Η Ευρώπη βρίσκεται υπό κατάρρευση. Και μόνο ο πόλεμος στη Συρία εξαντλεί τις αντοχές της στο προσφυγικό θέμα. Αν δεν βρει σύντομα λύση (ο γερμανός υπουργός οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε της δίνει το πολύ 2 μήνες διορία οκτώ εβδομάδων γι αυτό), τότε θα «βαρέσει» πραγματικά διάλυση. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα πάψει τότε να υπάρχει – στη σημερινή του τουλάχιστον μορφή.
Σε αυτό το εφιαλτικό πλαίσιο έγινε η συνάντηση του υπουργού εξωτερικών Νίκου Κοτζιά την Παρασκευή, 22.01.2016, στο Βερολίνο με τον γερμανό ομόλογό του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγιερ. Μιλώντας με έλληνες δημοσιογράφους το Σάββατο, ο κ.Κοτζιάς περιέγραψε αναλυτικά τα θέματα που έθιξαν. Μια εκτενή αναφορά στις δηλώσεις του κάνει από το Βερολίνο το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων:
„Κληθείς να σχολιάσει σημερινό δημοσίευμα των Financial Times, σύμφωνα με το οποίο Βρυξέλλες και Βερολίνο εξετάζουν πρόταση της Σλοβενίας για ενίσχυση της φύλαξης στα σύνορα Ελλάδας και ΠΓΔΜ, η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων στην Ελλάδα, ο κ. Κοτζιάς σημείωσε ότι ουδέποτε έχει τεθεί τέτοιο ζήτημα από την γερμανική πλευρά και τόνισε ότι «η πολιτική του υπουργείου Εξωτερικών είναι να αποτρέψει τυχόν λάθος σκέψεις να μετουσιωθούν σε πολιτικές προτάσεις». Πρόσθεσε δε ότι «αυτά τα σχέδια δεν έχουν κατανοήσει πώς λειτουργεί η Σένγκεν και ποια είναι η σημασία της», για να επισημάνει ότι «καμιά φορά τα νέα μέλη της ΕΕ δεν έχουν ακόμη εμπεδώσει τον ευρωπαϊσμό που θα έπρεπε». Σύμφωνα με τον κ. Κοτζιά, το θέμα έχει επίσης σχέση με το τι είδους Ευρώπη θέλουμε. «Αυτού του είδους οι διατυπώσεις από τα ανατολικά κράτη δεν έχουν να κάνουν τόσο με την Ελλάδα. Το προσφυγικό είναι η πρόφαση. Έχουν να κάνουν με την αντίληψή τους για την ΕΕ που δεν θα βαθαίνει και με την έλλειψη ουσιαστικής συζήτησης στην ΕΕ σχετικά με το τι Ευρώπη θέλουμε στον 21ο αιώνα, τι αξίες και αρχές θα έχει και τι οράματα θα υπηρετεί. Προς το παρόν η Ευρώπη κάνει απλή διαχείριση των καθημερινών ζητημάτων», παρατήρησε και, αναφερόμενος σε γερμανικά ΜΜΕ που συντηρούν το θέμα, εκτίμησε ότι η συζήτηση αφορά την ανεύρευση του «μουτζούρη» που θα ευθύνεται για όλα τα προβλήματα – για εσωτερική χρήση. Αυτές οι διατυπώσεις ωστόσο, σημείωσε, «μπορεί να αποκτήσουν μια δυναμική που δεν είναι ωφέλιμη στην Ευρώπη».
Η συζήτηση αυτή, ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, αποπροσανατολίζει από το πραγματικό πρόβλημα του προσφυγικού που είναι πρώτα από όλα ο πόλεμος στην Συρία. «Πρέπει να υπάρξει εφαρμογή όλων των κανόνων επανεισδοχής και επαναπροώθησης που δεν εφαρμόζονται», συνέχισε, για να τονίσει ότι οι χώρες που θέτουν ζητήματα περί Σένγκεν είναι κυρίως εκείνες οι οποίες δεν έχουν πρόβλημα με πρόσφυγες και μετανάστες. Μιλούν όμως προκειμένου, όπως είπε, να μην εφαρμόσουν αποφάσεις της ΕΕ.
Ο κ. Κοτζιάς υπογράμμισε κατ΄επανάληψη ότι καμία χώρα δεν μπορεί να ελέγξει απόλυτα τα σύνορά της και αυτό, όπως είπε, φάνηκε και στην περίπτωση της Γερμανίας. Ο έλεγχος, κατά τον ίδιο, πρέπει να γίνεται στην Τουρκία, πρέπει να ενισχυθεί ο στόλος της Frontex, ενώ στα Hotspots θα πρέπει να ταυτοποιούνται όλοι οι πρόσφυγες και κατόπιν να υπάρξει συμφωνία με την Άγκυρα ώστε αυτοί οι πρόσφυγες να επιβιβάζονται σε σκάφη της Frontex και να μεταφέρονται πίσω στην Τουρκία. Με αυτόν τον τρόπο, εκτιμά, θα περιοριστεί ο αριθμός εκείνων οι οποίοι θα επιχειρούν να περάσουν στην Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά την συζήτηση για κοινές περιπολίες ελληνικής και τουρκικής ακτοφυλακής, ο κ. Κοτζιάς εξήγησε ότι κάτι τέτοιο «θα μας έβαζε αυτόματα στα προβλήματα που έχουμε να λύσουμε με την Τουρκία, αλλά όχι στο προσφυγικό και δεν υπήρχε λόγος να μπερδέψουμε το προσφυγικό με γενικότερα προβλήματα ελληνοτουρκικών σχέσεων». Ο ρόλος της Frontex «δεν έχει να κάνει ούτε με τις κοινές περιπολίες ούτε με τα ελληνοτουρκικά. Είναι ένας τρίτος, ουδέτερος παράγοντας για τους Τούρκους και θα μπορούσε να βοηθάει στην επαναπροώθηση- αυτό είναι πρότασή μας», τόνισε ο υπουργός και πρόσθεσε ότι για τέτοια δράση θα χρειάζονταν περίπου 100 επιπλέον σκάφη. Η δε έρευνα και διάσωση, διευκρίνισε, είναι στην κυριαρχία του ελληνικού κράτους. «Η Frontex μπορεί να διευκολύνει στην επαναπροώθηση. Υπάρχει μια συμφωνία επανεισδοχής και ελληνική και ευρωπαϊκή. Θέλουμε την ανάπτυξη της ακτοφυλακής, αλλά απορρίπτουμε τον περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας στο όνομά της. Στηρίζουμε την ανάπτυξη ακτοφυλακής και συνοριοφυλακής, θέλουμε την ευρωπαϊκή βοήθεια προς την Ελλάδα, ζητούμε μάλιστα και παραπάνω από όση μας δίδεται, αλλά δεν θέλουμε μέσω κανονισμών να γίνονται αλλαγές των συνθηκών. Διότι οι Συνθήκες έχουν μια πάρα πολύ αυστηρή διαδικασία αλλαγής», δήλωσε ο Νίκος Κοτζιάς και, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις προτάσεις περί ρήτρας η οποία θα επιτρέψει την δράση της Frontex χωρίς ή ακόμη και παρά τη θέληση του εμπλεκόμενου κράτους-μέλους, ξεκαθάρισε ότι η ελληνική θέση για την αλλαγή των Συνθηκών μέσω κανονισμών περιλαμβάνει και αυτό το σημείο.
Ερωτώμενος σχετικά με τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για τον φράχτη στον Έβρο που άρχισαν σήμερα, ο κ. Κοτζιάς υποστήριξε ότι «χάρη στην πολιτική που έχουμε στον Έβρο δεν έχουν περάσει ρεύματα προσφύγων από τα εδάφη, αλλά περνούν μόνο από τη θάλασσα», για να σημειώσει ότι «οι ακτιβιστές δικαιούνται να έχουν αιτήματα, αλλά δεν είναι απαραίτητο η κυβέρνηση και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να τα υιοθετεί». Ο ίδιος, όπως είπε, στηρίζει την πολιτική της κυβέρνησης και τάσσεται υπέρ του ελέγχου της κίνησης των προσφύγων και όχι του να προσθέτουμε νέες οδούς. «Ο φράχτης σήμερα δεν είναι αρνητικό γεγονός. Έχω ανθρωπιστικά αισθήματα, καταλαβαίνω τους μετανάστες, αλλά η χωρητικότητα και η δυνατότητα μιας χώρας είναι πεπερασμένη. Η Ελλάδα δεν δύναται να αυξήσει τον αριθμό που υποδέχεται», τόνισε και εξήγησε ότι ο κύριος όγκος εκείνων που θα έφθαναν από τον Έβρο θα αφορούσε Μαροκινούς Αλγερινούς κλπ που φθάνουν στην Τουρκία αεροπορικώς.
Ο υπουργός Εξωτερικών ανέδειξε ως βασική προτεραιότητα για την αντιμετώπιση του προσφυγικού την ειρήνευση στην Συρία, ενώ κάλεσε την ΕΕ να αντιμετωπίσει με ιδιαίτερη προσοχή την κατάσταση στην Αίγυπτο, όπου, προειδοποίησε ότι μια απότομη κατάρρευση του καθεστώτος θα επηρέαζε εκατομμύρια προσφύγων καθώς πίσω από την Αίγυπτο υπάρχουν το Σουδάν, η Σομαλία κλπ. με εκατομμύρια ανθρώπους που θα ήθελαν να φτάσουν στην Ευρώπη. Το κύριο σημείο είναι «η ειρήνη στην Συρία, να διασφαλιστεί ότι δεν θα εκμεταλλευτούν εκατομμύρια οικονομικοί μετανάστες την ευκαιρία προκειμένου να φτάσουν στην Ευρώπη, η ρύθμιση του προσφυγικού, η διάθεση κονδυλίων για τους καταυλισμούς σε Ιορδανία και Λίβανο και η σταθεροποίηση της γραμμής ανατολικής Αφρικής», δήλωσε.
Όπως ανέφερε ο κ. Κοτζιάς, ο γερμανός ομόλογός του έδειξε κατά την χθεσινή συνάντηση ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πορεία του Κυπριακού, ζήτημα που είχε τεθεί και στην συνάντηση που είχαν χθες στο Βερολίνο η Άγγελα Μέρκελ και ο Αχμέτ Νταβούτογλου με υπουργούς και των δύο κυβερνήσεων. «Εξήγησα και συμφωνήσαμε ότι μια σωστή λύση του Κυπριακού είναι προς όφελος τόσο των Κυπρίων όσο και των ελληνοτουρκικών σχέσεων και της Ευρώπης και της ειρήνης στην περιοχή», σημείωσε ο έλληνας υπουργός, προσθέτοντας την ελληνική θέση για το ζήτημα των εγγυήσεων, αλλά και σχετικά με το ότι «δεν νοείται λύση του Κυπριακού με διατήρηση της κατοχής». Ο κ. Κοτζιάς, ερωτηθείς αν η Αθήνα θα συνταχθεί με την Λευκωσία στο θέμα του ανοίγματος κεφαλαίων της ενταξιακής διαπραγμάτευσης της Τουρκίας με την ΕΕ, δήλωσε: «Ακολουθούμε τους Κύπριους σε όλες τις επιλογές τους όσον αφορά τα κεφάλαια. Είμαστε αλληλέγγυοι μαζί τους και νομίζουμε ότι το πρόβλημα έχει μια πολύ απλή λύση: Η Τουρκία να εφαρμόσει όλα τα Πρωτόκολλα που έχει υπογράψει, να δεχθεί τα κυπριακά σκάφη και αεροπλάνα στους λιμένες και στα αεροδρόμια».
Μεταξύ των θεμάτων που απασχόλησαν τις δύο αντιπροσωπείες, ήταν και οι εξελίξεις στην Ουκρανία, με τον κ. Κοτζιά να ευχαριστεί τις χώρες που συστηματικά προωθούν την ειρηνευτική διαδικασία στην χώρα. «Διατηρούμε σταθερή συνεννόηση με τους Γερμανούς, τους Ουκρανούς, τους Ρώσους και τους Γάλλους σε ό,τι αφορά την προάσπιση της Μαριούπολης, όπου η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος-μέλος της ΕΕ που διαθέτει Προξενείο. Για μας η κόκκινη γραμμή είναι η προστασία του Ελληνισμού στην Μαριούπολη..
Κατά την διάρκεια της χθεσινής συνάντησης, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ακόμη να εντάξουν το σύνολο των ελληνογερμανικών σχέσεων και των προγραμμάτων που υπήρχαν τα τελευταία χρόνια σε ένα «Σχέδιο Δράσης», στο οποίο θα συμπεριληφθούν οι πολιτικές, οικονομικές, πολιτιστικές και μορφωτικές σχέσεις των δύο χωρών (π.χ. η Εταιρική Σχέση, η διερεύνηση του θέματος του Ιδρύματος Νεολαίας κ.ο.κ.). Το Σχέδιο, το οποίο προβλέπει και εντατικοποίηση της πολιτικής διαβούλευσης, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών μέχρι την άνοιξη και να επικυρωθεί από τους δύο υπουργούς κατά την επόμενη επίσκεψη του κ. Σταϊνμάιερ στην Ελλάδα, το καλοκαίρι. Στο πλαίσιό του, θα προβλέπεται, σύμφωνα με τον κ. Κοτζιά και η δημιουργία Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής με την Γερμανία, με κυριότερο πεδίο ενδιαφέροντος την συνεργασία στους τομείς επενδύσεων, εμπορίου, αναπτυξιακά προγράμματα. «Στόχος είναι όλη αυτή διαδικασία να οδηγήσει σε μια Διακυβερνητική Συνάντηση, εντός του 2017.“
Το βράδυ του Σαββάτου, ο κ.Κοτζιάς θα συμμετάσχει σε συζήτηση σχετικά με την κατάσταση στην Ευρώπη στο περιθώριο του φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου στην αίθουσα Babylon του Βερολίνου.
