένων.

Η βασική πηγή αισιοδοξίας για το γερμανικό υπουργείο εσωτερικών έχει ονοματεπώνυμο: Άλμπρεχτ Μπρέμερ. Ο διευθυντής του τεχνικού τμήματος της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασία ΤΗW είναι εντεταλμένος της γερμανικής κυβέρνησης για την παρακολούθηση της συμφωνίας Βρυξελλών-Άγκυρας στην Ελλάδα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις προετοιμασίες και συναντήθηκε μάλιστα πρόσφατα προς τον σκοπό αυτό με τον Αλέξη Τσίπρα. «Μας μεταφέρει μια θετική εικόνα για το ζήλο και την αποτελεσματικότητα των ελληνικών υπηρεσιών» λέει ο κ.Πλάτε.

Όμως από το Βερολίνο δεν διαφεύγει ότι η ελληνική κυβέρνηση χάνει όλο και περισσότερο τον έλεγχο στους χώρους παραμονής προσφύγων. Αυτό φοβίζει και την ίδια: Τυχόν συνέχιση των εξεγέρσεων των κρατούμενων στα hot spot (όπως εκείνη στη Χίο), που έχουν μετατραπεί σε άτυπες φυλακές, θα είχε αρνητικό αντίκτυπο και στη γερμανική κοινή γνώμη. Η εικόνα της πλήττεται και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, την Linke (Αριστερά) και τους Πράσινους, καθώς και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η Pro Asyl και η Amnesty International, οι οποίες βγάζουν στην επιφάνεια όλο και περισσότερα περιστατικά αυθαιρεσίας εις βάρος των προσφύγων στην Ελλάδα και την Τουρκία.

«Το στοίχημα είναι τώρα να επιτύχουν οι πρώτες επανεισδοχές» λέει κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο. Αυτό, προσθέτει, θα είναι η έμπρακτη απόδειξη ότι η συμφωνία Ευρώπης-Τουρκίας αποδίδει. Και αυτό θα καθησυχάσει την κοινή γνώμη.

Η ίδια πηγή ωστόσο παραδέχεται, ότι η συμφωνία είναι εύθραυστη και ότι θα μπορούσε να προσκρούσει σε σοβαρά εμπόδια, ή και να μπει ολοκληρωτικά στο «ψυγείο». «Δεν υπάρχουν κριτήρια επιτυχίας» λέει. «Το υπάρχον επιχειρησιακό πρόγραμμα πρέπει να επανεξετάζεται και να αναθεωρείται συνεχώς. Διαφορετικά θα καταντήσει ανεφάρμοστο».

Μπροστά στον προσφυγικό ορυμαγδό, το θέμα της αξιολόγησης του προγράμματος βοήθειας για την Ελλάδα εκ μέρους των θεσμών έχει παραπέσει στα «αζήτητα». Μόνο οι ειδικοί ασχολούνται πλέον με αυτό – χωρίς ωστόσο να βλέπουν κι αυτοί «φως». «Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος „βλέπει“ συμφωνία μεταξύ της Αθήνας και της τρόικας μέχρι τις 22 Απριλίου. Πως το βλέπετε εσείς;» ρωτήθηκε σχετικά ο εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών για θέματα προϋπολογισμού Έκχαρτ Ρέμπεργκ. «Μέχρι τότε απομένουν λίγες εβδομάδες. Δύσκολο το βλέπω». Και η δήλωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ότι θα αποδεχόταν συμβιβασμό στο ασφαλιστικό; «Για μένα, το βασικό μέγεθος είναι το πρωτογενές πλεόνασμα. Αν αυτό επιτυγχάνεται, είμαστε έτοιμοι για συμβιβασμό για όλα τα άλλα».

Ασυμβίβαστος είναι, αντίθετα, ο κ.Ρέμπεργκ στο θέμα της χαλάρωσης του συμφώνου σταθερότητας εξαιτίας του προσφυγικού. «Ο Επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί είναι υπέρ της χαλάρωσης. Εσείς»; «Κατά» απαντά. «Η χαλάρωση θα ζημίωνε τη δημοσιονομική πολιτική, χωρίς να προσφέρει την παραμικρή βοήθεια στο προσφυγικό».