Θεμελιώθηκε από την Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τον 4ο αιώνα μ.Χ. πάνω από τη σπηλιά όπου θεωρείται πως γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός στην πόλη της Βηθλεέμ. Για τη Βασιλική της Γεννήσεως ο λόγος, έναν από τους ιερότερους τόπους για τους χριστιανούς όλου του κόσμου, η οποία πρόκειται να ξαναβρεί τη χαμένη της αίγλη χάρη σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης, το μεγαλύτερο που πραγματοποιείται στην εκκλησία τα τελευταία 600 χρόνια.
Επειτα από δύο χρόνια σκληρής δουλειάς, ειδικοί από την Παλαιστίνη και την Ιταλία ολοκλήρωσαν την αρχική φάση των εργασιών απομακρύνοντας σκόνη αιώνων από θαυμάσια ψηφιδωτά που ανάγονται στην εποχή των Σταυροφοριών τοποθετώντας καινούργια παράθυρα και πραγματοποιώντας δομικές επισκευές στην εύθραυστη οροφή του ναού.
Το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμα αποκατάστασης χρηματοδοτείται μερικώς από την Παλαιστινιακή Αρχή, ενώ έντονο είναι το ενδιαφέρον και του παλαιστινίου προέδρου Μαχμούτ Αμπάς που παρακολουθεί προσωπικά την εξέλιξη του έργου καθώς η Βασιλική της Γεννήσεως αποτελεί εθνικό θησαυρό για τους Παλαιστινίους και έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς στα εδάφη τους.
«Για πρώτη φορά μπορεί να δει κανείς ψηφιδωτά πραγματικά εξαιρετικά και όμορφα και μοναδικά σε όλον τον κόσμο» ανέφερε ο Ζιάντ αλ Μπαντάκ, επικεφαλής της παλαιστινιακής επιτροπής που φέρει την ευθύνη του έργου, χαρακτηρίζοντας ταυτόχρονα το αποτέλεσμα των ως τώρα εργασιών «επαναστατικό».
Παρά την εξαιρετική σημασία της, ιστορική και πνευματική, η Βασιλική της Γεννήσεως παρέμενε επί αιώνες παραμελημένη, ενώ σήμερα συγκαταλέγεται στη λίστα της UNESCO με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς που βρίσκονται σε κίνδυνο. Πριν από μία τριετία ωστόσο η Παλαιστινιακή Αρχή αποφάσισε να αναλάβει δράση βρίσκοντας τους απαραίτητους πόρους για την έναρξη των εργασιών, ενώ στη συνέχεια συνέβαλαν με χρηματικές προσφορές η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία και η Αρμενική Αποστολική Εκκλησία. Σύμφωνα με παλαιστίνιους αξιωματούχους, ως σήμερα έχουν δαπανηθεί 7 εκατ. ευρώ.
Οι εργασίες ανακαίνισης του ιστορικού ναού διεξάγονται από μια κοινή ομάδα μηχανικών και ειδικών στις αναπαλαιώσεις, Παλαιστινίων αλλά και Ιταλών από την Piacenti, μια εταιρεία η οποία έχει πραγματοποιήσει πλήθος ανακαινίσεων σε μοναστήρια, παλάτια και εκκλησίες τόσο στην Ιταλία όσο και στη Ρωσία.
Κατά τα τελευταία δύο χρόνια οι ειδικοί αντικατέστησαν τα πιο κατεστραμμένα από τα ξύλινα δοκάρια της οροφής του ναού, εγκατέστησαν νέα παράθυρα με ξύλινα πλαίσια τα οποία εμποδίζουν τις διαρροές και καθάρισαν για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 1.000 χρόνια τις χιλιάδες ψηφίδες εξαιρετικής ομορφιάς ψηφιδωτών.
«Από κάτω δεν διακρίνονταν τα χρώματα, σε τέτοιον βαθμό που κάποιοι αναρωτιόνταν «υπάρχουν όντως ψηφιδωτά σ’ αυτή την εκκλησία;»» προσδιόρισε σε δηλώσεις του ο Μίμο Νουκατόλο, επικεφαλής της ομάδας των ιταλών ειδικών, χαρακτηρίζοντας τα ψηφιδωτά που αποκαλύφθηκαν «μοναδικό παράδειγμα» της τεχνοτροπίας ψηφιδογράφων που έζησαν και δημιούργησαν κατά το τέλος της περιόδου των Σταυροφοριών.
Αναζητώντας άλλα 10 εκατ. ευρώ
Αλλά για να μπορέσουν οι επισκέπτες και οι προσκυνητές να θαυμάσουν τους κρυμμένους εδώ και πολλούς αιώνες ανεκτίμητους θησαυρούς της Βασιλικής της Γεννήσεως θα πρέπει να περιμένουν ως το τέλος του 2016, ενώ για την ολοκλήρωση του συνόλου των εργασιών αποκατάστασης του ναού εκτιμάται πως θα χρειαστούν τουλάχιστον τρία χρόνια.
Το κύριο ζήτημα που καλούνται τώρα να αντιμετωπίσουν οι παλαιστινιακές Αρχές είναι η έλλειψη των απαραίτητων πόρων, με τον επικεφαλής του έργου Ζιάντ αλ Μπαντάκ να δηλώνει ότι απαιτούνται ακόμη 10 εκατ. ευρώ. Για τον λόγο αυτόν ξεκίνησαν μια εκστρατεία συγκέντρωσης χρημάτων, με τον Μαχμούτ Αμπάς να λέει στον Αλ Μπαντάκ «ακόμη και αν δεν έχεις τα χρήματα, προχώρα, αυτός είναι ένας ιερός τόπος και τα χρήματα θα βρεθούν». «Είμαστε πολύ περήφανοι γιατί όταν προστατεύουμε την εθνική μας κληρονομιά και την ιστορία μας προστατεύουμε το μέλλον μας» επεσήμανε εκείνος από την πλευρά του.
Σημειώνεται ότι σήμερα τα κλειδιά της Βασιλικής της Γεννήσεως τα κρατούν οι ελληνορθόδοξοι, οι καθολικοί και οι Αρμένιοι, ενώ τα όποια ζητήματα της συμβίωσης των τριών εκκλησιών στο εσωτερικό του ναού ρυθμίζονται από ένα σουλτανικό φιρμάνι του 1852.
HeliosPlus